‘Als dit tijdens de spits was gebeurd, hadden er doden kunnen vallen’: nieuwe vertrekprocedure bij NMBS loopt grondig mis

De nieuwe vertrekprocedure, die luistert naar de naam LINDA, is een behoorlijk ingewikkeld systeem. Als de deuren van de trein gesloten zijn, geeft de treinbegeleider via zijn smartphone en smartwatch een signaal aan de treinbestuurder dat hij mag vertrekken. Die laatste krijgt dan toelating op zijn tablet om te vertrekken en zet zijn trein in beweging als het sein ook op veilig staat. De communicatie van de smartwatch naar de tablet verloopt via het 4G-netwerk.

Ingewikkeld, maar de nieuwe procedure is er niet zomaar gekomen. “In 2009 was er een ernstig ongeval in Dinant”, legt Joachim Permentier, treinbestuurder en algemeen secretaris van de Onafhankelijke Vakbond Spoorwegpersoneel (OVS), uit. “De trein was vertrekkensklaar en de treinbegeleider stond nog in de open deur. Een discussie tussen hem en een reiziger ontaardde in geduw en getrek. Toen de trein begon te bollen, zijn ze beiden onder de trein terechtgekomen. De begeleider verloor zijn beide benen. Dat was de aanleiding voor de NMBS om te gaan zoeken naar een vertrekprocedure die veilig was én uniform zou zijn voor alle treinen.”

Er werd hard gewerkt aan een nieuw systeem. Zeven jaar lang. Het DICE-project slorpte 11 miljoen euro op, waarna het toch te complex bleek en gewoon werd afgevoerd. Een andere firma kreeg daarop de opdracht om te zoeken naar een vertrekprocedure die wel geschikt zou zijn. LINDA, dat tot hiertoe al drie miljoen euro kostte, wordt sinds deze week getest op alle reizigerstreinen die rijden op de lijn tussen Eupen en Oostende. Waarop het woensdagmiddag fout ging in het station van Brussel-Noord.

De treinbestuurder kreeg op zijn tablet het bericht dat hij mocht vertrekken, maar de deuren stonden nog open. “Toen de trein aanzette, waren er gelukkig geen reizigers aan het in- of uitstappen. Was dit incident tijdens het spitsuur gebeurd, hadden er doden en gewonden kunnen vallen”, zegt Permentier. “De treinbegeleider heeft onmiddellijk aan de noodrem getrokken maar de trein had op dat moment wel al enkele meters gereden. Waarom LINDA toch aangegeven had dat vertrekken kon, weten we niet. Ofwel is het systeem blijven hangen op de vorige halte, namelijk Leuven, ofwel is het teruggesprongen naar die halte. Het had een catastrofe kunnen zijn.”

Bellen naar treinbestuurder

Na het incident heeft de NMBS ónmiddellijk beslist om de testen met LINDA stop te zetten, niet enkel de testen met reizigerstreinen maar met álle treinen. “We nemen geen enkel risico”, zegt Dimitri Temmerman, woordvoerder van de NMBS. “De testen zijn volledig stopgezet tot we het systeem grondig geanalyseerd hebben. Pas als we een oplossing gevonden hebben, wordt LINDA heropgestart.”

Temmerman geeft ook toe dat een degelijk 4G-netwerk inderdaad nodig is om LINDA goed te laten werken, want op die manier verloopt de communicatie van de smartwatch van de treinbegeleider naar de tablet van de treinbestuurder. Niet in elk station, zeker niet in sommige delen van Wallonië, werkt de 4G-verbinding optimaal. “We zijn nu in kaart aan het brengen waar het signaal zwakker is en zullen antennes bijplaatsen waar nodig”, belooft Temmerman. “En als er echt geen signaal zou zijn, kan de treinbegeleider via zijn interphone nog altijd bellen naar de bestuurder dat de trein mag vertrekken.”