Aantal langdurige burn-outs en depressies blijft stijgen tot meer dan 100.000: "Ons brein kent geen rust meer"
Op vier jaar tijd is het aantal mensen dat meer dan een jaar thuis zit door een burn-out of depressie, met veertig procent gestegen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het RIZIV, het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering.
Op 31 december 2020 waren er bijna 112.000 Belgen al meer dan een jaar arbeidsongeschikt door een burn-out of depressie. Vier jaar eerder, op 31 december 2016, waren er dat nog "maar" 80.252. Dat betekent dat hun aantal elk jaar met zowat 10 procent toeneemt. Het grootste deel van die groep lijdt aan een depressie: meer dan 78.000 mensen. Hun aantal stijgt ook het snelst (+42 procent, tegenover +33 procent bij de burn-outs)
Ann Winne over haar burn-out: "Er wordt meer en meer gevraagd van de mensen". Bekijk hier de reportage van "Het journaal" en lees voort onder de video:
Professor klinische psychologie Elke Van Hoof (VUB) is niet verrast door die stijging: "We zagen al een tijdje aanwijzingen dat steeds meer mensen gebukt gaan onder stressgerelateerde klachten. Dat komt door nieuwe technologieën, en door het feit dat we die nog niet goed beheersen. We zijn de hele tijd online: voor het werk, om onszelf een imago te geven of om andere redenen. Zeker tijdens de pandemie hebben mensen het gevoel dat informatie langs alle kanten binnenkomt: sms, Whatsapp, mail, Zoom, ... Je krijgt het gevoel dat je de hele tijd achter de feiten aanloopt, wat tot stress leidt. En daar is ons brein niet goed tegen bestand. We hebben geen rustpauzes meer, waardoor onze veerkracht afneemt."
Beluister hier het gesprek met Elke Van Hoof in "De ochtend":
Veel meer burn-outs en depressies: "Verdwijnen brugpensioen is belangrijke factor"
De stijging is relatief gezien het grootst bij de zelfstandigen: 50 procent op vier jaar tijd (van zowat 3.300 naar 5.000). Bij de werknemers en werklozen bedraagt de stijging 38 procent (van 77.000 naar 107.000). Voor vastbenoemde ambtenaren zijn er geen cijfers, aangezien zij niet onder het RIZIV vallen. "Voor zelfstandigen bestaat er ook niet zo een goed vangnet als voor werknemers", legt Van Hoof uit. "We zien ook dat ze vaak langer wachten voor ze hulp gaan zoeken - bijvoorbeeld omdat hun bedrijf dan stilligt. En wanneer ze dan eindelijk hulp zoeken, zitten ze al heel diep."
Ons brein is nog altijd niet goed bestand tegen Whatsapp, mail en Zoom
Het totaal aantal mensen dat meer dan een jaar arbeidsongeschikt is, is op die vier jaar tijd met 20 procent gestegen. Bij burn-outs en depressies is die stijging dus dubbel zo groot. Alles samen zitten een klein half miljoen Belgen in de arbeidsongeschiktheid.
Dat komt ook omdat een aantal stelsels verstrengd zijn in 2015, denkt professor Van Hoof: "Het is moeilijker om met brugpensioen te gaan bijvoorbeeld. En die stelsels zijn communicerende vaten: als er minder werklozen zijn, zijn er meer mensen arbeidsongeschikt en vice versa."
Als mensen minder makkelijk met brugpensioen kunnen gaan, zien we de gevolgen in andere systemen
De cijfers van het RIZIV zeggen al deels iets over de gevolgen van de coronapandemie, al moeten we voor de mentale impact daarvan nog wachten op de cijfers van 2021. Professor Van Hoof vreest wel dat het alleen maar erger zal worden: "Sinds de start van de pandemie zien we dat het aantal veerkrachtige mensen - dus het aantal mensen dat de beste versie van zichzelf is - gedaald is van 1 op 3 naar 1 op 5 van alle werkende Belgen. Omgekeerd zien we dat voor de pandemie 1,5 op de 10 mensen leed aan ziekmakende stressniveaus. Nu is dat 1 op de 4. Een sterke stijging dus."
Het probleem is uiteraard niet nieuw. Valt het überhaupt op te lossen? "We moeten meer investeren in werkbaar werk", denkt Van Hoof. "Er moeten wat creatievere systemen komen om de werkdruk beter te verdelen, naarmate mensen ouder worden. We moeten mensen die uitvallen ook beter weer begeleiden naar de arbeidsmarkt."