Nieuwe stakingsdag in Colombia: tegen hervormingen die arme bevolking treffen en politie- en paramilitair geweld

Met een nationale staking op 28 april protesteerden onder meer de grootste vakbonden tegen een belastinghervorming die de Colombiaanse regering wilde doorvoeren. Die hervorming is intussen ingetrokken, maar het straatprotest duurt voort. De voorbije twee weken waren er elke dag kleinere demonstraties en ook de wegblokkades hielden aan. Vandaag staat een nieuwe staking op de agenda.

Het aantal bevolkings- en beroepsgroepen dat aan het protest deelneemt, is intussen enorm toegenomen. Naast de grootste vakbonden komen ook studenten, artsen, landbouwers en inheemse bevolkingsgroepen op straat. Met als gevolg dat ook het eisenpakket toeneemt.

"Een van de belangrijkste eisen is de intrekking van de hervorming van de gezondheidszorg", vertelt de Colombiaanse journalist Alexander Campos Sandoval vanuit Cali, een van de steden waar het protest zich het meest manifesteert. Die hervorming wordt momenteel besproken in het parlement en houdt onder meer privatiseringen in, die vooral de armere bevolking zullen treffen, legt Sandoval uit.

Dat was ook het geval met de omstreden belastinghervorming. Water, gas en elektriciteit zouden meer belast worden. Net als veel voedingsmiddelen die gewone Colombianen dagelijks eten. Op die manier wilde president Iván Duqe de put in de schatkist vullen, niet door de rijksten te belasten, maar vooral de middenklasse en de armere bevolking.

Die armere bevolking heeft al zwaar te lijden onder de coronapandemie. Een andere eis van de betogers is dan ook een basisinkomen voor de armsten. Maar de betogers willen daarnaast ook gerechtigheid voor de doden die de voorbije twee weken zijn gevallen.

Vooral op 3 en 4 mei trad de Colombiaanse politie (en op sommige plekken ook het leger) hardhandig op tegen de betogers, vooral in Cali leidde dat tot een escalatie van geweld. Volgens officiële cijfers van de Colombiaanse ombudsman vielen tot nog toe al 42 doden, onder wie 41 burgers en 1 lid van de veiligheidsdiensten. Sommige lokale ngo's spreken over bijna 50 doden, onder wie 39 "door politiegeweld".

Volgens het ministerie van Defensie zijn ook meer dan 700 burgers en zo'n 850 agenten gewond geraakt. Het gaat om het bloedigste protest in Colombia sinds het massaprotest tegen politiegeweld in 2019-2020. Onder meer de Verenigde Naties en Amnesty International hebben het "buitensporige geweld" van de veiligheidsdiensten al veroordeeld. 

Maar niet alleen de veiligheidsdiensten van de overheid gebruikten bruut geweld, zegt de Colombiaanse journalist Sandoval. In Colombia zijn nog steeds paramilitaire bewegingen aan het werk en ook zij lieten zch niet onbetuigd. "Het geweld van de politie zelf is misschien wel verminderd, maar ze kijken gewoon toe hoe paramilitairen op de betogers schieten."

"Het meest schandalige", voegt Sandoval eraan toe, "is dat nog niemand van die burgerlijke actoren (leden van paramilitaire organisaties, red.) is opgepakt." Laat staan dat ze berecht worden. Ook die straffeloosheid klagen de betogers aan. 

Intussen maken de autoriteiten in verschillende steden zich grote zorgen over mogelijke coviduitbraken bij de betogers. Colombia verkeert nog steeds in een zogenoemde derde golf. Het land is al bijna een jaar in een redelijk strenge lockdown. In de hoofdstad Bogotá is de instorting van de ziekenhuizen nabij en ook in Medellín en Cali is de maximumcapaciteit van de afdelingen intensieve zorg (bijna) bereikt. In bijvoorbeeld Medellín worden veel betogers wel getest, in een poging om mogelijke uitbraken in te perken.