Vlaamse regering denkt eraan om "coronapas" in te voeren, verschillende juristen zijn bezorgd

Het was de Brusselse minister-president Rudi Vervoort (PS) die het idee zondag op tafel wierp. Voer, net zoals ze het in Denemarken al doen, een coronapaspoort in. Een document, of nog beter: een app op de smartphone, waar mensen mee kunnen aantonen dat ze gevaccineerd zijn of dat ze recent negatief hebben getest. Dat zou hen dan het recht geven om bijvoorbeeld naar de kapper of op restaurant te gaan. 

De Denen zijn trouwens niet de enigen die de maatregelen versoepelen voor wie gevaccineerd is. Ook in Duitsland werken ze aan een regeling die, als alles goed loopt, vanaf volgend weekend ingaat.

Bekijk de journaalreportage over het coronapas: (en lees eronder verder)

In ons land is Vervoort niet de enige voorstander van het plan. Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) zegt nu dat ook de Vlaamse regering open staat voor het idee. "Als iedereen de kans heeft gehad om zich te laten vaccineren, dan moeten we de vrijheid die we hebben afgenomen van de mensen, durven teruggeven", vindt minister Beke. Hij mikt op 11 juli: volgens hem hebben alle 18-plussers in ons land tegen dan een eerste spuit gekregen. “Ik denk dat de tijd nu gekomen is om daarover te spreken", klinkt het. 

Belangrijke opmerking: er kan enkel een coronapas worden ingevoerd als iedereen de kans heeft gekregen om een vaccin te krijgen én er moet een alternatief zijn voor mensen die zich niet kunnen laten vaccineren. 

Bij de N-VA hebben ze de discussie anders begrepen. "Echt gaan over de deling tussen mensen die gevaccineerd zijn of niet en daar extra rechten aan koppelen, is niet iets dat op tafel ligt", zegt Kamerlid Valerie Van Peel, ook N-VA-ondervoorzitter, in "De afspraak". 

"We gaan versoepelen als de ziekenhuizen niet meer onder druk staan", zegt ze. "Hij (Wouter Beke, red.) zegt eigenlijk dat we toch eens gaan moeten kijken als voor sommige zaken als reizen of grote evenementen een soort van testing nodig is." Van Peel heeft het in dat kader over een drieluik: ofwel ben je gevaccineerd, ofwel heb je immuniteit opgebouwd na ziekte, ofwel heb je een negatieve test afgelegd. 

Hoe dan ook: op het kabinet van Vlaams minister Beke is te horen dat er wordt nagedacht over wat mogelijk is - en dat gaat wel degelijk breder dan alleen over reizen en evenementen - en dat er helemaal nog niets is beslist.

Bekijk hieronder het gesprek met Valerie Van Peel in "De afspraak" en lees verder:

Ook coronacommissaris Pedro Facon toont zich op Twitter voorstander van een coronapas.

Is alles daar mee dan gezegd? Welnee, zo blijkt uit bezorgde reacties van verschillende discriminatie-experten. 

Beluister hier het interview met discriminatie-experte Dominique De Meyst in "De ochtend" op Radio 1:

Mag je bijvoorbeeld iemand weigeren op het openbaar vervoer, op café of in de bioscoop als die persoon niet gevaccineerd is? Het gelijkekansencentrum Unia vindt alvast van niet.

Ten eerste zijn er volgens hen nog te veel vragen over de vaccins en over het virus zelf. “Men gaat ervan uit dat wie een vaccin gekregen heeft, geen COVID-19 heeft en de ziekte niet kan overdragen en dat wie geen vaccin kreeg, dat wel doet”, legt experte discriminatie Dominique De Meyst uit op Radio 1. "Maar dat gaat feitelijk niet helemaal op. Als we op basis van die informatie groepen in de samenleving anders gaan behandelen, is dat in strijd met de discriminatiewetgeving.”

Maar dat is niet het enige argument. "We moeten ons ook de vraag stellen of die maatregel niet verder gaat dan nodig is", aldus De Meyst. "Er zijn ook minder ingrijpende manieren om mensen hun vrijheid terug te geven zonder dat we bepaalde groepen gaan discrimineren."

"Je moet voldoende alternatieven overwegen om discriminatie te voorkomen", zegt gezondheidsheidsjurist Tom Goffin (UGent) in "De ochtend". "Niet alleen bij reizen, maar ook bij dagelijkse activiteiten, kun je gezondheidsrisico's vermijden door bijvoorbeeld een negatief testresultaat voor te leggen. Daarvoor moet er wel een vlotte toegang zijn tot testen, en best ook gratis."

Beluister hieronder het gesprek met Tom Goffin in "De ochtend" (en lees verder onder het blokje):

"We mogen ook niet vergeten dat de vaccinatiecampagne bepaalde bevolkingsgroepen niet bereikt. Er is bijvoorbeeld een taalkloof, een digitale kloof, of mensen hebben een bepaalde godsdienstige of filosofische overtuiging over vaccins." 

Unia vindt het dan ook problematisch dat deze mensen zouden uitgesloten worden van bepaalde goederen en diensten, zoals bijvoorbeeld bankzaken, verzekeringen en huisvesting.

"Er moet duidelijkheid bestaan over de toepassingen van het certificaat", zegt Goffin. "Op dit moment is enkel het Digitaal Groen Certificaat, waarmee we vrij kunnen reizen, helder."

"Als we dan kijken naar andere toepassingen, dan komt het erop neer dat de lidstaat daar een specifieke wet over moet creëren", zegt Goffin. "Die wet moet in het bijzonder rekening houden met effectiviteit, noodzaak, proportionaliteit en privacy. Er moet duidelijk afgebakend worden wie je certificaat kan verifiëren en wat er concreet op staat. Er moet geen informatie op staan die niet nodig is."

En als de regering nu effectief zo'n coronapas zal invoeren? "De grondrechtelijke bezwaren zullen blijven en er kunnen ook veel bedenkingen gemaakt worden over de bescherming van persoonlijke gegevens", aldus de discriminatie-experte. 

"Het lijkt mij dan trouwens juridisch correcter om de vaccinatie verplicht te maken. En er zal ook een nieuw wetgevend kader nodig zijn, want uitbaters van pakweg restaurants of bioscopen mogen onder de huidige regelgeving niet op eigen houtje beslissen wie ze weigeren."

Bekijk ook de toelichting door viroloog Steven Van Gucht in "Het Journaal":