‘Elke ouder en iedereen die weleens met een kind op stap gaat, kent de paniek die ontstaat als ze dat kind plots niet meer zien’, zegt Heidi De Pauw, ceo van Child Focus. ‘Dat is een cruciaal moment, waarop beslissingen genomen worden die een grote impact kunnen hebben op het verdere verloop van de situatie.’ Daarom lanceert Child Focus vandaag een cursus: Eerste hulp bij verdwijningen. Hij werd opgesteld in samenwerking met de Cel Vermiste Personen van de Federale Politie en is online te volgen in de vorm van een geïllustreerde podcast. Daar hoort ook een campagnefilmpje bij, waarin de paniek die elke ouder herkent tastbaar wordt gemaakt (zie hierboven).

Kleren met felle kleuren

Child Focus opent elke dag een drietal dossiers van verdwijningen van kinderen. Meestal, zegt De Pauw, lopen die snel goed af. Maar soms blijft een kind uren, dagen of zelfs veel langer vermist. Naar het voorbeeld van een cursus EHBO, ‘waarin we leren hoe we moeten reageren als er een ongeval gebeurt’, wil Child Focus in zijn nieuwe cursus tips geven en aanleren welke de juiste reflexen zijn als een kind verdwijnt. In de grote meerderheid van de gevallen gaat het om kinderen die verdwalen of van huis weglopen. Ontvoeringen door een van beide ouders of andere familieleden komen veel minder vaak voor. Gemiddeld eens om de drie jaar wordt een kind ontvoerd door een onbekende.

Kinderen die verdwalen zijn meestal jonger dan negen jaar en nog niet zo zelfredzaam. Ze spreken niet makkelijk iemand aan en kennen geen telefoonnummers uit het hoofd. ‘Er is een aantal dingen die je kunt doen om erop toe te zien dat een kind minder snel verdwaalt, of je het sneller terugvindt’, zegt Nel Broothaerts van Child Focus. ‘Zo kan het helpen een kind kleding met felle kleuren aan te trekken, zodat je het sneller ziet lopen. Het kan ook helpen om vooraf een foto te nemen, die je eventueel aan anderen kunt tonen die komen helpen zoeken. Maak dat het kind je telefoonnummer kent, of doe het een verdwaalbandje aan waar dat nummer op geschreven staat. Leer een kind dat als het je uit het oog verloren is, het best blijft waar hij of zij is, en niet begint rond te lopen.’

Nog een belangrijke preventieve les die Child Focus meegeeft: leer kinderen aan om hulp te vragen. ‘Sommige ouders leren hun kinderen dat ze niet met vreemden mogen praten, maar dat is geen goed idee. We willen net dat een kind dat verloren is gelopen om hulp gaat vragen aan een volwassene. Het gros van de mensen heeft het bijzonder goed voor met kinderen, dus moeten we kinderen ook leren om vertrouwen te hebben. Leer hen wel om niet zomaar mee te gaan met iemand en om niet zomaar in een auto te stappen. Wijs hen op gevaarlijke situaties, niet op gevaarlijke mensen.’

Ruimte en perspectief

Als je in de speeltuin of waar dan ook bent en plots is je kind verdwenen, zegt Broothaerts, ‘probeer dan vooral rustig te blijven’. ‘Dat is heel moeilijk: je hart zal aan honderd kilometer per uur door je borstkas razen. Maar het is heel belangrijk. Blijf in de buurt waar je je kind het laatst gezien hebt. Vraag hulp aan iemand in de buurt die mee kan zoeken. Spreek parkwachters of redders aan. Helpt dat allemaal niet, bel dan naar de lokale politie. Dat kun je niet te snel doen. Het is nooit een schande.’

Dat geldt ook als een kind van huis wegloopt. Die categorie – vooral kinderen tussen 13 en 15 jaar oud – beslaat 65 procent van alle verdwijningen die Child Focus behandelt. ‘Wij kunnen ouders helpen de juiste, nodige stappen te zetten’, zegt Broothaerts. Ze raadt ouders aan om, als een kind is weggelopen, het tijd en ruimte te geven. ‘Bestook hem of haar niet met sms’en. Dreig niet met straffen. Dat is soms een reflex, maar zo bied je geen ruimte en perspectief, en geef je hen niet de boodschap dat je samen een oplossing wil zoeken. En precies dat is het belangrijkste signaal op zo’n moment.’