Op de Antwerpse Linkeroever gaan binnenkort de graafwerken voor de Scheldetunnel van start (DS 26 april). In de grond op de werf zijn, net als in de ruimere omgeving van de nabijgelegen ­fabriek van het Amerikaanse technologiebedrijf 3M, zeer hoge concentraties PFOS gevonden. Die chemische stof, die tot 2002 door 3M werd geproduceerd, is moeilijk afbreekbaar en wordt in studies gelinkt aan mogelijke risico’s voor de gezondheid, zoals een verstoorde hormoonbalans en een verhoogd risico op kanker.

• Oosterweel graaft in chemisch vervuilde grond

De Antwerpse lokale recherche zal de komende weken getuigen verhoren, om op basis daarvan ‘zo breed mogelijk’ in kaart te brengen of er strafbare feiten gepleegd zijn. De klacht van een bezorgde burger op basis waarvan het parket zijn onderzoek heeft geopend, focust op de totstand­koming van de Vlaamse normen voor het hergebruik van door PFOS vervuilde gronden. De ­overheid stelde die op in nauwe samenwerking met Lantis, de aannemer van de Oosterweelwerken. De normen zouden volgens de klacht veel te hoog zijn, en gebaseerd op achterhaalde gezondheidswaarden en rekenfouten.

De milieubewegingen Greenpeace en Bond Beter Leefmilieu stelden eerder dan weer vragen bij de vergunningen die 3M van de bevoegde overheden ontving om ‘toxische stoffen te lozen in de Schelde’. In een gezamenlijk persbericht hadden ze het over een ‘vergunning op losse schroeven, geschreven op maat van 3M’. ‘Kneep de vergunningverlenende overheid een oogje dicht?’, klonk het.

Rechtszaken

Vervuiling met PFAS – de groep van 60.000 ‘eeuwige chemicaliën’ waartoe PFOS behoort – leidde in andere landen al tot heel wat juridische procedures. In de Verenigde Staten klaagden burgers en overheden fabrikanten als 3M en DuPont aan voor de vervuiling van hun grondwater. De vergoedingen die de bedrijven betaalden om de zaken buiten de rechtbank te houden, lopen in de honderden miljoenen dollars. In Nederland wil een groep gemeenten uit de regio Dordrecht ­chemiebedrijven ­Chemours en DuPont aansprakelijk stellen voor ‘de gevolgen van de uitstoot van schadelijke PFAS’. Ze willen onder meer dat de twee bedrijven opdraaien voor de kosten van de schoonmaak.

De  omgeving van de 3M- fabriek in Zwijndrecht is een van de locaties in West-Europa die het zwaarst door PFOS vervuild zijn. Uit onderzoek bleek dat zich in de bodem, in pissebedden, wormen en mezen concentraties bevinden ‘die behoren tot de hoogste ooit gerapporteerd in de wetenschappelijke literatuur’.

(poj, sco)