Ex-topadviseur Boris Johnson legt explosieve getuigenis af: “Hij wilde zich live op tv laten inspuiten met virus om te bewijzen dat het niet gevaarlijk was”

Cummings zat op de eerste rij toen de coronacrisis begin vorig jaar uitbrak. Als topadviseur van Johnson was hij een van de invloedrijkste figuren in Downing Street op dat moment. In november vorig jaar stapte hij op nadat hij in een oplopende machtsstrijd terecht was gekomen. Sindsdien is hij een van de grootste critici van Johnson. Hij omschreef de respons van de premier op de pandemie eerder al als “rampzalig”.

Vandaag beschuldigde Cummings de regering ervan dat ze bij de uitbraak van de pandemie de Britse bevolking zwaar tekort was geschoten. De regering schatte de situatie volledig verkeerd in en handelde veel te traag, klonk het. Hij bood de families van hen “die onnodig gestorven waren” zijn excuses aan voor zijn aandeel daarin.

Volgens Cummings opereerde de regering in januari en februari op geen enkele manier “op voet van oorlog” bij het opduiken van het coronavirus. Heel wat sleutelfiguren waren letterlijk gaan skiën midden februari, klonk het. “Pas in de laatste week van februari vorig jaar ontstond een gevoel van urgentie.”

Nog volgens Cummings zou Johnson de dreiging bij de uitbraak gebagatelliseerd hebben. “Hij beschouwde het coronavirus in februari 2020 als een indianenverhaal en omschreef hij het als de nieuwe varkenspest. Hij wilde zich live op tv laten inspuiten met virus om te bewijzen dat het niet gevaarlijk was”, klonk het.

De Britse regering zou volgens de ex-topadviseur aanvankelijk voor de strategie van de groepsimmuniteit gegaan zijn, iets wat de regering zelf altijd ontkend heeft. “Volksgezondheid dacht dat het de enige optie was. Ze dacht dat als de regering zou proberen om de verspreiding van het virus tegen te gaan in de zomer, het virus in de winter opnieuw de kop op zou steken en het zorgsysteem onder zware druk zou zetten. Het was gewoon een kwestie van timing: groepsimmuniteit tegen september of tegen januari na een tweede golf.”

De kabinetssecretaris zou Johnson zelfs gevraagd hebben om de groepsimmuniteit op de televisie te omschrijven als “de waterpokkenfeestjes van vroeger”, waarbij kinderen bewust besmet werden door andere kinderen om daarna immuun te zijn. Cummings raadde dat naar eigen zeggen af omdat dit “niet klopte”: “De waterpokken verspreidden zich niet exponentieel en kostten geen honderdduizenden levens.”

Volgens Cummings had het Verenigd Koninkrijk ten laatste in de eerste week van maart in lockdown moeten gaan; de lockdown werd uiteindelijk op 23 maart afgekondigd. “Ik betreur het enorm dat ik niet sneller op de alarmknop drukte. Dat was achteraf gezien fout.”

Midden maart zou de situatie in Downing Street geleken hebben “op een scene uit ‘Independence Day’ waarin Jeff Goldblum zegt dat de aliens geland zijn en je hele plan om zeep is en je een nieuw plan nodig hebt”. Johnson zou te horen hebben gekregen dat de modellen die voorspelden dat de piek pas in juni zou komen, helemaal fout waren en dat het zorgsysteem “over enkele weken” al helemaal zou instorten.

Volgens Cummings had de regering geen enkel plan klaarliggen toen de vraag om een lockdown luider werd midden maart. “Het bestond niet. Voormalig vicekabinetssecretaris Helen MacNamara zei dat we ‘helemaal f*cked’ waren: ‘Ik denk dat we duizenden mensen gaan doden.’”

De situatie in Downing Street was op 12 maart “bijna surrealistisch” te noemen volgens Cummings. De regering boog zich toen over een mogelijke lockdown. “Opeens kwamen de mensen van de nationale veiligheid binnen en die zeiden dat Trump wilde dat we ons diezelfde avond zouden aansluiten bij een bombardement in het Midden-Oosten. Dat stak stokken in de wielen van de meeting over het coronavirus. Op hetzelfde moment ging de vriendin van de premier helemaal door het lint over verhalen in de pers over haar hond.”

Volgens Cummings had minister van Volksgezondheid Matt Hancock “ontslagen moeten worden voor zeker vijftien tot twintig zaken”. Hij beschuldigde hem ervan gelogen te hebben “in meeting na meeting”. “Ik heb meermaals tegen de premier gezegd dat hij de laan uitgestuurd moest worden”, klonk het. In april zou het volgens Cummings bijna zover geweest zijn, maar Johnson deed het uiteindelijk niet. De ex-topadviseur omschreef het departement Volksgezondheid verder als “een smeulende ruïne”.

Hij zei ook dat er “duizenden” mensen waren die het Verenigd Koninkrijk beter hadden kunnen leiden bij het uitbreken van de crisis dan Boris Johnson en toenmalig Labourleider Jeremy Corbyn. Hij noemde de mensen in de eerstelijnszorg en de politici “leeuwen geleid door ezels”.

De claim van de regering dat ze een schild rond de rusthuizen had opgetrokken, omschreef Cummings als “complete nonsens”. “We kregen in maart te horen dat mensen getest zouden worden als ze van het ziekenhuis terug zouden keren naar de rusthuizen, maar ontdekten achteraf dat dit niet gebeurd was. Eerder het tegendeel. We stuurden besmette mensen terug naar de rusthuizen.”

Volgens Cummings was het ook “een catastrofale vergissing” dat een groepje wetenschappers als adviseur van de regering in alle geheimzinnigheid besluiten kon nemen. Hij doelde daarmee op de Scientific Advisory Group for Emergencies (SAGE). “Ik denk dat er geen twijfel over mogelijk is dat het proces waarmee de SAGE tot besluiten kwam geheim was”, aldus Cummings. En daardoor was volgens hem binnen de regering geen inzicht, geen controle op de SAGE en geen onderzoek.

Cummings bevestigde tijdens de hoorzitting dat hij Boris Johnson hoorde zeggen dat de lijken zich mochten opstapelen, toen het ging over een tweede mogelijke lockdown eind vorig jaar. Johnson heeft altijd ontkend dat hij dat gezegd heeft. “Ik hoorde het hem zeggen in zijn studeerkamer”, klonk het.

Johnson zou zich gedwongen gevoeld hebben om de eerste lockdown af te kondigen en talmde om een tweede door te voeren. Johnson zou gezegd hebben dat hij “zoals de burgemeester uit Jaws” wilde zijn “die de stranden open had gehouden ondanks de aanvallen van de haai”.

De voormalige topadviseur beweert ook dat Johnson de economie liet voorgaan op de volksgezondheid. De Britse regering en de Bank of England maakten zich zorgen dat de obligatiemarkten zich tegen hen konden keren in het begin van 2020 door de sommen die geleend werden om een antwoord te bieden op de pandemie.

Volgens Cummings “stortte de regering in” toen Boris Johnson vorig jaar zelf ziek werd en in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Minister Hancock zou die maand een “idioot” doel gesteld hebben van 100.000 coronatesten per dag terwijl de premier “mogelijk op zijn sterfbed lag”.