Vanaf juli 2022: zwarte doos in nieuwe auto's en irritant geluidssignaal wanneer je de snelheidslimiet overschrijdt
De Europese Commissie en het Parlement sleutelen momenteel aan een nieuwe wet die voertuigfabrikanten verplicht om de bestuurder met een geluidssignaal te waarschuwen wanneer hij of zij de snelheidslimiet niet respecteert. Er komt ook een zwarte doos voor onderzoek na ongevallen. Critici vinden het een zwaktebod: zij pleiten voor een zogenoemd gesloten systeem van Intelligente Snelheidsassistentie (ISA) dat de motor fysiek afremt zodra je te snel wilt rijden.
Als alles goed gaat, dan komt er vanaf juli 2022 een zogenoemde Europese Verordening die autofabrikanten verplicht om een hele reeks veiligheidstoepassingen in nieuwe auto’s te plaatsen. De bedoeling is natuurlijk om de verkeersveiligheid op de Europese wegen te verbeteren. In feite bestaat de Verordening al. Er zijn wel nog discussies bezig over technische voorschriften waaraan fabrikanten zullen moeten voldoen. In juli 2022 krijgt de Verordening dan echt kracht van wet.
Een fabrikant die een nieuw model op de markt brengt, moet de Verordening vanaf juli 2022 respecteren. Bestaande modellen moeten de nieuwe veiligheidstoepassingen ook krijgen vanaf 2024. Dat geeft de industrie wat tijd om zich aan te passen. Bijvoorbeeld: een model van Volvo uit de bestaande X-serie moet pas vanaf 2024 in overeenstemming met de nieuwe regels zijn.
Vanaf juli 2022 voor alle nieuwe modellen, vanaf 2024 sowieso voor alle nieuwe voertuigen
Belangrijke nuance: mensen die vandaag rondrijden met een wat oudere wagen, moeten geenszins in 2024 hun wagen laten aanpassen. De regels gelden alleen voor voertuigen die (eerstehands) nieuw op de markt komen.
Het lijstje van veiligheidstoepassingen is indrukwekkend: intelligente snelheidsondersteuning, een universele aansluiting om een alcoholslot te kunnen installeren, systemen die je waarschuwen wanneer je vermoeid bent en beter even gaat rusten (op basis van je stuurbewegingen), en zelfs een ‘gegevensrecorder voor incidenten’. Dat laatste is een zwarte doos zoals die al jaren in vliegtuigen zit. Met de gegevens van die doos kunnen verzekeraars en overheden precies nagaan wat je net voor een ongeval in je auto of vrachtwagen aan het doen was.
Specifiek voor auto's en bestelwagens komt er nog meer. Zo is er een geavanceerd noodremsysteem om in de stad ongevallen met zachte weggebruikers te vermijden, sensoren voor ‘rijstrookassistentie’ die automatisch het pad van je voertuig corrigeren wanneer je van je rijstrook afwijkt en grotere botsbeschermingszones voor het hoofd die ervoor zorgen dat voetgangers en fietsers bij botsingen minder ernstige letsels oplopen. Sommige van die systemen zitten al in veel (duurdere) wagens maar moeten vanaf 2022 en 2024 dus verplicht in alle nieuwe voertuigen aanwezig zijn.
Intelligente Snelheidsadaptatie: irritant geluid
Volgens het oorspronkelijke voorstel van de commissie van 2019 zouden auto’s automatisch begrensd worden door in te grijpen op de motor, je kan dan gewoon niet sneller. In detail: rij je op de snelweg meer dan 120, dan zou het gaspedaal niet meer reageren. Het systeem zou wel ten allen tijde ge-deactiveerd kunnen worden, bijvoorbeeld door toch hard op het pedaal door te trappen. Volgens de industrie was dat belangrijk om te kunnen anticiperen op noodsituaties.
Dudley Curtis van de European Transport Safety Council (ETSC), een onafhankelijk onderzoeksinstituut in Brussel, stelt echter dat de auto-industrie inmiddels door lobbywerk dat voorstel flink heeft kunnen afzwakken. Er komt geen echte begrenzer. Wel een irritant geluidssignaal als je over de limiet gaat. Dat gaat trapsgewijs: eerst discreet, en daarna steeds luider. Net zoals wanneer je bij de start van een autorit je gordel niet aandoet. Eens het afgaat, kan je het wel afzetten, en dan heb je er voor de rest van de rit geen last meer van. Definitief uitschakelen kan niet. Je moet het per rit doen.
Beluister hieronder het gesprek met Hajo Beeckman op Radio 1 van vanmiddag, en lees daarna verder.
Ingebouwde snelheidsbegrenzers op nieuwe auto's?
Geert van Waeg, voorzitter van de Internationale Voetgangersbeweging in Brussel, vindt dit geen goed idee. "Het is gewoon geen effectief systeem," zegt hij, "onderzoek heeft uitgewezen dat geluidssignalen vooral irritatie opwekken. Een merk zoals Renault heeft in sommige modellen al jaren een systeem dat het gaspedaal beïnvloedt - als je de functie aanschakelt - en de gebruikers ervan zijn enthousiast want het vergroot het rijcomfort en bespaart een hoop stress. Vreemd genoeg heeft de autobouwer het systeem nooit gepromoot op de particuliere markt, maar wel op de leasemarkt. Daar is een logische verklaring voor: werknemers die te snel rijden, zijn vaker in ongevallen betrokken, en dat betekent via de arbeidsongevallenverzekering meer kosten voor de werkgever."
Een ISA-systeem dat het gaspedaal beïnvloedt, is effectiever en is ook populair bij gebruikers, een geluidssignaal werkt vooral irritatie op
"Wanneer je je gordel bij vertrek niet omdoet, dan krijg je een vervelend geluidssignaal. Vroeger stopte dat signaal na een tijd, maar een eerdere Europese Verordening bepaalt nu dat dit signaal niet mag stoppen. Een zaak van voortschrijdend inzicht. Als de commissie voor ISA dan toch voor een irritante beep kiest, kan ze er beter voor zorgen dat ook dat geluid niet kan worden ge-deactiveerd, maar een systeem dat inwerkt op het gaspedaal blijft veel beter," aldus van Waeg.
De Jeremy Clarksons onder ons
Het staat de fabrikanten in het huidige voorstel wel vrij om alsnog een echte begrenzer als optie aan te bieden, voor klanten die dat willen. Merken zoals Ford, Volvo en Honda doen dat al sinds een jaar of vijf en het is zelfs redelijk succesvol. Belangrijkste verkoopsmotief: nooit meer snelheidsboetes! De technologie is dus perfect beschikbaar.
Vandaag worden steeds meer automodellen overigens ook voorzien van zogenoemde ‘verkeersbordenherkenning’. Sensoren herkennen via visuele sensoren de snelheden die op borden naast de weg aangeduid staan. Op een display in je auto komt er dan een visueel signaal dat aanduidt dat je te snel rijdt. Ook verschillende verkeersapps op je smartphone bieden die service al. Erg handig, maar je kiest alsnog zelf hoe hard je op het pedaal trapt.
Zowel in de industrie als in onze samenleving zijn er behoorlijk wat Jeremy Clarksons die liever zelf bepalen welke snelheid ze op de weg hanteren
Echter, fabrikanten blijven vooral zelf graag kiezen: ze zien geen brood in een wettelijke verplichting om een echte begrenzer die ingrijpt op de motor, in te voeren. “Autoproducenten zijn er als de dood voor dat hun wagens verworden tot een eenheidsproduct waarin je gedrag volledig door de overheid gecontroleerd wordt,” aldus Curtis, “en daarom hebben ze er alles aan gedaan om het voorstel rond ISA af te zwakken. Zowel in de industrie als in onze samenleving zijn er behoorlijk wat Jeremy Clarksons die liever zelf bepalen welke snelheid ze op de weg hanteren.”
Curtis gaat verder: “Te snel rijden is nog steeds de grootste doodsoorzaak in het verkeer en een echte begrenzer zou veel maatschappelijke voordelen opleveren: nog minder verkeersslachtoffers, geen massa’s camera’s meer op de weg die veel geld kosten, en de politie kan zich met andere zaken bezighouden.”
Lidstaten van de EU kunnen nog tegendruk geven
De Vlaamse Stichting Verkeerskunde, lid van de ETSC, begrijpt de bekommernissen van Curtis. “De Europese lidstaten hebben ook nog een zeg in dit debat”, zegt woordvoerder Werner De Dobbeleer, “we hopen dat de commissie onder druk van sommige leden verder gaat en toch minstens een zogenoemd halfopen systeem zal voorstellen. Dat is een systeem waarbij je bij het overschrijden van de limiet op je gaspedaal tegendruk krijgt van je auto. In een noodsituatie kan je dan tegen die druk ingaan en toch sneller gaan.”