Geen risicopatiënt en toch een uitnodiging voor vaccin ontvangen? “Het systeem is niet perfect, maar van een grote mismatch is geen sprake”

Hoe worden risicopatiënten eigenlijk geselecteerd? De Hoge Gezondheidsraad (HGR) heeft een lijst samengesteld met factoren die van een patiënt een risicopatiënt maken. “Gebaseerd op wat we in de ziekenhuizen gezien hebben: wie komt daar terecht en wat voor profiel hebben deze patiënten?”, verduidelijkt Steven Van Gucht, viroloog bij Sciensano. Denk daarbij aan hart- en vaataandoeningen, longaandoeningen, diabetespatiënten, personen met overgewicht (BMI hoger dan 30) en personen die kanker hebben of (recent) gehad hebben.

In een volgende stap moeten deze gegevens verzameld en gebundeld worden. Dat gebeurde door zowel de mutualiteiten als door de huisartsen. “Huisartsen maakten daarvoor gebruik van software die de medische dossiers van patiënten doorlicht. Zodra er sprake is van risicofactoren, wordt deze patiënt geplaatst op de lijst met risicopatiënten die geleverd wordt aan de vaccinatiecentra”, legt Van Giel uit.

De mutualiteiten gingen op een soortgelijke manier te werk. Maar omdat zij over andere gegevens beschikken, filterden ze voornamelijk op medicatie die patiënten gebruiken. Neemt iemand medicijnen tegen een te hoge bloeddruk of insuline? Dan is de kans groot dat deze persoon tot de risicogroep behoort, aangezien deze medicatie gelinkt wordt aan bloed- en vaatziekten en diabetes. “Er bestaat een kans dat patiënten dubbel geselecteerd zijn, door zowel de mutualiteiten als door de huisartsen”, zegt Van Giel nog. “Maar dat is in de meeste gevallen voorkomen.”

“Ook zwangere vrouwen zijn sinds kort opgenomen in de lijst met risicopatiënten”, aldus Van Gucht. “Omdat toch wel is gebleken dat Covid-19 het risico op complicaties en vroeggeboortes vergroot.” Tot slot behoren ook personen die kanker hebben of recent gehad hebben tot de risicopatiënten.

Waar het dan precies misloopt? “Dat kan in beide richtingen gebeuren. Er zullen risicopatiënten over het hoofd worden gezien”, zegt Van Giel. Dat ligt bijvoorbeeld aan IT-gerelateerde fouten, fouten waarbij de software er niet in slaagde om risicofactoren van een patiënt te herkennen. Anderzijds ontbraken de gegevens simpelweg: “We hebben niet van iedereen zijn lengte en gewicht waardoor de BMI (Body Mass Index, red.) niet berekend kan worden.”

Om deze foutjes weg te filteren, hadden huisartsen zelf nog de mogelijkheid om de naam van ‘vergeten’ risicopatiënten aan de vaccinatiecentra te bezorgen. Patiënten kunnen overigens nog steeds op eenzelfde manier contact opnemen met hun huisarts als ze vermoeden dat ze over het hoofd werden gezien. Op die manier kan men indien nodig alsnog als risicopatiënt aangeduid worden en ontvangt men een uitnodiging.

Omgekeerd zullen er ook patiënten gecontacteerd zijn die eigenlijk niet tot een risicogroep behoren. “Er is geselecteerd op basis van de laatste data die huisartsen hebben van hun patiënten”, zegt Van Giel. Indien een patiënt tijdens zijn laatste doktersbezoek - pakweg drie jaar geleden - met overgewicht kampte, maar dat overgewicht sindsdien kwijtspeelde, zal die patiënt alsnog een uitnodiging hebben ontvangen.

Feilloos is het systeem dus niet. Dat geven Van Gucht en Van Giel toe. “Maar van een grote mismatch is zeker geen sprake”, benadrukt Van Giel. “En het is beter om breder te gaan dan nodig, gezien het op termijn toch de bedoeling is om alle volwassenen een uitnodiging te bezorgen”, besluit Van Gucht.