Direct naar artikelinhoud
Voor u uitgelegdCoronavirus

Geen reden tot paniek of angstvallig in het oog houden? Wat we nu weten over de Indiase variant

Het vaccinatiecentrum Spoor Oost in Antwerpen draait op volle toeren. Voorlopig is niet uit te maken hoe goed de vaccins beschermen tegen de Indiase variant.Beeld Tim Dirven

De Wereldgezondheidsorganisatie noemt de Indiase variant van het coronavirus a variant of global concern – iets om nauwlettend in de gaten te houden dus. Ook in ons land duiken er steeds meer gevallen op. Wat weten we erover? ‘Als er een variant in staat is de Britse te verdrijven, dan is het vermoedelijk deze.’

Hoe verspreid is de Indiase variant in ons land?

Omdat het niet mogelijk is om voor alle positieve testen op corona na te gaan om welke variant het gaat, voert ons land wekelijks een steekproef uit op 5 tot 10 procent van alle stalen. Uit die steekproef bleek dat er negentien bevestigde gevallen waren van variant B.1.617, ofwel de Indiase variant. Dat meldde viroloog Johan Neyts (KU Leuven) in De ochtend op Radio 1.

Het bewijst dat de nieuwe variant in ons land circuleert. De helft van de nieuw-vastgestelde besmettingen had immers geen reislink naar India. Zo werden maandagavond vijf gevallen van de Indiase variant gemeld in Brussel. Twee ervan zonder link met India.

Die nieuwe gevallen komen bovenop de eerder gemelde ‘optredens’ van de variant in ons land. Afgelopen weekend was er een uitbraak in een woon-zorgcentrum in Borsbeek. Drie van de vijf besmette bewoners waren besmet met de Indiase variant. Een van hen overleed, al zou de man ook onderliggende aandoeningen gehad hebben. Midden april al bleken twintig studenten verpleegkunde, recent gearriveerd uit India, besmet te zijn.

Ter vergelijking: in het Verenigd Koninkrijk zouden volgens openbare omroep BBC sinds eind februari al meer dan honderd gevallen gemeld zijn. 

Is de nieuwe variant besmettelijker?

Zeker de verspreiding van de Indiase variant in het Verenigd Koninkrijk houdt wetenschappers bezig. “We zien dat deze variant er ginds op sommige plaatsen in is geslaagd om de Britse variant te verdrijven van de eerste plaats in aantal nieuwe gevallen”, zegt microbioloog Bruno Verhasselt (UZ Gent). “Dat doet ons vermoeden dat als er één variant in staat zou zijn de Britse te verdrijven, het deze is.”

“De inschatting is momenteel dat de Indiase variant zo’n 15 procent gemakkelijker overgedragen kan worden dan de Britse”, zegt infectioloog Steven Callens (UZ Gent). Hij wijst op het voorkomen van een bepaalde mutatie die ook in de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse variant rond dezelfde plaats voorkomt. “Die geeft de varianten een voordeel in het zich binden aan cellen, waardoor het virus zich gemakkelijker verspreidt dan de Britse variant”, zegt Callens.

Volgens biostatisticus Tom Wenseleers (KU Leuven) zou de nieuwe variant mogelijk tot 60 procent besmettelijker zijn dan de Britse. Dat schrijft hij op basis van eigen berekeningen op Twitter.

Al blijft het zonder informatie uit India en met een beperkt aantal gevallen in de rest van de wereld voorlopig vooral koffiedik kijken. Bovendien tonen de cijfers in het laboratorium niet altijd wat er zich in de praktijk afspeelt. “Dat hangt af van zoveel parameters”, zegt viroloog Piet Maes (KU Leuven). “Neem nu de vergelijking met de Britse variant. Toen die eind vorig jaar zijn intrede deed, was er geen reisverbod en nauwelijks controle op quarantaine van terugkerende vakantiegangers. Daardoor waren er veel meer introducties met de Britse variant. Op de Indiase variant wordt veel nauwer gecontroleerd.”

Ook al hebben bijvoorbeeld de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse varianten diezelfde soort mutatie, ze krijgen hier niet echt voet aan de grond.

Werken onze vaccins tegen de Indiase variant?

Alle besmette bewoners in het woon-zorgcentrum in Borsbeek waren gevaccineerd. Dat vaccins nooit voor de volle 100 procent werken, is geweten. Maar zo’n nieuwtje doet natuurlijk direct de vraag rijzen of de Indiase variant immuun is voor de vaccins die wij gebruiken.

Net als bij de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse variant zorgt dezelfde mutatie er wellicht voor dat de Indiase variant beter is in het ontwijken van de antilichamen in het vaccin. Vrij vertaald: de vaccins werken minder goed tegen de Indiase variant. “Al is ‘minder goed’ zeker en vast niet hetzelfde als ‘niet werken’”, zegt Verhasselt. “De vraag die we ons moeten stellen is of het vaccin beschermt tegen een ernstiger ziektebeeld,  hospitalisatie en sterfte. Daar lijkt nog steeds het geval.”

Wie besmet raakt na een vaccinatie, wordt met andere woorden minder snel ziek en heeft minder kans om in het ziekenhuis te belanden. Dat zorgt op zijn beurt dan weer voor minder druk op de gezondheidszorg.

Bovendien schaven vaccinproducenten continu aan hun vaccins om zulke mutaties tegen te gaan. “Dit betekent dus niet dat we van voor af aan moeten beginnen met nieuwe vaccins”, zegt Verhasselt. “Er is met andere woorden geen reden tot paniek.”

Wat moet ons land doen om de verdere verspreiding tegen te gaan?

Hoewel het reisverbod met India (en Zuid-Afrika en Brazilië) niet heeft kunnen voorkomen dat de variant hier circuleert, lijkt het Neyts wel een goede maatregel om aan te houden. “Het beperkt de intrede van de variant in ons land toch”, zegt hij.

Voorts pleiten alle gecontacteerde wetenschappers, met de aangekondigde versoepelingen in het verschiet, voor de nodige voorzichtigheid. “Eigenlijk weten we nog onvoldoende om harde uitspraken over de Indiase variant te doen”, zegt Neyts. “Dus is het de boodschap om voorzichtig te zijn en ervoor te zorgen dat die nieuwe variant hier geen voet aan de grond krijgt. Anders worden het nog twee lastige maanden totdat de meeste mensen gevaccineerd zijn.”