‘Na novitsjok is kalium niet eng’: een onthutsende inkijk in het strafkamp van Aleksej Navalny

“Hoi iedereen vanuit het beroemde detentiecentrum Matrosskaja Tisjina, oftewel Kremlin Centraal. Ik heb erover gelezen in boeken, en nu ben ik er zelf terechtgekomen – typisch Russisch.”

Zo begint Aleksej Navalny’s eerste Instagram-bericht uit Rusland nadat hij in Berlijn hersteld is van een moordaanslag met het zenuwgif novitsjok. Hij heeft geen spijt van zijn terugkeer, schrijft hij in het bericht van 19 januari, want hij weigert zich neer te leggen bij ‘de wetteloosheid’ in zijn land.

Maar gevangen zit hij wel. Hij wordt veroordeeld tot drieënhalf jaar dwangarbeid – ondanks een bindend vonnis van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat hem vrijpleit – en wordt overgebracht naar strafkamp IK-2 Pokrov. Daar keek hij afgelopen week de dood in de ogen. Vrijdag verbrak Navalny na 24 dagen een hongerstaking waarmee hij medische hulp afdwong.

Al die tijd schrijft Navalny handgeschreven berichten. Hij geeft ze aan zijn advocaten, waarna ze op zijn Instagram-account verschijnen. Zo ontstaat in een van Ruslands beruchtste strafkampen een dagboek van de onbevreesde, langzaam aftakelende oppositieleider. Een ingekorte selectie.

15 maart

Drie dingen blijven me verbazen. De sterrenhemel boven ons, de categorische imperatief diep binnen ons en het wonderbaarlijke gevoel dat je krijgt als je met je handpalm over je pasgeschoren hoofd strijkt.

Hallo allemaal vanuit Afdeling Intensief Toezicht A.

Ik moet toegeven dat het Russische gevangenissysteem erin geslaagd is me te verbazen. Ik had geen idee dat er 100 kilometer buiten Moskou een echt concentratiekamp zou staan.

Ik heb nog geen tekenen van geweld gezien, hoewel ik vanwege de gespannen uitstraling van de veroordeelden, die in de houding staan ​​en bang zijn om hun hoofd te bewegen, gemakkelijk de talrijke verhalen kan geloven dat hier, in IK-2 Pokrov, recentelijk mensen halfdood zijn geslagen met houten hamers. Nu zijn de methoden anders en eerlijk gezegd kan ik me geen plek herinneren waar iedereen zo beleefd spreekt, met een soort vriendelijkheid.

Ik noem mijn nieuwe thuis: Ons vriendelijke concentratiekamp.

Een regime, een statuut, een dagelijkse routine. Het precies opvolgen van eindeloze regels. Scheldwoorden en argot zijn verboden. Dit verbod wordt strikt gehandhaafd. Kun je je een gevangenis voorstellen waar niet wordt gevloekt? Een angstaanjagend iets.

Overal hangen camera’s, iedereen wordt in de gaten gehouden en bij de geringste overtreding wordt er een rapport opgemaakt. Alsof een van de leidinggevenden Orwells 1984 heeft gelezen en dacht: hé, gaaf, laten we het hier ook zo doen, opvoeding door ontmenselijking.

Maar als je de boel met humor bekijkt, dan is het hier wel uit te houden. Dus over het algemeen gaat het prima met me.

Er zit zelfs wat kleur in het zwart-witte leven hier. Zo draag ik op mijn borst een naamplaatje met een foto, geaccentueerd door een mooie rode streep. Ik ben immers vluchtgevaarlijk, zoals jullie weten. ’s Nachts word ik ieder uur wakker omdat er een man in een cipiersjas naast mijn bed staat.

Hij filmt me en zegt: ‘2.30 uur, gevangene Navalny. Geregistreerd als vluchtgevaarlijk. Op zijn plek.’ En dan val ik weer in slaap met de gedachte dat er mensen zijn die aan me denken en die me nooit zullen kwijtraken. Geweldig, nietwaar?

Verliezen jullie ook niet het contact met dierbaren. Ik omhels jullie.

22 maart

Hebben jullie een favoriet moment van de dag? Ik heb er twee. Allebei ’s ochtends vroeg. Om 6 uur worden we gewekt, om 6.10 uur doen we buiten ochtendgymnastiek, maar eerst luisteren we naar het volkslied. Stel je een terrein voor rondom een barak. Sneeuw. Mannen in zwarte gevangenisuniformen, laarzen en bontmutsen staan ​​in het donker met hun handen op de rug, en over het hele terrein klinkt vanuit een luidspreker op een hoge paal: ‘Wees glorieus, ons vrije vaderland.’

Wat een genot.

Mijn tweede moment komt daarna: de laatste oefening van de ochtendgymnastiek. Mijn groep noemt die op mijn suggestie nu The Empire Strikes Back. De luidspreker op de paal geeft de commando’s: ‘Marcheren op de plaats. Beginpositie, handen in de zij. Klaarmaken. Beginnen met linkerbeen. Eén, twee, drie, vier.’ En de mannen in zwarte uniformen en met norse gezichten marcheren op hun plaats, onder bulderend geluid van hun laarzen.

May the force be with you. ;)

26 maart

Michail Chodorkovski, die tien jaar in de gevangenis zat, vertelde me eens: het belangrijkste daar is om niet ziek te worden. Niemand gaat je behandelen. Word je ernstig ziek, dan ga je dood.

Het ongemak dat zich heeft voorgedaan, is een zeer pijnlijke rug. Buigen en strekken gaat niet. Blijkbaar is een zenuw bekneld geraakt door het constante in opgevouwen toestand zitten in arrestantenwagens.

Het is natuurlijk onaangenaam, maar niet dodelijk – dit behandelen ze wel. Maar ze behandelen niet. Tijdens het gevangenentransport begon ik me zorgen te maken en ben ik iedere dag gaan schrijven: hallo, ik heb veel pijn. Laat een arts binnen of geef me medicijnen.

Doen ze niet.

De klachten hebben zich verspreid naar mijn rechterbeen. In hele delen heb ik geen gevoel meer. Leun ik op mijn rechterbeen, dan val ik om. Het is vrij frustrerend – de laatste tijd ben ik gewend geraakt aan mijn been. Ik doe er liever geen afstand van.

31 maart

Wie ligt er in een gewaad, kaal en gebrild op bed met de Bijbel in zijn handen? Ik. Met de Bijbel, want dat is het enige boek waar ik de afgelopen weken de hand op heb weten te leggen. En op bed (een superschandalige overtreding), omdat ik een hongerstaking heb afgekondigd.

In plaats van medische hulp krijg ik marteling door slaaponthouding (ze maken me acht keer per nacht wakker). Ik heb een hongerstaking afgekondigd om te eisen dat de wet wordt nageleefd en ze een door mij uitgenodigde arts toelaten. Dus ik lig hier hongerig, maar tot nu toe wel met twee benen.

Jullie ook niet ziek worden.

7 april

Een verhaaltje. Ik zat laatst met mijn advocaat te praten. Hij: meestal sturen ze iemand met een lading kip op een hongerstaker af. Hij gaat die kip dan bakken en opeten voor de ogen van de hongerstaker.

Ik lachte: nee, dat gaat te ver, en dat is hier onmogelijk. Het is verboden om in de keuken te koken en er is niets om op te koken. Er staat alleen een waterkoker. En op kip geldt een algeheel verbod. Je kunt het niet kopen, en bezoekers mogen het niet voor je achterlaten.

En wat denken jullie? Twee dagen later ga ik naar de keuken om wat te drinken, staat er een blije gevangene kip te bakken! Hadden ze een kookplaat binnengebracht! Daarna begonnen ze er brood op te bakken en nog wat andere dingen. Zo gaat dat nu hele dagen. Alle regels en voorschriften zijn opgeheven. Feestmaal en liberalisering!

De essentie van deze machthebbers: dat niemand ooit zijn principes zal verdedigen en voor zijn rechten zal vechten, als er naast hem – kijk, hier is-ie, heel dichtbij – een heerlijk gebakken kippetje staat.

17 april

Het leven draait wonderbaarlijk in cirkels. Vanmorgen boog een vrouwelijke kolonel over me heen en zei: uw bloedtest duidt op een ernstige verslechtering van uw gezondheid en op gevaar. Als u uw hongerstaking niet opgeeft, gaan we over tot dwangvoeding. En toen beschreef ze de geneugten van dwangvoeding. Over een dwangbuis en andere vrolijkheden.

Nogmaals: ik demonstreer niet alleen voor mezelf, maar voor honderdduizenden anderen die hun rechten zijn ontnomen. Alleen hebben zij geen Instagram om erover te schrijven. Zo.

Het tolt voortdurend in mijn hoofd, maar ik loop nog, want ik voel jullie steun.

20 april

Als jullie mij nu zouden zien, zouden jullie lachen. Een skelet dat wankelend door zijn cel loopt. In zijn handen een gerechtelijke uitspraak, opgerold in een papieren koker. Daarmee mept het skelet wanhopig naar de muggen op de muren en het plafond. Deze piepende en bijtende wezens doden een persoon sneller dan welke hongerstaking dan ook.

Je kunt me nu gebruiken om kinderen bang te maken die weigeren hun bord leeg te eten.

‘Masja, als je je pap niet opeet, dan word je als deze oom met gigantische oren, een met huid bedekte schedel en ingevallen ogen.’

‘Nee, mama! Nee! Ik eet alles op en vraag een extra portie!’

Toch brengt het leven prachtige momenten die je blij maken en waarop je lacht.

Afgelopen weekend – ik zal niet liegen – voelde ik me niet best. Ik werd opgenomen in een gevangenisziekenhuis in een ander kamp. Dat betekent een urenlange doorzoeking. Dan de overplaatsing zelf, schuddend in een ijzeren kist. Weer een doorzoeking. Doe je schoenen uit, ga zitten, laat je voeten zien, doe je mond open.

Maar gisteravond viel een advocaat letterlijk vijf minuten bij me binnen en vertelde over jullie enorme steun. Vanuit Rusland en de hele wereld. Dat moment is me veel waard.

Ik moest lachen toen ik citaten las van grootheden uit de geneeskunde die zeggen dat je met een kaliumspiegel als in mijn bloedtest allang op de intensive care zou moeten liggen, of in een kist. Nou, nee, je kunt me niet zo zomaar meenemen. Na novitsjok is kalium niet eng.

Dank jullie zeer. Er zijn veel mensen als ik die niets anders hebben dan een mok water, hoop en vertrouwen in hun overtuigingen. In Rusland en in de rest van de wereld. In gevangenissen en in vrijheid. Voor hen is jullie steun en solidariteit enorm belangrijk. Het lijkt misschien weinig voor te stellen. Maar er is geen beter wapen tegen onrecht en wetteloosheid.

Het is het enige waarop wij leven en overleven. Ondanks hoge kaliumspiegels. ;)

23 april

Twee maanden geleden grijnsden ze om mijn verzoeken om medische hulp, gaven ze geen medicijnen. Ik ben nu twee keer onderzocht door een artsenraad buiten het gevangenissysteem. De laatste keer was net voor de demonstraties. Ze doen onderzoeken en analyses, en geven me de resultaten en conclusies.

Artsen die ik volledig vertrouw hebben gisteren een verklaring gepubliceerd dat we samen genoeg bereikt hebben om de hongerstaking te stoppen. En eerlijk gezegd vond ik hun conclusie dat mijn analyse aantoonde dat ‘er binnen minimale tijd niemand meer te behandelen valt’, wel ehm, aandacht verdiende.

Een voor mij misschien wel belangrijker argument, was dat er verschillende mensen in hongerstakingen zijn gegaan in solidariteit met mij. Onder wie de Moeders van Beslan (moeders die hun kinderen verloren bij de gijzeling op een school in Beslan, waarbij 330 doden vielen in 2004, red.). Ik moest huilen toen ik dat las.

Vrienden, mijn hart zit vol liefde en dankbaarheid voor jullie, maar ik wil niet dat mensen lichamelijk lijden vanwege mij. Ik blijf wel eisen dat ik een eigen arts zie.

Dit is geheel jullie verdienste. Van vriendelijke, zorgzame mensen over de hele wereld. Dank jullie wel, ik zal jullie niet teleurstellen.