Europese Unie geeft 100 miljoen vaccindoses aan arme landen, 3 grote vaccinfabrikanten leveren voor jaareinde 1,3 miljard dosissen

Von der Leyen en de farmabedrijven maakten het nieuws bekend tijdens de Global Health Summit in Rome, georganiseerd door G20-voorzitter Italië en de Europese Commissie. 

Volgens von der Leyen moet iedereen, overal ter wereld, toegang krijgen tot vaccins tegen het coronavirus. Daarom wil de Europese Unie nog voor het einde van het jaar zeker 100 miljoen vaccins doneren aan landen met lage en middelhoge inkomens, kondigde ze aan tijdens de top, die grotendeels virtueel wordt georganiseerd. 

Na afloop liet de Europese Raadsvoorzitter Charles Michel verstaan dat er allicht meer vaccins gedoneerd zullen worden, afgaande op de eerste toezeggingen van de lidstaten. Duitsland maakte bijvoorbeeld al bekend dat het 30 miljoen doses wil schenken. België mikt op vier miljoen vaccins, zei premier Alexander De Croo, op voorwaarde dat de leveringen aan België en de binnenlandse vaccinatiecampagne blijven lopen zoals gepland.

Volgens cijfers van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zullen de lidstaten tegen eind 2021 meer dan een miljard doses hebben ontvangen van de vier vaccins die momenteel in de EU zijn toegelaten. Intussen maken de Europese vaccinatiecampagnes ook vaart. Eind deze week zullen 170 miljoen Europeanen een eerste prik hebben gekregen. Dat is 46 procent van de volwassen bevolking. Tegen eind juli zou de mijlpaal van 70 procent gehaald moeten worden, aldus von der Leyen.  

Daarnaast nemen de Europese leiders zich voor om de uitbouw van lokale productiecapaciteit te ondersteunen. Zo wil de EU één miljard euro pompen in de ontwikkeling van vaccinproductie in Afrika. Het gaat daarbij niet enkel om infrastructuur, maar ook om de ontwikkeling van knowhow en vaardigheden, het beheer van toeleveringsketens en een regelgevend kader. “We brengen mRNA-technologie naar Afrika”, zo verwees von der Leyen naar de technologie waarop de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn gebaseerd.

Voor wat de 1,3 miljard dosissen van de drie farmabedrijven betreft, zullen lage-inkomenslanden enkel de fabrikatiekosten moeten betalen, voor middeninkomenslanden komt er een tussentarief. Het leeuwendeel van de leveringen zal komen van BioNTech/Pfizer - zij zullen goed zijn voor 1 miljard dosissen. Johnson & Johnson tekent voor goed 200 miljoen, Moderna voor de resterende 95 miljoen. 

Volgend jaar zullen die landen nog eens 1 miljard dosissen kunnen krijgen van Pfizer, van Moderna “tot 900 miljoen dosissen” en van J&J “tot 300 miljoen”. In totaal moet het zo dit en volgend jaar gaan om 3,5 miljard dosissen.

De toegang van de meest kwetsbare landen tot coronavaccins en de solidariteit van het westen met de armere regio's staat al een tijdje in het centrum van het vaccindebat. De kwestie staat dan ook centraal tijdens de G20-top, waaraan naast de Europese Commissie ook verschillende Afrikaanse en Aziatische landen en twaalf internationale organisaties en privéfondsen zoals de Wereldbank, de Afrikaanse Unie en ook filantroop Bill Gates deelnemen. 

In de slotverklaring van de top zullen de betrokken landen aangeven voorstander te zijn van vaccinproductie in Afrika, door de technologie door te geven. In de tekst zal echter geen sprake zijn van een tijdelijke opschorting van de patenten voor de vaccins, maar wordt wel gepleit voor een “vrijwillig delen van licenties” en het opheffen van exportobstakels.

Landen als India en Zuid-Afrika vragen al langer de tijdelijke opschorting van de patenten, en kregen recent nog de onverwachte steun van Washington. In Europa zijn de politieke leiders echter maar koele minnaars van die plannen. 

De Europese lidstaten staan sceptisch tegenover het idee omdat het een erg lang en complex proces zou zijn. Bovendien bevinden heel wat van de producerende bedrijven zich in de EU en voerde de unie al heel wat vaccins uit naar derde landen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de VS. Onder meer Duitsland, het thuisland van fabrikant BioNTech, keerde zich onmiddellijk tegen het plan.