Viroloog Van Gucht is hoopvol: ‘Een vierde golf gaan we niet meer meemaken’
De vaccinatiecampagne loopt als een trein en de cijfers dalen met tien procent per week. Zijn we nu echt bijna verlost van het coronavirus? Viroloog Steven Van Gucht van Sciensano blijft voorzichtig, maar is wel optimistisch. ‘We zijn deze zomer nog niet van corona af, maar ik ga er wel van uit dat ik in juli op reis ga.’
De cijfers zijn de voorbije week gedaald. 13 procent minder ziekenhuisopnames, 8 procent minder mensen op intensieve. Marc Van Ranst zegt: ‘Tegen dit tempo zijn de cijfers binnen 45 dagen gehalveerd.’
Van Gucht: “Voorspellen waar we binnen één of twee maanden staan, is altijd moeilijk. We weten niet of we even snel kunnen blijven vaccineren, we weten niet of de vaccinatiebereidheid bij jongere mensen even groot zal zijn, we weten nog altijd niet welke invloed beter weer zal hebben op de besmettingsgraad en we weten niet in welke mate mensen zich aan de regels zullen blijven houden.
“In Israël en Chili hebben we vastgesteld dat het aantal besmettingen toenam, ondanks een stijgend aantal vaccinaties. Dat was puur psychologisch: de bevolking liet los. Daar hebben we hier ook voor gevreesd, maar dat is tot nog toe niet gebeurd. Dat we op dit moment goede cijfers kunnen voorleggen, is dus zeker ook de verdienste van de bevolking. Hopelijk houden we die inspanning vol, ook nu er nieuwe versoepelingen aankomen. Als we ons aan de regels blijven houden, kan het geen kwaad dat we een terrasje doen. Doen we dat niet, dan stijgt het aantal besmettingen.”
Gelooft u dan niet dat we binnenkort nog eens kunnen versoepelen?
“Ik geloof dat wel, maar ik durf het gewoon nog niet met zekerheid te zeggen. Waar ik wel van overtuigd ben, is dat we de goeie kant zullen blijven opgaan. Voor het eerst hebben we een voorspelbare factor: de vaccinaties. Wat het virus doet en hoe de mensen zich gedragen is nog altijd onvoorspelbaar, maar het effect van die inentingen is dat niet. Dat effect is ook onomkeerbaar.
“Ik ben er redelijk zeker van dat we al in juni, zoals gepland, opnieuw zullen kunnen versoepelen en dat dan ook binnen meer zal mogen. Maar voor een compleet normale zomer is het te vroeg. Zolang niet tachtig procent van de bevolking immuun is - en dan hebben we het toch over eind augustus, begin september - zal het virus blijven circuleren. Sommige modellen voorspellen zelfs een kleine opstoot eind mei, begin juni. Geen vierde golf, die gaan we niet meer meemaken, maar wel opnieuw meer mensen in het ziekenhuis. Dat zullen dan vooral jonge mensen zijn. Er zullen ook nog altijd mensen sterven.
“Echt alles open gooien, is dus nog niet voor de eerste maanden. Als sardienen op elkaar plakken, zoals op festivals of in dancings, kan deze zomer niet.”
De belangrijkste bedoeling van de maatregelen is om de druk op de ziekenhuizen te verlichten. Als die druk nooit meer zo erg wordt als in de eerste, tweede en derde golf, dan moet er toch een pak meer kunnen?
“De druk op de ziekenhuizen blijft groot, omdat zij de voorbije maanden een enorme achterstand hebben opgebouwd. Tal van belangrijke ingrepen, behandelingen en onderzoeken zijn niet kunnen doorgaan, en dat komt de volksgezondheid niet ten goede. Die achterstand moeten de ziekenhuizen eerst kunnen inhalen, pas dan is de situatie echt genormaliseerd. We moeten voorzichtig blijven, want zelfs in het meest gunstige scenario liggen er in juni nog altijd 500 mensen met covid op intensieve zorg. Dat is nog altijd een aanzienlijke belasting. ”
Kan de variant uit India nog roet in het eten gooien?
“Dat is altijd een risico, maar ik maak me niet zo veel zorgen. Ik heb nog geen enkele goede studie gelezen die bewijst dat die variant besmettelijker of gevaarlijker is. India heeft te snel gedaan alsof de pandemie voorbij is. En dan is het virus er opnieuw massaal doorgebroken. Dat hebben we hier in maart en oktober ook meegemaakt. Vermoedelijk is dát de uitleg, maar goed, als ik één ding geleerd heb, dan is het dat je altijd met twee woorden moet spreken.
“Maar zelfs als die variant besmettelijker of gevaarlijker is, dan nog hoeft dat geen ramp te betekenen. De vaccins die er nu zijn, bieden wel degelijk bescherming. Je kan misschien nog wel ziek worden van zo’n variant als je gevaccineerd bent, maar niet meer ernstig ziek. Dat hebben studies wel al aangetoond.”
Vandaag is de kaap van 1 miljoen besmettingen overschreden, maar volgens biostatisticus Geert Molenberghs is dat een onderschatting en zijn er in België tijdens de coronacrisis al 3 tot 3,5 miljoen mensen besmet. Als dat klopt, heeft zeker 25 procent van de bevolking al een vorm van immuniteit, en daar zit een pak mensen tussen dat nog niet is gevaccineerd.
“Bloedanalyse van het Rode Kruis toont dat ook aan: half januari zaten in 19 procent van de onderzochte stalen al antistoffen. Nu zal dat cijfer nog hoger liggen. Dat heeft ons zeker geholpen in de strijd tegen het virus, alleen kunnen we niet inschatten hoeveel het heeft geholpen. Mensen die besmet waren, maar niet of amper ziek zijn geworden, hebben een heel lage of soms zelfs geen immuniteit opgebouwd. Hoe meer symptomen, hoe groter de bescherming.”
Moet iemand die zwaar ziek is geweest zich dan nog wel laten vaccineren?
“Ja. Zeker die eerste spuit is van groot belang, ook als je al besmet bent geweest. Die geeft je immuunsysteem nog een serieuze extra boost. Maar ik zou niemand aanraden om die tweede spuit dan maar te laten liggen. Hoe meer beschermd, hoe beter, zeker met het oog op de varianten die we nog niet kennen. Waarom zou je die tweede spuit laten liggen, als die misschien de garantie biedt dat je helemaal niet meer ziek kan worden?”
Durft u al een reis te boeken voor de maand juli?
“Ik ga eind juli op reis, ja. Reserveren heb ik nog niet gedaan. Ik boek sowieso altijd last minute én de kaart van Europa kleurt nu nog helemaal rood. Ik wacht zeker tot ik oranje of groene plekken zie opduiken. Maar dat zal gebeuren. De hele Europese Unie vaccineert min of meer tegen hetzelfde tempo, je zal die kaart de komende weken geleidelijk aan zien opklaren. Spanje en Italië gaan al de goede kant op, maar ook Frankrijk, waar de cijfers nu nog iets minder goed zijn, zal wel volgen.”
Durft u al een etentje met vrienden, op restaurant of bij u thuis, te plannen in die maand?
“Ik heb met familie afgesproken voor een feestje in de tuin in juni, als het weer dat toelaat. Buiten, en mét afstand, maar het zal kunnen. Ik denk ook dat we in juli al naar sportwedstrijden en optredens in openlucht kunnen gaan, maar het zullen kleine evenementen zijn.”
Joe Harris zong destijds: ‘Eerst zien en daarna geloven, nooit geloven zonder zien.’
“Een beetje achterdocht is nooit slecht, maar ik heb toch al gewed met iemand dat we deze zomer samen op restaurant kunnen. Als ik gelijk krijg, moet de andere betalen.”
Bent u zo zeker dat u gewed hebt voor een zevengangenmenu in Hof Van Cleve?
(Lacht) “Honderd procent zeker ben ik niet, dus het wordt toch iets bescheideners.”