Kandidaat-rector Jan Tytgat beschuldigd van plagiaat aan vooravond verkiezingen

Onderwerp van discussie is het verkiezingsprogramma van de bekende toxicoloog, waarmee hij de strijd wil aanbinden met huidig rector Luc Sels. Minstens 26 passages lijken zeer goed op paragrafen uit andere teksten, onder meer het duurzaamheidsrapport KU Leuven 2018 en het verkiezingsmemorandum 2019 van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR).

Dat blijkt uit een document dat psychologieprofessor Gert Storms (KU Leuven) in handen kreeg en dat het studentenblad Veto heeft gepubliceerd. Daarin zijn de gelijkenissen met de oorspronkelijke teksten duidelijk te zien. 

Wie het document met de vergelijking tussen het programma van Tytgat en de andere teksten heeft opgesteld, wil Storms niet zeggen. Maar de overeenkomsten met die openbare documenten zijn wel makkelijk te checken. Voor Storms, die tevens lid is van de Vlaamse Commissie Wetenschappelijke Integriteit, is het duidelijk. 

“In een academische context is dit ontegensprekelijk plagiaat”, zegt hij. “Dit gaat over de verkiezing van het hoogste ambt aan de universiteit. Hoe kan je nu tegen studenten vertellen dat ze een thesis opnieuw moeten schrijven, of dat ze door een verkeerde bronvermelding in een paper punten verliezen, terwijl de rector het zelf doet?”

Bronnen 

In de tekst van Tytgat worden er wel degelijk bronnen vermeld, zoals ook het duurzaamheidsrapport. Maar het probleem is volgens Storms onder meer dat er geen bronnen staan bij de paragrafen, die hij uit de oorspronkelijke teksten lijkt over te nemen. Zo wordt het idee gewekt dat hij dat zelf heeft neergepend. Als een auteur een oorspronkelijke tekst parafraseert, dan moet hij dat ook in zijn eigen woorden doen. Dus niet zomaar iets kopiëren en hoogstens een beetje aanpassen. “En de aanpassingen die hij in de teksten doet zijn steeds minimaal”, zegt Storms. “Wie de oorspronkelijke bronnen niet heeft, leest dit programma alsof Tytgat alles zelf heeft geschreven.” 

De Morgen heeft de documenten ook voorgelegd aan VUB-wetenschapsfilosoof Gustaaf Cornelis, die gespecialiseerd is in onderzoek naar wetenschapsfraude. Hij wijst ook op het gebruik van ‘leencitaten’ in de tekst. Op een punt citeert het Duurzaamheidsrapport ook een andere tekst, het Strategisch Plan. Tytgat neemt die passage in zijn programma over, zonder naar die oorspronkelijke bron te verwijzen en zonder aanhalingstekens te plaatsen. 

Cornelis sluit zich helemaal aan bij Storms. “Als een student dit zou doen, dan is het de ergste vorm van plagiaat”, zegt Cornelis. “Omdat we hier over maskering spreken, waarbij het in de tekst dus moeilijk wordt gemaakt om de oorspronkelijke passages terug te vinden, aangezien er hier en daar een paar woorden zijn veranderd.” 

Natuurlijk is het programma van een kandidaat-rector geen academisch proefschrift of een wetenschappelijk artikel met onderzoeksresultaten. Maar toch is dit volgens Cornelis een zwaar vergrijp, want de intellectuele eigendom van de auteurs die de originele teksten schreven lijkt ermee geschonden. 

“Als je van iemand een idee overneemt moet je dat altijd duidelijk maken”, zegt Cornelis. “Je kan een beleidstekst gelijkschakelen met een opiniestuk en daar moet je dat ook doen. Even vermelden van waar iets komt, is al voldoende. Maar ik vind dit een trieste ontwikkeling. Een kandidaat-rector moet net een voorbeeld zijn.”

Sperperiode

Hoe dan ook lijkt de timing van dit nieuws, dat in de kaart lijkt te spelen van huidig rector Sels, niet toevallig. Volgende week dinsdag, vindt de eerste ronde van de rectorverkiezingen plaats. Vandaag is de laatste dag om campagne te voeren, dan start de sperperiode. Tytgat kan zich de komende dagen dus niet meer over de kwestie uitlaten. 

Het is overigens niet de eerste keer dat er controverse ontstaat net voor de stembusgang. Hetzelfde gebeurde tijdens de vorige campagne in 2017, tussen Luc Sels en Rik Torfs. 

Volgens Sels waren er toen vertrouwelijke gegevens uit het personeelsdossier aangewend voor de campagne van Torfs, omdat een medewerker van hem een mail rondstuurde met een lijst van  professoren in het buitenland, met een oproep om wie ‘betrouwbaar’ was een volmacht te vragen. Sels won uiteindelijk met een nipte meerderheid.

Dit jaar leek de rectorverkiezing nochtans heel gezapig te verlopen. Zo bracht Tytgat de dood van Sanda Dia, de ingenieursstudent die na een mensonterende doop om het leven kwam, de voorbije weken nauwelijks ter sprake. Nochtans kon de manier waarop de universiteit de ex-leden van de betrokken studentenvereniging Reuzegom had aangepakt, op veel kritiek rekenen. 

Voormalig rector Rik Torfs ziet in de plagiaatcontroverse alvast een beschadigingsoperatie. “Morele beschadiging vlak voor de verkiezingen. Het pleit voor Jan Tytgat dat hij sereen blijft”, reageerde hij op Twitter. 

Sels was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. Tytgat zegt dat hij formeel de aantijging van plagiaat betwist: “Ik heb in eer en geweten steeds de correcte bronverwijzingen gehanteerd, zowel in de paragrafen als op het einde van de teksten. Ik betreur dat men hiermee de essentie van de rectorverkiezing vergeet: een sereen en inhoudelijk gedragen debat. Mijn stijl is het niet om op de man beginnen te spelen als men het op de inhoud niet kan halen.”