Wat hebben testevents ons nu eigenlijk te leren? Experts hebben er vragen bij

Voor het eerst sinds lang klonk er nog eens applaus in de Koningin Elisabethzaal, toen Ozark Henry met zijn pianotonen het eerste testevent op Vlaamse bodem opende. Het rijk van de vrijheid lijkt zo een terts dichterbij. Toerisme Vlaanderen organiseerde in de Antwerpse zaal een event voor en door eventprofessionals.

De echte proef passeerden de bezoekers wanneer ze na een coronatest de ontvangstzaal binnenliepen. Daar waren machientjes geïnstalleerd om hen te tellen. Onderzoekers wilden vijf telmethodes uitproberen om bezoekersaantallen bij te houden. 

Keynote

Maar de bezoekers leken de toestellen eerder onopmerkzaam voorbij te lopen. Wat zij konden leren, begon pas toen de ‘keynote speeches’ in de Koningin Elisabethzaal van start gingen. Na Ozark Henry mocht ‘event godfather’ Peter Decuypere uitleggen hoe de procedure in elkaar zit om een testevent te organiseren. 

Nu er een kader voor dat soort events is afgeklopt door het Overlegcomité, is het duidelijk dat de sector er vlug mee aan de slag wil. Maar toch valt er bij experts een ander geluid te horen. Wat kunnen die evenementen ons nog aantonen over het virus dat we op dit moment nog niet weten? 

“Niet zoveel”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). “Om te testen of de genomen maatregelen echt veilig zijn, zou je een identiek evenement ook een aantal keren moeten herhalen. Anders is het zoals een nieuwe chirurgische ingreep introduceren en zeggen dat hij werkt, omdat je het een keer op een patiënt hebt uitgeprobeerd.” 

Daarnaast heeft Molenberghs toch nog wat bedenkingen over de ethische component. “De events vallen onder de noemer van wetenschappelijke experimenten, meer bepaald met menselijke proefpersonen. Als we het doen, moeten we er dus voorzichtig mee omspringen.” Voor de sector zijn de evenementen volgens hem wel handig omdat de haalbaarheid getest kan worden. Hoeveel mensen zouden er met welke maatregelen in een zaal kunnen passen? En hoe rendabel is het dan nog? 

“Ze kunnen ook vertrouwen geven in de protocollen die de sector voor de events heeft uitgewerkt”, zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “Dit is warmlopen om de sector weer op te starten. Dat is niet slecht, maar een echt wetenschappelijk onderzoek kan je het ook niet noemen.”  

MensenMassaMeter

In Antwerpen ging de test dus ook niet zozeer over veiligheidsmaatregelen, maar wel over de telmethodes. Een van de toestellen is de MensenMassaMeter, ontwikkeld door de Universiteit Antwerpen en Imec. Die stuurt radiogolven tussen twee sensoren. Hoe meer mensen er tussen twee sensoren lopen, hoe zwakker het signaal, waardoor het systeem dus weet hoeveel personen er zijn.

“We willen de resultaten van de verschillende methodes vergelijken met het echte aantal aanwezigen”, zegt Christine Merckx van het Expertisecentrum Publieke Impact (Karel de Grote Hogeschool). “Dan weten we wat de foutenmarge voor elk type toestel is.” 

In Antwerpen ging het om een kleine, gecontroleerde setting waar zo’n 200 deelnemers op aanwezig waren. “Op basis van dit event kunnen we al wat conclusies trekken, maar we willen dat later ook op festivals gaan proberen”, zegt Merckx. “Het voordeel van dit evenement is dat het aantal mensen op een plaats exact bekend is. Op grote events in open lucht is dat niet het geval.”

Fieldlab

In de Brusselse KVS, waar de voorstellingen van Jonathan nu ook plaatsvinden als een testevent, wordt dan weer onderzoek gedaan naar de luchtkwaliteit in de zaal. België zet nu dus zijn eerste stapjes op het gebied van testevenementen, terwijl de Nederlanders daar al grote sprongen hebben gezet. 

Maarten Schram van het Nederlandse Fieldlab kwam gisteren in Antwerpen uitleg geven over de grote testevents die bij onze noorderburen al zijn gehouden. “Fieldlab is een samenwerking tussen de overheid, de sector en academici”, zei Schram. “Ons doel is om op een wetenschappelijke manier te bewijzen dat het mogelijk is om evenementen op een veilige manier te organiseren.”

Een van die testevents van Fieldlab was een voetbalwedstrijd, tussen Oranje en Letland, waar 5.000 supporters zich – nadat ze getest waren – tijdens de match niets meer van social distancing hoefden aan te trekken. Op basis van de proeven die ze hebben gedaan, is het volgens Schram nu zelfs mogelijk om voetbalwedstrijden met 50 procent bezoekerscapaciteit te laten doorgaan, zolang er maar genoeg wordt ingezet op veiligheidsmaatregelen als tests en ventilatie. 

Maar de Nederlandse testevenementen hebben in eigen land ook al veel kritiek gekregen. Toen een radiozender een concert wilde organiseren in Breda voor 10.000 deelnemers, op een steenworp van een ziekenhuis dat nog steeds vol lag met covidpatiënten, kon dat voor velen niet door de beugel. 

Een petitie tegen het event werd meer dan 390.000 keer ondertekend en het concert werd afgelast.  “Jammer”, volgens Schram, maar ook daar zat voor Fieldlab een goede les in. “De communicatie rond dat evenement was aanvankelijk te feestelijk. Dat goede communicatie cruciaal is, was een van de learnings uit dat evenement.”