Vechten om water: 39 slachtoffers bij grensconflict tussen ex-Sovjet-republieken Tadzjikistan en Kirgizië
In gevechten aan de grens tussen de republieken Kirgizië en Tadzjikistan in Centraal-Azië zijn de voorbije dagen 39 mensen gedood. Het grensconflict tussen de twee voormalige Sovjet-republieken is niet nieuw, maar kwam deze week tot een hoogtepunt. Donderdagavond werd een wapenstilstand bereikt. Toch blijven de schermutselingen om een watervoorzieningsinstallatie aanslepen.
In gevechten tussen Tadzjieken en Kirgiezen nabij de Tadzjiekse enclave Vorukh in het zuidwesten van Kirgizië kwamen ondertussen al 39 mensen om (31 Kirgiezen en 8 Tadzjieken, volgens persagentschap Associated Press). Het aantal gewonden liep op tot boven de 150 en maar liefst 11.500 inwoners van de regio Batken moesten geëvacueerd worden.
De schermutselingen begonnen woensdag en bereikten donderdag hun hoogtepunt. Donderdagavond kondigden de autoriteiten een staakt-het-vuren af, maar het kwam deze morgen opnieuw tot schoten. (Lees verder onder de kaart).
Historisch verankerd conflict om water
De spanningen aan de grens tussen de twee landen lopen wel al eens vaker op. De grens tussen Tadzjikistan en Kirgizië dateert uit de periode toen beiden deel uitmaakten van de Sovjet-Unie en grote stukken zijn slecht afgebakend en niet officieel vastgelegd. Regelmatig doen er zich kleine grensconflicten voor door onenigheid over landverdeling en watertoevoer. De gevechten van de voorbije dagen zijn wel de meest intense sinds de twee landen onafhankelijk werden in 1991.
De situatie aan de Tadzjieks-Kirgizische grens is uit de hand gelopen.
Dit maal vechten de twee partijen om een watervoorzieningsinstallatie nabij het Kirgizische dorp Kok-Tash. Beide landen claimden de regio rond de installatie voor zich. Kirgizië en Tadzjikistan, maar ook buurland Oezbekistan, liggen al jaren in de clinch over het waterprobleem. Dit is belangrijk voor de irrigatie van de vruchtbare Ferghana-vallei, die zich over de drie landen strekt, maar ook voor de toevoer van water dat dagelijks in de uitgestrekte bergregio wordt gebruikt.
De versies over hoe de gevechten zijn ontstaan, verschillen bij de twee landen. Tadzjikistan beweert dat Kirgizië Tadzjiekse troepen aanviel om de regio te bezetten. Kirgizië stelt op zijn beurt dat Tadzjiekse soldaten het vuur openden op Kirgizische grensposten en zelfs een post tot ontploffing brachten. Tadzjiekse soldaten probeerden volgens de Kirgiezen bovendien bewakingscamera's op te hangen om het waterstation te kunnen monitoren.
In elk geval escaleerde het gevecht snel waarop de autoriteiten woensdag de noodtoestand afkondigden in drie dorpen. Donderdagavond kwamen de partijen overeen over een staakt-het-vuren, maar in de loop van vrijdagochtend klonken opnieuw schoten.
Bekijk in onderstaande tweet beelden van het grensconflict (de tekst gaat verder onder de video):
Rusland en China spraken zich uit over het incident en hopen beiden dat Tadzjikistan en Kirgizië "de vrede kunnen bewaren". Rusland ziet het gebied als haar historische achtertuin terwijl China haar invloed via "de nieuwe Zijderoute" wil uitbreiden richting India en het Midden-Oosten. Beide landen zijn dus niet opgezet met de problemen tussen Kirgizië en Tadzjikistan.
Ook de Europese Unie (EU) pleit voor een duurzame oplossing in het aanslepende geschil. "Beide partijen zullen alle nodige stappen moeten ondernemen om elk conflict in de toekomst te vermijden", aldus de woordvoerder van de EU.