Copyright © 2017, Robert Kneschke, licensed via EyeEm Mobile GmbH

Van sproeiverbod tot vaarverbod: Vlaams "afschakelplan" bij waterschaarste is klaar

Welke maatregelen moeten de gouverneurs en lokale besturen best eerst nemen als we deze zomer weer kampen met droogte en waterschaarste? Dat kunnen die voortaan beter afwegen met een nieuw plan dat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft laten uitwerken. Deze zomer zullen ze het voor het eerst kunnen testen. "Maar ik hoop dat we het niet nodig zullen hebben."

Kurkdroge, hete zomers, we hebben er al wat gehad de voorbije jaren. Gouverneurs en lokale besturen voerden dan wel eens een sproeiverbod of een captatieverbod in, waarbij er geen water meer mag opgepompt worden uit waterlopen.

"Dat zijn moeilijke keuzes", legt professor Patrick Willems uit, waterbouwkundige aan de KU Leuven. "In het verleden werden die beslissingen genomen op basis van heel weinig informatie. Ook was het niet duidelijk voor gouverneurs wanneer ze precies tot maatregelen moesten overgaan."

Experten als Willems gaan ervan uit dat het er op vlak van droogte niet echt op gaat beteren. "We gaan dat meer en meer krijgen en soms nog extremer, door de klimaatverandering", vermoedt hij. "Tegelijk beseffen we dat we daar heel kwetsbaar voor zijn. We hebben in Vlaanderen heel weinig water per persoon beschikbaar. Dat maakt dat we tijdens extreme droogte altijd in de problemen zullen komen."

Bekijk ook fragmenten uit het interview met professor Patrick Willems in "Het Journaal": (lees eronder verder)

Videospeler inladen...

Impact

En dus is de Vlaamse regering volop inspanningen aan het ondernemen om daar klaar voor te zijn. "De Vlaamse regering heeft nu een plan dat als doel heeft om Vlaanderen beter te wapenen tegen die waterschaarste", zegt Willems. Zo komen er onder meer waterbuffers en meer natte natuur.

"Maar we moeten ook voorbereid zijn op het moment dat die schaarste er komt. Dan moeten we goed kunnen beslissen wat we doen en het niet zomaar aan het toeval overlaten."

Als die waterschaarste er komt, moeten we goed kunnen beslissen wat we doen en het niet zomaar aan het toeval overlaten

Patrick Willems, professor hydrologie aan de KU Leuven

In opdracht van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) werkte een consortium van onderzoekers, overheidsinstanties en bedrijven aan een soort "afschakelplan". Dat werd afgetoetst bij 130 verschillende belanghebbenden uit verschillende sectoren. 

"We willen zo duidelijkheid scheppen voor de gouverneurs en lokale besturen: wanneer dreigt er mogelijk waterschaarste? Wat zijn de mogelijke maatregelen? En wat zijn de ecologische en socio-economische kosten en baten daarvan?" Al die elementen worden in het nieuwe plan tegen elkaar afgewogen.

(Lees verder onder de foto)

Drinkwater eerst

De mogelijke maatregelen kunnen gaan van een sproeiverbod in de tuinen over een irrigatieverbod voor akker tot zelfs een totaal vaarverbod. Maar er zijn ook randvoorwaarden ingebouwd. Zo moet de drinkwaterbevoorrading bijvoorbeeld gegarandeerd blijven. Mensen mogen dus niet door de droogte en waterschaarste afgesloten worden van hun drinkwater. Daarnaast moet "onherstelbare schade aan kwetsbare natuur absoluut vermeden worden".

"Het is vooral een afschakelplan. We gaan dus vanuit Brussel niet dicteren wat de gouverneurs moeten afsluiten", legt minister Demir uit. "Zij hebben die verantwoordelijkheid, maar ze gaven aan dat ze een gebrek aan kennis van het terrein en de economische gevolgen hadden. Die wetenschappelijke oefening is nu gemaakt."

Deze zomer kan het plan in werking treden. Nadien zal het nog eens worden geëvalueerd. "Maar ik hoop vooral dat we dat niet nodig zullen hebben."

Herbeluister hier het gesprek met Zuhal Demir in "De ochtend" op Radio 1. Het deel over de waterschaarste start vanaf ongeveer 12'30":

Meest gelezen