Jürgen Conings maandag al gezien aan huis Marc Van Ranst en plande ook aanslag op moskee in Eisden

• Hoelang kan Jürgen Conings zich nog schuilhouden? Zijn oud-chef: “Dit soort militairen kan weken overleven in het wild” (+)

• Zoektocht naar militair Jürgen Conings afgelopen in Leuven: politie wel nog aanwezig aan flat Van Ranst

• En toen kreeg Jürgen Conings de sleutel van het wapendepot. Hoe kon dit gebeuren? (+)

In het onderzoek naar de voortvluchtige en geradicaliseerde militair Jürgen Conings is een onderzoeksrechter gevorderd voor “moordpoging in een terroristische context en verboden wapenbezit in een terroristische context”. Dat heeft het federaal parket vrijdag bevestigd aan Belga. De onderzoeksrechter werd weliswaar al enkele dagen geleden gevorderd. 

“Uit het gerechtelijk onderzoek blijkt dat de man dit allemaal heeft voorbereid”, verklaart minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld). “Hij is al dagenlang bezig met de voorbereiding van zijn actie, en het blijkt dat hij maandagavond effectief in de buurt is geweest van een doelwit, en daar meer dan twee uur is gebleven”, klinkt het. Verschillende betrouwbare bronnen bevestigen aan VTM Nieuws dat Jürgen Conings die avond werd gezien aan het huis van viroloog Marc Van Ranst. De voortvluchtige militair werd maandag als vermist opgegeven door zijn vriendin toen hij niet was teruggekeerd van het werk. Van Ranst verblijft sinds dinsdag samen met zijn gezin in een safehouse, omdat de zwaarbewapende militair in een afscheidsbrief bedreigingen uitte aan het adres van de viroloog. 

Volgens Het Nieuwsblad zou Conings voor zijn verdwijning aan een vriend - een andere militair met extreemrechtse sympathieën - gezegd hebben dat hij een aanslag wou plegen in een moskee in Eisden. Uit goede bron blijkt dat het zou gaan om de Tevhid-moskee, aldus de krant. De moskee ligt op vijftig meter van het zoekgebied in het Nationaal Park Hoge Kempen en staat onder permanente politiebewaking. Op vraag van het Nationaal Crisiscentrum bleef de moskee sinds woensdagavond gesloten, maar ze mocht weer openen voor het vrijdaggebed.

“Er wordt niets aan het toeval overgelaten, en alle intenties worden onderzocht. De nodige onderzoeken en opvolgingen worden uitgevoerd, zodat we deze situatie voor iedereen veilig ten einde kunnen brengen”, aldus minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). Op de vraag of er nog meer mensen bescherming krijgen, kan de minister in het belang van het onderzoek niet antwoorden. 

Ondertussen blijft de steun voor Conings op sociale media toenemen, ondanks het feit dat er een onderzoeksrechter werd aangesteld voor “moordpoging in een terroristische context en verboden wapenbezit in een terroristische context” . Een Facebookgroep die steun betuigt aan Conings, telt na een dag al meer dan 20.000 leden.

Via sociale media werd ook opgeroepen om zaterdag, zondag en maandag een steunmars te organiseren richting De Salamander, waar de ordediensten hun kamp hebben opgezet. De geplande optochten kunnen niet op sympathie rekenen van burgemeester Raf Terwingen.

Dinsdagavond werd Conings’ wagen, met daarin vier M72 LAW-raketwerpers, teruggevonden aan het Dilserbos in Dilsen-Stokkem. Onderzoek aan die wagen heeft een “verdacht mechanisme aan het licht gebracht”, laat het parket weten. “Er wordt nog gewacht op het technische verslag van de dienst DOVO over de mogelijke uitwerking ervan”, klinkt het in een persbericht. “De wagen was geboobytrapt, met aan boord ook oorlogsmunitie, met de bedoeling om slachtoffers te maken", zegt Van Quickenborne daarover. “Het gaat hier wel degelijk om een heel gevaarlijke man.”

De lokale politie Maasland vraagt aan de inwoners van Dilsen en de buurt waar de wagen van Conings werd gevonden, om de beelden van hun bewakingscamera’s op privédomein, zeker indien die naar de straat gericht zijn, af te geven. 

Conings is tot op heden nog niet gevonden. “Maar we blijven doorgaan totdat we hem hebben”, zegt de  Limburgse gouverneur Jos Lantmeeters. Hijzelf en het federaal parket gaan er vanuit dat Conings nog steeds in leven is en blijven focussen op het Nationaal Park Hoge Kempen. Lantmeeters voegde eraan toe dat er in het hele Nationaal Park Hoge Kempen wordt gezocht naar Conings en dus niet meer alleen in de zone met een omtrek van 20 kilometer waarin de zoektocht zich woensdag en donderdag concentreerde. Wel zal hetzelfde gebied als gisteren nog eens uitgekamd worden. “Om 100 procent zeker te zijn", volgens VTM-journalist Greet Henderix. 

Aan de commandopost aan De Salamander in Maasmechelen, van waar de zoekactie wordt gecoördineerd, was vrijdagnamiddag echter slechts beperkte bedrijvigheid waar te nemen. Voertuigen van politie en leger bleven wel sporadisch af en aan rijden. Omstreeks 14.30 uur arriveerden nog enkele gepantserde voertuigen vol militairen, wagens van DOVO en van de federale politie aan de commandopost.

Grote politiebestelwagens versperden ook de N730. “Omwille van extra onderzoeksdaden, onder meer op de weg, is nu de steenweg afgesloten”, zei de Limburgse gouverneur daarover. Een buurtbewoonster en enkele perslui hoorden ook nog enkele knallen, maar volgens de gouverneur was er niets aan de hand. 

“Na deze fase (doorzoeking van de belangrijkste gebieden van het Nationale Park, red.) wordt het onderzoek nu minder zichtbaar verdergezet, op verschillende locaties en met verschillende methoden”, liet het federaal parket vrijdagnamiddag weten in een persbericht. “In het belang van het onderzoek wordt hierover op dit moment geen verdere commentaar gegeven. De toegang tot het park blijft verboden”, klinkt het.

Omstreeks 00.10 uur vannacht verliet een colonne van een twintigtal militaire voertuigen de commandopost aan De Salamander in Maasmechelen. Een half uur daarvoor vertrok ook al een viertal pantservoertuigen. Veel actie was er vannacht niet te bespeuren in en rond de commandopost. Sinds 22 uur reden druppelsgewijs wel regelmatig politievoertuigen de perimeter langs de Steenweg naar As binnen, maar dat zijn agenten uit het hele land die naar Maasmechelen afzakken om hun collega’s af te lossen.

Premier Alexander De Croo heeft de voorzitter van het Coördinatiecomité voor Inlichtingen en Veiligheid (CCIV) vrijdag gevraagd een actieplan uit te werken over de structurele opvolging van de manier waarop gewapende diensten omgaan met de dreiging van geradicaliseerde personeelsleden. Het is de bedoeling dat het actieplan begin volgende maand wordt besproken op het Strategisch Comité voor Inlichtingen en Veiligheid en nadien wordt voorgelegd aan de Nationale Veiligheidsraad.

Oppositiepartijen Groen en Vooruit en meerderheidspartij N-VA willen dan weer dat de commissie Radicalisering van het Vlaams Parlement bijeenkomt over de voortvluchtige militair. Voorzitter Chris Janssens (Vlaams Belang) gaat niet in op dat verzoek. Het dossier roept fundamentele vragen op, vindt Imade Annouri (Groen). “Men wist al dat hij een mogelijke dreiging was, hij had al sancties gekregen en toch is dit nog kunnen gebeuren. De toenemende dreiging van extreemrechtse radicalisering baart heel wat experten zorgen, de klopjacht die we nu zien, is daar een gevolg van”, aldus Annouri. 

Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) sluit in ieder geval uit dat ze ontslag neemt over het dossier van Jürgen Conings. “Dat was gisteren zelfs niet aan de orde in het parlement”, verklaarde Dedonder vrijdagochtend op de RTBF-radio. Tegelijkertijd beschuldigde ze voormalig minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) ervan totaal gedesinvesteerd te hebben in Defensie, en dan in het bijzonder op vlak van personeel, werking en infrastructuur.

“Ik kies ervoor om niet in te gaan op de politieke spelletjes van minister Dedonder. Als ze haar departement ter dege zou beheren, zou ze weten dat het defensiebudget sinds de jaren 80 en onder PS-bestuur in vrije val zit. Tijdens mijn ambtsperiode werd de kentering ingezet. Het zou de minister sieren om op de ingeslagen weg, verder te gaan”, reageerde Vandeput kort. 

De aanwezige politietroepen aan de toegangspoort de Salamander lokken vrijdagochtend opnieuw kijklustigen. Een fietser die liever anoniem wilde blijven, hield halt. “Of ik denk dat Conings hier nog is?”, reageert hij. “Dat lijkt me sterk. Hoe dan ook blijft het een bizar en imposante situatie. Vierhonderd mankrachten zoeken met man en macht naar één voortvluchtige militair, die ze zelf hebben ‘gekweekt’. Blijkbaar heeft hij ook een goede opleiding gehad, als hij zelfs na vier dagen spoorloos kan blijven.” 

De fietser brengt enigszins begrip op voor de voortvluchtige militair. “Zoveel militairen keren getraumatiseerd terug van een missie. Ik denk dat het bij Conings niet anders is, dat hij kortsluiting heeft gekregen.” 

Voor het vrijdaggebed in de Tevhid Moskee in Eisden-Tuinwijk zijn vrijdagmiddag veel minder bezoekers opgedaagd dan gewoonlijk. “De angst in de moslimgemeenschap is groot”, legt bestuurslid Hasan Düzgün uit, “zeker omdat de politie ons gewezen heeft op het extreemrechtse gedachtegoed van de man. Er zijn zelfs mensen die hun kinderen niet naar school durven brengen. De schrik zit er natuurlijk bij alle Maasmechelaars in, met die enorme ontplooiing met tanks en speciale eenheden. Het is hier geen leven meer. We hopen dat hij snel gevat wordt.”

De autoriteiten bakenden donderdag een veiligheidszone met een omtrek van 20 kilometer af in het Nationaal Park Hoge Kempen, in de provincie Limburg, waar Conings zich volgens aanwijzingen bevond. Politieagenten en militairen kamden het gebied gisteren uit, maar die zoekactie leverde geen resultaat op. “De sweeping van het afgebakend gebied is afgelopen”, liet Wenke Roggen van het federaal parket donderdagavond weten. “Het heeft niet geleid tot het aantreffen van de betrokkene. We blijven wel verder zoeken, maar in het belang van het onderzoek kan ik daar niet meer details over kwijt.”

Tijdens de sweep vonden militairen wel een achtergelaten camouflagetent. Binnen lag een omgevallen kruk en een glazen pot. Speurders onderzoeken nu of er een link is met Jürgen Conings. De kans bestaat ook dat het om een achtergelaten jagerstent gaat. Daarnaast hebben militairen ook een overdekt kamp gevonden in bushcraftstijl. Ook hier wordt onderzocht of er een verband is met Conings. Even werd gedacht dat er schoten waren gelost, maar dat bleek om vuurwerk te gaan.

“We willen vooral veilig en grondig te werk gaan bij het doorzoeken van het gebied dat op sommige plaatsen moeilijk toegankelijk is door bossen, struiken en waterpartijen,” zei  directeur-coördinator (DirCo) Robin Minten van de federale politie Limburg eerder. De vragen of Conings nog aanwezig is in het Nationaal Park Hoge Kempen werden vermeden. Ook op de vraag of er nog andere aanwijzingen zijn in het onderzoek, werd geen antwoord gegeven. 

De DirCo loste gisteren ook niets over de tactiek van de doorzoeking en over de ingezette manschappen. “Er zullen heel wat vragen zijn waarom het zolang duurt, maar jullie hebben het zelf ook gezien, het is een bijzonder groot natuurpark. Het is moeilijk om daarin vlot te kunnen zoeken. We zullen de zoeking volhouden zolang als het nodig is. We zullen dus ook zorgen voor aflossingen als dat nodig is. We zijn gisteren (woensdag, red.) gestart, maar het is dan donker geworden en voor onze veiligheid en om het grondig te doen, doen we het vandaag opnieuw,” vertelde Robin Minten.

Minten zei ook dat men op dit moment geen informatie heeft of Conings nog in leven is en of hij al dan niet gevlucht zou zijn.

Inmiddels is de E314 van Maasmechelen naar Lummen is weer vrijgegeven. “De beslissingen gelden tot nader bericht”, laat de gemeente Maasmechelen vrijdag weten. Ook de Steenweg naar As (N730) is in de nacht van donderdag op vrijdag weer opengesteld voor het verkeer. Het park zelf blijft voorlopig wél gesloten.

Het epicentrum van de machtsontplooiing situeert zich aan toegangspoort De Salamander. Een zwaar bewapend team was daar donderdag al het bos ingestuurd. Het ging om gemaskerde mannen in burgerkledij, met kogelvrije vesten en automatische geweren. Een gepantserd voertuig reed toen ook het natuurgebied in. 

De vriendin van Jürgen richt zich in een oproep bij VTM Nieuws tot haar vriend. “Jurgen, als je nog leeft, maak geen slachtoffers”, riep Gwendy (46) haar vriend op. “Zorg dat het verhaal eindigt, dat het stopt”, zo ging ze verder. “Voor mij, voor mijn familie. Bepaal zelf hoe, maar zorg dat het stopt.”

Conings veroorzaakte eerder deze maand al problemen met een vuurwapen. Volgens bronnen in de omgeving van de man was hij maandag nog gewoon gaan werken, maar keerde hij ‘s avonds niet terug naar huis. Zijn vrouw belde daarom ongerust naar het leger, die daarop de politie gewaarschuwd heeft.

Lees ook: Wie is Jurgen Conings? Spierbundel met peperkoeken hartje, extreemrechtse wapenzot of gevaarlijke terrorist? (+)