Direct naar artikelinhoud
PortretLiz Cheney

Ultraconservatieve Republikein Liz Cheney gelooft niet in Trumps Grote Leugen en wordt afgeserveerd

Cheney stemde de afgelopen vier jaar bijna altijd mee met president Donald Trump.Beeld AFP

Ze gold als de nummer drie van haar partij in het lagerhuis en was daar een van de fractieleiders, maar de conservatieve Liz Cheney is nu weggestemd. De 54-jarige volksvertegenwoordiger uit Wyoming zegt nochtans al jaren dingen die de hardste kern van de Republikeinse partij vormen.

Cheney, lange tijd vaste gast op Fox News, is tegen abortus (“Je kunt niet voor mensen zijn als je tegen baby’s bent”), tegen belastingen (“Als je mensen meer van hun geld laat houden, creëert dat economische groei”), voor wapens (“Als je door een stad als New York reist, moet je als wapenbezitter niet aan de draconische wapenwetten zijn overgeleverd”) en tegen klimaatbeleid (“Nepwetenschap om Amerikaanse banen om zeep te helpen”).

Ze is zelfs zo conservatief dat ze in 2013 het homohuwelijk afwees en zo haar jongere zus Mary, die met een vrouw is getrouwd, hard afviel. “Liz beschouwt mijn gezin als tweederangs burgers”, schreef Mary op Facebook. 

Cheney stemde bijna altijd mee met president Donald Trump, de afgelopen vier jaar; ze was, in zekere zin, het levende bewijs dat Trump niet zozeer een verstoorder van de status quo was, maar het logische eindpunt van de richting die de Republikeinen zelf al hadden ingeslagen. Met als belangrijke uitzondering: Cheney is een ouderwetse havik, een politicus die wil ingrijpen, aanvallen, bezetten, net als haar vader, terwijl Trump zich van meet af aan tegen de ‘eindeloze oorlogen’ in Irak en Afghanistan heeft verzet.

Liz Cheney.Beeld AFP

“Ze is het in 99 procent van de gevallen met me eens”, zei Trump volgens nieuwssite Politico in september tijdens een diner met de beste geldbedelaars onder de volksvertegenwoordigers. “Ik werk aan die resterende 1 procent.”

En toch wilden veel Republikeinen van haar af. “Onze fractieleden zijn bezorgd dat ze, als fractieleider, de boodschap niet goed kan uitdragen”, zei Kevin McCarthy, de man die nog net wat hoger staat in de Republikeinse pikorde, tegen Fox News. Buiten de uitzending, toen de microfoon nog aanstond, hoorde je hem zeggen: “Ik heb het gehad met haar.” Maandag schreef hij zijn fractie dat ze woensdag over de positie van Cheney zouden stemmen. Ondertussen is Cheney ook effectief weggestemd.

Cheney, die de boodschap niet goed kan uitdragen? Wat heeft deze oerconservatief verkeerd gedaan?

Republikeinse Partij op een keerpunt

Het antwoord kwam woensdag van Trump zelf. “Oorlogshitser Liz Cheney (...) blijft onwetend en dommig zeggen dat er geen verkiezingsfraude is geweest tijdens de presidentsverkiezingen van 2020 terwijl het bewijs (...) precies het tegendeel laat zien”, zo schreef hij in een verklaring.

Ofwel: Cheney weigert mee te gaan in wat zij De Grote Leugen van de Republikeinen noemt, namelijk dat Biden de verkiezingen zou hebben gestolen en dat Trump dus nog steeds de president zou zijn.

Deze theorie, waarvoor ondanks nauw toezicht, onderzoek, hertellingen en rechtszaken geen snipper bewijs is gevonden, wordt door zo’n zestig procent van de Republikeinse kiezers geloofd. Ook bagatelliseren of rechtvaardigen zij de aanval op het Capitool in januari. Trump moedigt beide gedachten aan, en daarin volgen steeds meer Republikeinen hem – onder wie McCarthy. Vlak na de aanval op het Capitool zei hij nog dat Trump daarvoor verantwoordelijk was. Inmiddels zegt hij dat Trump het gebeuren niet heeft gestart, maar heeft gestopt.

Cheney vindt de leugens verschrikkelijk. “De Republikeinse Partij staat op een keerpunt”, schreef ze in The Washington Post. “De vraag is nu of we meegaan in Trumps kruistocht de wettelijke uitkomst van de verkiezingen van 2020 te ondergraven, met alle consequenties van dien.”

Drie maanden geleden, toen ze als een van de tien leden van haar fractie voor impeachment van Trump had gestemd, overleefde Cheney een stemming over haar positie nog met ruime meerderheid. Maar nu laat de partijleiding haar vallen, en steunt openlijk een tegenkandidaat, de 36-jarige Elise Stefanik uit de staat New York.

Loyaliteit

Paradoxaal genoeg is Stefanik veel minder conservatief en zelfs veel minder trumpistisch dan Cheney. Ze stemde tégen Trumps grote belastingverlaging, tégen Trumps terugtrekking uit het klimaatakkoord van Parijs, tégen Trumps dubieuze financiering van de grensmuur. Maar deze Harvard-alumna verdedigde Trump wél met ziel en zaligheid tijdens zijn eerste impeachment, en ging afgelopen week langs bij extreemrechtse Trump-fluisteraars Steve Bannon en Seb Gorka om in hun radioprogramma’s haar steun uit te spreken voor de surrealistische hertelling van de stembiljetten in Arizona, waar Trump-aanhangers (van wie sommigen hebben deelgenomen aan de bestorming van het Capitool) op zoek zijn naar bamboesporen in stembiljetten als bewijs van Chinese bemoeienis.

Trump gaf haar vervolgens zijn “COMPLETE en TOTALE steun”, als mogelijke nieuwe fractieleider. Het gaat niet om beleid. Het gaat om loyaliteit.

Loyaliteit aan Trump, en aan de leugen dat hij nog altijd president zou zijn. Dat is het nieuwe principe van de Republikeinen, met verstrekkende gevolgen voor de volgende verkiezingen: dan zal nog eensgezinder aan de uitslag worden gemorreld, als die weer tegenvalt.

De Republikeinse senator en Trump-steunpilaar Lindsey Graham zei het maandag zo, op Fox News: “Proberen om president Trump als leider van de Republikeinse partij uit te wissen, is waanzinnig. De mensen die hem proberen uit te wissen, zullen zelf worden uitgewist.’”

Wetenswaardigheden

Cheney was aanvoerder van het cheerleaderteam op haar middelbare school.

Ze studeerde net als haar moeder geschiedenis aan Colorado College in Colorado Springs, een kleine privé-universiteit waarvan de studenten gemiddeld uit de rijkste families van het land komen. In 1988 schreef ze in haar eindscriptie, ‘The Evolution of Presidential War Powers’, dat “de plicht van een president om het land te beschermen belangrijker is dan zijn verantwoordelijkheid het Congres in te lichten”. Dat idee was later terug te horen toen haar vader Dick de drijvende kracht werd achter de inval in Irak.

De ideologische band met haar controversiële vader is altijd nauw gebleven. “Ik ken niemand die dapperder en toegewijder en eerzamer is dan mijn vader”, zei ze in 2015. Ze schreven samen een boek: Exceptional: Why The World Needs a Powerful America.