Direct naar artikelinhoud
InterviewGeert Molenberghs

‘De daling is er, maar we mogen ons nog niet rijk rekenen’

Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt)Beeld Eric de Mildt

Daar is ze dan: de langverwachte daling van de coronacijfers. De combinatie van maatregelen en steeds meer gevaccineerden werpt vruchten af, al toont de opmars van nieuwe varianten aan dat we er nog niet zijn. ‘Het zou verkeerd te zijn om te zeggen dat het nu voorbij is’, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). 

Kunnen we nu zeggen dat de kentering is ingezet?

“We evolueren in elk geval in de goede richting. Het aantal besmettingen is met 8 procent gedaald tegenover vorige week. Waarschijnlijk zal dat morgen richting 10 procent gaan. En dat terwijl het aantal testen gestegen is. Dat is natuurlijk wat je wil zien.”

“Logischerwijs gaat de positiviteitsratio dan naar beneden. We zien dat voornamelijk bij de leeftijdsgroep van de 10- tot 19-jarigen. Daar was de positiviteit sterk gestegen tot 16 procent, nu is die weer afgezwakt tot 11 procent. Dat heeft er natuurlijk ook mee te maken dat de scholen geopend zijn: bij besmettingen kan sneller ingegrepen en getest worden dan bij besmettingen in de informele setting van de vakantie. In die zin kan het dus preventief werken. Daartegenover staat dat door meer contacten het aantal besmettingen bij die leeftijdsgroep weer kan stijgen. Zeker in gebieden als het Maasland moeten we voorzichtig blijven. Maar waar we een aantal weken terug tientallen gemeenten hadden met een hoge incidentie, is dat nu sterk gedaald.” 

Zitten we ook qua aantal ziekenhuis- en ic-opnames op de lijn van de voorspellingen van enkele weken geleden?

“Wat betreft hospitalisaties volgen we de modellen. Het aantal ziekenhuisopnames is nu met 16 procent gezakt in vergelijking met de week ervoor. Maar het aantal ic-opnames zakt wat trager dan gehoopt, net zoals ze een paar weken geleden sneller stegen dan gehoopt. Dat is de invloed van de varianten, die de ernst van de ziekte verhogen. We komen van 946 patiënten op intensive care, nu zijn het er 862. Tenzij er de komende dagen accidenten gebeuren, zal dat aantal verder dalen.”

Het aantal overlijdens is dan weer nauwelijks (1,1 procent) gedaald. Nog steeds overlijden er gemiddeld veertig mensen per dag aan het coronavirus. 

“De overlijdens zijn het cijfer dat pas als laatste stijgt, maar ook als laatste weer daalt. Bij de vorige pieken begon dat sterftecijfer pas het hardst te stijgen nadat we dachten dat het ergste voorbij was. Toch is er een verschil. Met de huidige cijfers zou je normaal nu minstens 80 sterfgevallen per dag zien, maar door de vaccinaties in de woon-zorgcentra is dat maar de helft. Het aantal gevaccineerden bij de 65-plussers schiet nu snel de lucht in. Dat is de groep waar 96 procent van de sterfgevallen bij vorige pieken werd vastgesteld. We verwachten zeer snel bescherming bij die groep te zien.”

Intussen is de buitenbubbel vergroot en mogen we vanaf volgende week weer terrasjes doen. Zal dat een effect hebben?

De kans op superverspreiding buiten is klein, maar kans op besmettingen is er natuurlijk wel. Terrassen kunnen wel helpen om het volk te spreiden. Als er geen terrassen open zijn, ontstaat de neiging om samen te komen in clusters. Bovendien weten we dat er veel informeel contact is. Voorzichtig met een beperkt aantal mensen een terrasje doen? Dat is veiliger dan binnen met een groepje afspreken.” 

Kunnen de Braziliaanse en Indiase varianten roet in het eten gooien?

“Dat kan, maar het is nog moeilijk te zeggen. We zien inmiddels dat het aandeel van de Braziliaanse variant gestegen is naar 10 procent in ons land. Die variant zet druk op de Britse variant, die niet verder doorstijgt. Het idee dat de Britse variant alles zou overnemen, is inmiddels verlaten. Van de Zuid-Afrikaanse variant wordt tegelijk steeds duidelijker dat hij minder besmettelijk is. Maar die Braziliaanse variant zien we niet graag opkomen: die is minder gevoelig voor onze vaccins.”

“Ook de Indiase variant is zorgwekkend. Uit cijfers van West-Bengalen (India) weten we dat hij alle andere varianten makkelijk verdrongen heeft. Er zijn ook al aanwijzingen dat hij al sterk circuleert in het Verenigd Koninkrijk, een land dat natuurlijk een sterke link heeft met India. Omdat de incidentie in het VK nu heel laag is, is dat een biotoop die weinig tegengas biedt voor nieuwe varianten. Het aandeel van de Indiase variant kan daar dus snel stijgen.”

“Voor hoeveel ziektelast zorgt hij, en hoe goed werken vaccins ertegen? Daar kunnen we nog weinig over zeggen. Maar feit is dat we voorzichtig moeten zijn. Het is een goede zaak dat we op dit moment geen verkeer van die landen toelaten. Als experts vreesden we al langer dat het in die grote landen vroeg of laat uit de hand zou lopen, dat was bij de Spaanse griep net zo. Het toont eens te meer het belang aan om de hele wereld te vaccineren, zowel vanuit humanitair oogpunt als uit eigenbelang.”

Zitten we op schema om tegen 1 juni de maximumdrempel van 500 patiënten op ic te halen, wat nodig is voor verdere versoepelingen? 

“We gaan daar zeker geraken. Of dat begin juni of iets later zal zijn, is nog moeilijk te zeggen. De daling is er, maar we mogen ons nog niet rijk rekenen. Vooral omdat het aantal patiënten op intensive care minder snel zakt dan de andere parameters. Het zou verkeerd zijn om te zeggen dat het nu voorbij is. We zitten in de overgangsfase waarin de situatie begint te verbeteren, dat moeten we nu nog even volhouden.”