De ‘Kust-Express’, zo zullen de treinen heten die deze zomer van en naar de Belgische kust zullen rijden en waarop reizigers vooraf een plaats moeten reserveren. De eerste zullen al in het weekend van 5 en 6 juni uitrijden, in het kader van een pilootproject. Alleen als dat tot grote problemen leidt, zou het de uitrol van het systeem tijdens de twee zomermaanden nog kunnen tegenhouden.

In eerste instantie gaat het tijdens het weekend om twintig treinen per dag: tien heen en tien terug. Op weekdagen zullen het er twee keer vier zijn. Ze vertrekken ’s ochtends in Antwerpen-Centraal, Brussel-Zuid, Gent-Sint-Pieters en Luik-Guillemins: vier stations van waaruit een groot aantal reizigers naar de kust vertrekt. Ze rijden van daaruit zonder tussenstops naar hun eindbestemming: Blankenberge, De Panne, Knokke en Oostende, waar ze ’s avonds ook weer vertrekken.

Boven op het klassieke aanbod

De aankondiging volgt op een zomer waarin de NMBS geconfronteerd werd met overvolle perrons en treinen richting de kust. Het kwam het bedrijf op veel kritiek te staan, onder meer van de kustburgemeesters, omdat zulke samenscholingen tijdens de epidemie natuurlijk niet veilig zijn. ‘De hele samenleving werkt op afspraak, alleen de NMBS niet’, zei burgemeester van Oostende Bart Tommelein (Open VLD) in maart nog, toen ook het vroege lenteweer tot een grote toeloop leidde.

De NMBS verzette zich telkens tegen de invoering van een reserveringssyteem, omdat dat niet zou stroken met zijn ‘opdracht van publieke dienst’, het de flexibiliteit van de reizigers zou beperken en ook ‘operationeel onmogelijk’ zou zijn. De NMBS blijft bij dat standpunt, zegt Marc Huybrechts, directeur marketing & sales bij het spoorbedrijf. Daarom komen de reservatie­treinen niet in de plaats van, maar boven op het gebruikelijke treinaanbod. Ze vervangen wel deels de ‘mooiweertreinen’, die de NMBS elke zomer achter de hand houdt om in te zetten bij zonnig weer. ‘Reizigers zullen altijd keuze hebben tussen een trein die in verschillende stations stopt en een trein met reservatie die rechtstreeks rijdt.’

Met dit aanvullende aanbod hoopt de NMBS herhalingen van de scenario’s van vorige zomer en het voorjaar te kunnen voorkomen. ‘Dankzij de reservatietreinen kan er beter worden geanticipeerd en kunnen de reizigersstromen naar de verschillende kustbestemmingen beter worden gespreid’, zegt Huybrechts. ‘Daarbij krijgen we ook een nauwkeurig beeld van het aantal reizigers op de treinen.’

Geen vaste zitplaats

Omdat de reservatietreinen rechtstreeks rijden, zijn ze ook sneller. Wie bijvoorbeeld van Antwerpen-Centraal naar Blankenberge wil, is met de ‘Kust-Express’ 19 minuten sneller op zijn bestemming dan met een IC-trein. Wie van Brussel naar De Panne wil, doet daar 29 minuten minder lang over.

Reizigers kunnen vanaf vandaag via de NMBS-website tickets reserveren voor het weekend van 5 en 6 juni. Bij een reservatie komen meerkosten van één euro per persoon en per rit – ook voor wie gratis rijdt. ‘Als we daarvoor niets zouden aanrekenen, riskeer je dat mensen het systeem misbruiken’, zegt Huybrechts. Aan de reservatie is geen vaste zitplaats op de trein verbonden, die blijft vrij te kiezen.

Minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) zegt hij de NMBS gevraagd heeft om de rechtstreekse treinen met reservatie in te leggen, ‘zodat mensen aangemoedigd worden en in de beste omstandigheden kunnen reizen’.