Griekse wetenschapper bouwt grootste zeppelin ooit gedeeltelijk na en ontrafelt mysterie van Hindenburg-ramp

Het luchtschip Hindenburg, genoemd naar de Duitse veldmaarschalk en later rijkspresident Paul von Hindenburg, was maar liefst 245 meter lang en had een diameter van 41 meter. Het was de grootste zeppelin ooit gebouwd. Er waren 72 slaaphutten aan boord, naast eetgelegenheden, een lounge en een bar. In 1937 ging de commerciële vlucht van drie dagen over de Atlantische oceaan van Frankfurt in Duitsland naar Lakehurst in de Amerikaanse staat New Jersey.

Met tien uur vertraging zette de zeppelin op 6 mei 1937 in Lakehurst de landing in. Maar dat liep mis. In geen tijd stond de zeppelin plots in lichterlaaie. De vlammen werden aangewakkerd door het erg brandbare waterstofgas, dat de zeppelin in de lucht liet hangen. 35 passagiers en iemand aan de grond kwamen om. 62 mensen overleefden de Hindenburg-ramp, die meteen een einde maakte aan de commerciële zeppelinvluchten.

Maar wat was de oorzaak van de explosie, waarna het toestel helemaal opbrandde? Volgens sommige experten waren de dieselmotoren van de Hindenburg hiervoor verantwoordelijk. Anderen suggereerden een daad van sabotage, bedoeld om de regering van nazi-Duitsland er slecht te laten uitzien. De meest geloofwaardige theorieën richtten zich op elektrostatische ontlading, zoals wij mensen vaak zelf ervaren bij het aanraken van metaal. Maar daar zaten ook gaten in, vond Konstantinos Giapis, scheikundig ingenieur en professor aan Caltech. Hij probeerde daarom als eerste met experimenten te achterhalen wat er precies gebeurd was. Hij wist natuurlijk dat de combinatie van 198.000 kubieke meter waterstofgas met zuurstof uit de lucht én met een ontsteking “letterlijk een bom” vormde, maar hij wilde ook te weten komen wat dan de ontsteking zelf had veroorzaakt. Daarom bouwde hij de buitenkant van de Hindenburg deels na in zijn laboratorium op de Caltech-campus.

Volgens de Griekse wetenschapper bewogen elektronen van de aardbodem via de uitgeworpen ankerkabels naar het frame, waardoor het luchtschip een positief geladen buitenkant en een negatief geladen frame kreeg. Door de meertouwen werd de zeppelin dus geaard en zo ontstond er per ongeluk meer “ruimte” op het luchtschip voor positieve lading om zich op te hopen. Met het gekende drama als gevolg.

Giapis legt uit dat de zeppelin eigenlijk een enorme condensator werd. “Als je het frame aardt, creëer je een condensator - een van de eenvoudigste elektrische apparaten om elektriciteit op te slaan - en dat betekent dat je meer lading van buitenaf kunt verzamelen”, aldus Giapis. “Volgens mijn berekeningen zou het vier minuten duren om een condensator van dit formaat op te laden.” Dat verklaart ook waarom de zeppelin niet meteen in lichterlaaie stond toen de kabels de grond raakten. De Hindenburg kon in een paar minuten genoeg elektriciteit opslaan om vonken te veroorzaken die zo krachtig waren dat ze het waterstofgas zouden kunnen doen ontvlammen.

Volgens ooggetuigen lekte er aan de achterkant bij de staart van de zeppelin gas. Dat kon enkel ontstoken worden door een vonk dichtbij en niet van aan de andere kant van de zeppelin. Dat was een tweede hiaat in de theorie van de statische ontlading: het zou al erg toevallig zijn als die vonk net bij het lek was ontstaan. Maar Giapis meent dat zo’n vonk overal mogelijk was waar een stuk van het aluminium ‘geraamte’ van de zeppelin in contact kwam met de katoenen ‘huid’. En zo waren er heel veel plekken. “Dat betekent dat de gigantische condensator eigenlijk bestond uit verschillende kleinere condensatoren, die elk hun eigen vonk konden creëren. Dus ik geloof dat er overal op het schip verscheidene vonken waren, ook bij het lek”, concludeert Giapis.