Een goed glas op het terras met Johan Verminnen: “‘Wij zullen doorgaan’. Dat is nu mijn lijflied”

Er zit een regenjas, met mij op een terras. Poëzie uit het rijke oeuvre van Verminnen en de realiteit afgelopen zaterdagmiddag in Bellem, bij Aalter. Maar op de regenjas van Verminnen heeft de fabrikant niet zomaar ‘Superdry’ gedrukt, wat kan hém dat gemiezer boven zijn trappist schelen? “Wij zullen doorgaan”, zegt Verminnen. Hij leent de zin van Ramses Shaffy, maar hij mag dat: Shaffy kwam ook bij hem lenen, maar daarover straks meer. “Wij zullen doorgaan is mijn corona-lied. Volhouden, beste mensen, en doorgaan met prikken. Dan kan de wereld er snel weer anders uitzien.” Anders als in: zingen tot morgenvroeg. “Het is een eenzaam bestaan geweest voor mij. Ik ben gewoon om veel mensen te ontmoeten. Dat is toch het moeilijkste geweest. Mijn agenda was altijd helemaal gevuld. Ik ben blij dat de cafés weer open mogen. Wat is een café? Dat is niet alleen een kroeg om te drinken, maar dat zijn ook verzamelplaatsen voor mensen met zorgen, die bij elkaar gehoor vinden. Ik luister vaak op café naar verhalen die ik al ken, gewoon om een luisterend oor te zijn. In de digitale maatschappij gaat dat helaas verloren. Ik vind dat geen sociaal weefsel, die digitale media. Ik heb nog een echt gesprek nodig.”

Hij heeft ze vaak gevoerd, die gesprekken in ontelbare cafés. Inspiratie voor klassiekers, als ‘Bar Tropical’, ‘Tussen spelers en drinkers’, ‘Café Der Blije Harten’, ‘Stamcafé’, ‘Café Mazout’ en nog vele andere. Verminnen wordt over anderhalve week 70 en in de biografie die hij de voorbije maanden samen met Karel Michiels schreef, staan veel cafés. Hij heeft z’n leven deels op krukken doorgebracht, maar dan met glazen boterhammen in de hand in de plaats van gips om het been. Natuurlijk stelden we hem de vraag voor deze reeks ‘nen ôvend te passeire in de Rue des Bouchers’. Maar de Brusselse Beenhouwersstraat is volgens hem allang niet meer de ‘strôt van de studente of d’artiste zonder cense.’ “Het is geen volkse wijk meer, maar een pseudoculinair toeristenoord. Eén keuken voor vier restaurants naast elkaar, met andere menukaarten en andere prijzen. Ik zing het lied nog wel - mensen houden ervan - maar ik ben het zelf beu.”

Nee, dan liever ‘Café De Hert. Bij Mortier Marcel’ in Bellem. Een kroeg van meer dan vierhonderd jaar oud, waar een pintje 1,80 euro kost, prachtig uitzicht op het kanaal Gent-Brugge inbegrepen. “Met die bomenrij is dat voor mij hier de Provence. Ik fiets vanuit mijn woonplaats Hansbeke tot hier en dan blijf ik zitten tot er drie boten zijn gepasseerd en dan fiets ik weer naar huis. Maar we ‘trischen’ al eens hé, de kleine bootjes tel ik niet mee. (lacht)” Cafébazin Liliane vult aan: “Hij speelt soms de tel kwijt.”

Misschien wel het mooiste Vlaamse lied over een kroeg is ‘Café De Reisduif’. Dat lag in Hansbeke. “Jean Blaute verkocht zijn wagen aan iemand uit Hansbeke en hij had dus hulp nodig om thuis te geraken. Ik reed mee en zo zijn we in café ‘De Reisduif’ beland. Aan de Leuvense stoof, bij Leon en zijn ma. Cyriel Buysse achterna. Het café is helaas met de baas overleden.” Het contrast met Brussel van de jaren zeventig kan niet groter. ‘De Dolle Mol’, ‘Le Floriot’, L’Archiduc: creatievelingen kwamen er zoals bijen naar de honing. “De Archiduc was het café van bigbandleider Stan Brenders en lag vlak aan mijn deur in de Dansaertstraat, waar ik - vier hoog in de wolken - woonde. De kat was aangeleerd om met haar poot de platen te kiezen. Mijn stamcafé was ‘Hof van Engeland’, vlak tegenover de KVS (Koninklijke Vlaamse Schouwburg, red.). ’s Avonds vroeg de baas mij om een oogje in het zeil te houden. Hij speelde poker achteraan met de commissaris van de Brusselse politie en dat mocht niet. Als er een flik passeerde, moest ik roepen. Ik ben trouwens jarenlang de eerste lezer van ‘Het Laatste Nieuws’ geweest. De drukkerij lag aan de Boulevard Jacquemain vlak bij het café en iets na middernacht kwamen de drukkers binnen met de eerste kranten, nog nat van de inkt. Die ruilden ze dan voor een pint.” ‘Het Sienjaal’, zo heette het folkcafé dat Verminnen zelf een tijd had, in Wemmel. Kris De Bruyne zat er gewoonlijk aan de andere kant van de toog. “Ik ben gestopt met 40.000 frank op de poef, wat een fortuin was in die tijd. Er kwamen artiesten van allerlei allooi. Ze hadden veel noten bij, maar weinig geld. Financieel was dat geen succes, om het zacht uit te drukken. (lacht)”

Traag is mooi, zo zong Verminnen op het gelijknamige succesalbum van midden jaren tachtig met ‘Mooie dagen’ en ‘Ik wil de wereld zien’. Niet dat hij vandaag nog grootse reisplannen heeft, maar de corona-stolp maakt het leven voor hem véél te traag. “Twee weken was dat aangenaam en daarna kroop ik de muren op. Vanaf dan was het ‘sloop die muren om me heen en laat me nu toch niet alleen’. Optreden moet je bekijken als joggen. Het zit na een tijdje in je natuur. Mijn lichaam en geest hebben dat nodig en dan is het plots gedaan. Er zijn ergere zaken, natuurlijk, maar dit voelt als diefstal. Ik word zeventig. Dan heb je niet meer de lange carrière voor de boeg. Dat maakt een verschil. ’t Is stilaan extra time voor mij en hoeveel minuten zullen er op dat bordje staan dat de ref omhooghoudt? Dat weet je niet. Kris De Bruyne, Zjef Vanuytsel, Wannes Van de Velde: ze zijn allemaal al vertrokken. Ik voel me als één van de laatsten van de kleinkunstgeneratie. Ik zou voor mijn zeventigste verjaardag gaan spelen in het Casino van Oostende, in de Roma, in de AB: allemaal uitgesteld. Nu de vaccinatiegraad groeit, verwacht ik versoepelingen in de cultuur. We hebben al bewezen dat het kan tussen de eerste en tweede lockdown, met afstand in de zalen. Ik heb veel goesting en corona heeft me doen beseffen dat ik het spelen erg mis als het er niet meer is.”

Hij zal doorgaan, op advies van Ramses Shaffy, over wie er dus nog een café-anekdote volgt. “We waren in Strombeek-Bever begin jaren zeventig en ik was als beginnende artiest gevraagd voor het voorprogramma van Ramses Shaffy. Ik kreeg amper een halve gage betaald, maar zegde toch toe. We spelen en na ons optreden was er geen Shaffy te zien. De organisator vroeg me om door te gaan voor meer geld, maar ik was op mijn tenen getrapt en zei neen. Tegen tien uur stuikte Shaffy daar toch binnen, maar hij was in een roes en kon z’n eigen liedjes niet meer zingen. Toen heb ik ‘Sammy’ ingezet en zo sloeg de motor van Shaffy aan. Na een geslaagd optreden kwam hij me vragen of hij geld kon lenen. Ik heb ’m toen 1.500 frank gegeven. Een uur later zaten wij in een café in Grimbergen en wie komt daar binnen? Shaffy. ‘Tournée Générale!’, roept hij. Met mijn geld! (lacht) Jaren later heeft hij het me live op tv kunnen terugbetalen.”

Morgen: ‘Familie’-actrice Margot Hallemans

Lees ook:

Carrière Johan Verminnen ging niet altijd over rozen: “Ik moest mijn muzikanten ontslaan omdat ik ze niet meer kon betalen”

Johan Verminnen verhuist naar de mancave in zijn tuin: “Catherine en ik wonen apart, maar we horen bij elkaar” (+)