Lonkt tegen augustus het rijk der vrijheid? ‘Je wordt niet op een dag wakker en plots is er groepsimmuniteit’
Hoe realistisch is het dat er tegen augustus voldoende Europeanen ingeënt zijn, zodat we de draad van onze gewone leven weer kunnen opnemen? Volgens BioNTech-oprichter Ugur Sahin zal Europa tegen juli of uiterlijk augustus al groepsimmuniteit hebben bereikt. Maar vaccinoloog Pierre Van Damme vindt dat ‘heel optimistisch’. Hij legt uit waarom.
De BioNTech-topman verwacht een “nieuw normaal”, waarbij “men vrij kan bewegen en de meeste mensen een zeer goede immuunbescherming hebben” tegen het virus. Hij gelooft dan ook in groepsimmuniteit voor Europa tegen juli of uiterlijk eind augustus. Hoewel de exacte drempel die nodig is om voldoende immuniteit te bereiken, een punt van discussie blijft, zeggen experts dat een niveau van meer dan 70 procent immuniteit binnen een populatie de overdracht van het coronavirus aanzienlijk zou verstoren.
Vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) noemt de prognose “erg optimistisch” en wel hierom: “De aanwezigheid van mutante virussen is een factor die we niet kunnen controleren. Als die, zoals de Britse variant, toenemen in besmettelijkheid, dan gaan we een hoger percentage moeten bereiken van mensen die zich laten vaccineren dan de minimum 70% die oorspronkelijk naar voren werd geschoven. Hoe besmettelijker de variant, hoe groter het reproductiecijfer en hoe hoger het percentage dat nodig is om van groepsimmuniteit te kunnen spreken”, zegt hij.
Viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) denkt ook dat een hoger percentage zal nodig zijn, maar heeft meer vertrouwen. “Als je kijkt naar Engeland waar inmiddels al 60% van de bevolking is gevaccineerd, dan zie je dat het aantal nieuwe besmettingen er erg laag ligt. In Engeland lopen ze met de vaccinaties anderhalve tot twee maand voor. Daar begin je de voordelen te zien van beginnende groepsimmuniteit. Voor alle duidelijkheid: je wordt niet op een dag wakker en plots is er groepsimmuniteit, zo werkt dat niet.”
‘Samen thuis, samen uit’
Betekent groepsimmuniteit dat we eindelijk kunnen terugkeren naar vroeger? Kunnen we dan opnieuw concerten en voetbalwedstrijden bijwonen? “Nogmaals, ik denk dat augustus optimistisch is”, zegt Van Damme. “Daarom verwacht ik dat we naast vaccinatie ook testing zullen moeten voorzien op grotere evenementen. Als we groepsimmuniteit halen, dan moet voetbal en concerten opnieuw kunnen, al dan niet met een testbeleid voor wie nog niet kon gevaccineerd worden. In de Verenigde Staten zie je dat gevaccineerden onderling activiteiten kunnen doen. Hier bekijken we dat nu op het niveau van de overheid. Ik zou bijna zeggen: draai de zaken om. In de plaats van ‘Samen uit, samen thuis’ is het nu ‘Samen thuis, samen uit’. Tegen de zomer zullen alle volwassenen een aanbod hebben gehad om gevaccineerd te worden en ik denk dat het dan wel eerlijk is om voor hen versoepelingen toe te laten, maar met respect voor de nog niet gevaccineerden.”
En wat met internationale reizen buiten Europa naar gebieden waar de vaccinaties niet zo’n hoge vlucht hebben genomen? “Veel zal afhangen van de internationale afspraken en de lokale maatregelen in de landen van bestemming. Maar intercontinentale vluchten zullen tegen dan zeker mogelijk zijn”, denkt Van Damme.
Bevrijdingsfeest komt nog te vroeg
“Het Grote Bevrijdingsfeest van mijn zoon Tom eind juni komt wellicht nog te vroeg of zal onder aangepaste vorm moeten doorgaan, en daar zie ik hem wel toe in staat”, zegt Van Damme nog. “Hij zal het moeten verschuiven, denk ik, want eind juni zijn we er nog niet. Maar we zijn wel snelheid aan het maken. De vaccinatiecentra hebben nog heel wat capaciteit over. Deze week was een beetje een stresstest want er moesten 900.000 dosissen worden gezet, maar ik heb begrepen dat dit heel aardig lukt. Sommige centra hebben laten weten dat ze zelfs nog meer aankunnen en dat is uiteraard heel positief, want vanaf juni komen er nog meer vaccins beschikbaar.”
Het lijkt er in elk geval op dat corona aan zijn laatste honderd dagen bezig is. “Een soort van chrysostomosviering voor corona?”, lacht Van Ranst. “Na honderd dagen ben je in principe van de middelbare school af, ik durf niet te zeggen dat we over honderd dagen volledig van het virus af zijn, maar het is een symboliek die ik wel onderschrijf. We zullen af zijn van de grote miserie, maar we zullen nog wel kleine miserietjes hebben.”
Van Damme: “We weten dat dit virus kan muteren. Voor hetzelfde geld is dat over een aantal jaren een bijzonder banaal goedaardig virus geworden, zoals vele andere corona-neefjes en -nichtjes. Als dat gebeurt, dan mag die vaccinatie stoppen en zijn we er op een goeie manier vanaf geraakt. Mocht het een ziekmakend virus blijven, dan gaan we naar een patroon zoals de griepspuit met om de zoveel jaar een herhaling waarbij ook een breder stukje bescherming mogelijk wordt.”