Op 29 april lanceerde China een 'Lange Mars' raket, die nu op aarde dreigt neer te storten.
Ju Zhenhua/Xinhua via AP

Chinese raket dreigt vannacht neer te storten op aarde, risico op schade is klein en België is hoe dan ook veilig 

De Chinese raket die ongecontroleerd op aarde dreigt neer te storten, zal in de nacht van zaterdag op zondag de atmosfeer bereiken. Mogelijk brandt de raket helemaal op in de atmosfeer, mogelijk komen er brokstukken neer. Waar en wanneer is onmogelijk nu te voorspellen, al zal België zeker niet worden getroffen. Wat weten we? 

"Terzake" sprak met een Belgische analist bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA die de Chinese raket op de voet volgt.

Bekijk hieronder de reportage uit Terzake (en lees verder onder de video):

Videospeler inladen...

Wat is er gebeurd?

Op 29 april lanceerde China met succes 'Tianhe' (Hemelse Harmonie), de eerste module voor zijn ruimtestation 'Tiangong' (Hemels Paleis). De 22 ton zware module moet de leefruimte worden voor de astronauten in het ruimtestation en ze werd gelanceerd met een krachtige Lange Mars 5B-raket. Het is de eerste trap van die raket die nu dreigt neer te storten. 

Normaal gezien stort de eerste trap van een draagraket na de lancering meteen terug op aarde, meestal in zee, maar de Lange Mars 5B bereikte een snelheid die hoog genoeg was om in een lage baan om de aarde te geraken. 

De zwaartekracht van de aarde trekt de stuurloze raket echter naar beneden en sinds een week verliest de raket hoogte. Dat de raket stuurloos is, is niet het gevolg van een technische storing of een onverwacht probleem, ze is gewoon zo ontworpen. 

Meestal branden dergelijke objecten op door de wrijving van de atmosfeer,  die steeds feller wordt naarmate het object het aardoppervlak nadert en de atmosfeer dichter wordt. De Lange Mars-raket is echter zo zwaar - ze weegt tot zo'n 18 ton - dat het onwaarschijnlijk is dat ze helemaal zal opbranden. 

"Gezien de grootte van het object, is het onvermijdelijk dat er grote stukken zullen overblijven", zei Florant Delefie, een astronoom aan het Observatoire de Paris-PSL. "Bovendien is het nog riskanter als de raket bestaat uit materialen die niet uit elkaar vallen bij de terugkeer in de atmosfeer en het ziet er naar uit dat dit het geval is bij de Lange Mars 5B", voegde hij eraan toe.  

"De Chinezen zouden hebben moeten zorgen voor een gecontroleerde terugkeer met een remraket, wat is wat de Russen gedaan hebben toen ze het ruimtestation Mir uit zijn baan om de aarde gehaald hebben", zei Nicolas Bobrinsky, het hoofd van de afdeling techniek en innovatie van de ESA. 

Ook Jonathan McDowell, een astrophysicus aan het Harvard–Smithsonian Center for Astrophysics, zei dat - hoewel het niet nodig was ons al te veel zorgen te maken - het ontwerp van de raket herbekeken moet worden om er voor te zorgen dat een dergelijk scenario niet opnieuw zou gebeuren. 

"Er is een reële kans op schade aan wat het dan ook raakt en een minieme kans op slachtoffers", zei hij. "Een ton metaalscherven die aan honderden kilometer per uur op de aarde afvliegen, dat is geen goed idee en China moet het ontwerp van de Lange Mars 5B-missies herzien om dit te vermijden."

China is het daar niet mee eens en zegt dat het grootste deel van de raket zal opbranden. "Voor zover ik weet, heeft dit type van raket een speciaal technisch ontwerp en zal het overgrote deel van de instrumenten opbranden en vernietigd worden tijdens het terugkeerproces, dat een zeer lage waarschijnlijkheid heeft schade te berokkenen aan het vliegverkeer of op de grond", zo zei een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken.  

Een aantal mogelijke banen van de raket over de aarde.
EU Space Surveillance and Tracking

Welke scenario's zijn er mogelijk?

Het is moeilijk om de 're-entry', de terugkeer van de raket te voorspellen. Omdat de lagere lagen van de atmosfeer meer variatie in dichtheid kennen, "kunnen we niet echt zeggen wanneer dit zal gebeuren", zei Bobrinsky. 

Vrijdagavond onze tijd werd nog gezegd dat de terugkeer zou gebeuren tussen 21 uur GMT (23 uur onze tijd) zaterdag en 7 uur GMT (9 uur) zondagmorgen. 

Naarmate de 're-entry' dichterbij komt, wordt dat raam kleiner en EU Space Surveillance and Tracking schat nu dat de terugkeer zal plaatsvinden rond 2u11 GMT (4u11 onze tijd) zondagnacht met een marge van plus of min 190 minuten. 

"Maar zelfs een uur voor impact, zal het onzekerheidsniveau nog erg hoog liggen", zei Bobrinsky. 

Eén ding is wel zeker: de trap van de raket draait rond de aarde met een inclinatie of glooiingshoek ten opzichte van de evenaar van zo'n 41 graden. Dat betekent dat eventuele brokstukken op aarde zullen neerkomen tussen 41 graden noorderbreedte en 41 graden zuiderbreedte. 

Griekenland, Spanje, Afrika, Australië, en het grootste deel van de VS, Zuid-Amerika en China liggen in die gordel maar België, Duitsland, Frankrijk en Noord-Europa niet. Ons land is dus in elk geval veilig. 

Het meest waarschijnlijk is dat eventuele brokstukken in het water zullen terechtkomen, eenvoudigweg omdat bijna drie vierden van het aardoppervlak bedekt is met oceanen. 

"De kans dat er brokstukken neervallen op een bewoond gebied is piepklein, waarschijnlijk één op een miljoen", zei astronoom Delefie. 

Zelfs als er brokstukken van de raket op gebouwen neerkomen, is de snelheid van de impact met zo'n 200 kilometer per uur relatief laag. Ter vergelijking, een meteoriet kan met snelheden van 36.000 km/u op het aardoppervlak afrazen. 

Een foto met een telescoop van de rakettrap.
EU Space Surveillance and Tracking

Is dit al eerder gebeurd?

Dat er brokstukken van de lancering van Chinese raketten neerkomen, is zeker in China niet ongewoon. Eind april verwittigden de autoriteiten van de stad Shiyan in de provincie Hubei de mensen in het omliggende platteland nog om zich voor te bereiden op een evacuatie omdat verwacht werd dat er brokstukken zouden vallen in het gebied. 

Verleden jaar kwamen er stukken van een andere Lange Mars 5B-raket neer op een aantal dorpen in Ivoorkust. Die veroorzaakten enkel materiële schade, niemand raakte gewond. 

Die eerste trap woog bijna 20 ton en was daarmee een van de zwaarste objecten die terug op aarde gevallen zijn. Enkel brokstukken van de spaceshuttle Colombia in 2003, het Sovjet-ruimtestation Saljut 7 in 1991 en het Skylab van de NASA in 1979 waren nog zwaarder. 

De raket die nu naar de aarde komt, weegt zo'n 18 ton en is dus maar iets lichter dan de vorige Lange Mars-raket. 

Sinds de lancering van de eerste satelliet in 1957 door de Sovjet-Unie zijn er ontelbare raketten, satellieten en instrumenten de ruimte ingeschoten. De NASA schat dat er momenteel zo'n 34.000 objecten met een diameter van 10 centimeter of meer rond de aarde cirkelen. 

Sinds het begin van de ruimtevaart zijn zo'n 6.000 objecten ongecontroleerd terug in de atmosfeer terechtgekomen. Slechts één keer heeft een dergelijk object een mens geraakt, en zelfs die is daarbij niet gewond geraakt volgens ESA-analist Stijn Lemmens.   

Meest gelezen