Vier vragen over de opschorting van het Amerikaanse inreisverbod

Een week geleden vaardigde de Amerikaanse president Donald Trump een tijdelijk inreisverbod af voor burgers van zeven overwegend moslimlanden. Het protest was niet van de lucht en op de luchthavens was de toestand chaotisch. Maar nu heeft een federale rechter in Seattle dat inreisverbod tijdelijk geblokkeerd.

Vier vragen en vier antwoorden van onze Amerikakenner Björn Soenens.

Rechter Robart uit Seattle heeft gezegd dat het inreisverbod dat van kracht was voor burgers uit zeven overwegend moslimlanden, opgeheven moet worden. Alle beperkingen die daardoor opgelegd waren, moeten verdwijnen en dat in het hele land. Dat betekent dus dat de mensen die uit die zeven landen komen en geldige papieren hebben de VS binnengelaten moeten worden, of ze nu vluchteling zijn of niet.

Het waren twee Justitieministers van twee aparte staten die de zaak hadden aangespannen, meer bepaald die van Washington (Seattle ligt in Washington, nvdr.) en Minnesota. Er waren de voorbije week al rechterlijke uitspraken geweest, in eerste instantie voor mensen die geldige verblijfspapieren hadden in de VS en even naar een van die andere zeven landen waren geweest en de VS vervolgens niet meer binnenmochten. Die beslissing is dan aangepast geweest en de green card holders mochten weer binnen. De beslissing van de rechter geldt nu echt voor iedereen uit die zeven landen. Belangrijk daarvoor is ook dat het besluit van een federale rechter komt en niet van een lokale rechter die alleen voor een van de vijftig staten spreekt. Dat betekent dat het besluit van de rechter voor het hele land van kracht is en voor alle internationale luchthavens in de VS.

De rechterlijke uitspraak gaat meteen in en dat is vervelend voor het Witte Huis. Ze noemden de uitspraak van de rechter "outrageous", vrij vertaald "van de pot gerukt". De woordvoerder heeft die taal dan teruggetrokken en er is een statement de wereld ingestuurd dat de president wel het recht heeft om dit inreisverbod af te kondigen. Dat is het recht van een president om dit te doen en om de veiligheid van de Amerikaanse burgers te vrijwaren, klinkt het. Maar ondertussen blijft de uitspraak van de rechter wel van kracht. De president kan wel in beroep gaan om dit tegen te houden, maar de uitspraak is gevallen. Het is nu nacht in de VS, dus vannacht zal er geen uitspraak meer volgen. De reizigers die toekomen moeten in principe vrije toegang krijgen tot het land.

Het lijkt erop dat er een krachtmeting aan de gang is tussen het Witte Huis en de rechterlijke macht. Dat is het fijne systeem in een democratie. Wanneer een president iets beslist, kan het worden tegengehouden of kan iemand in verzet gaan. Maar het lijkt er dus wel op dat er een krachtmeting aan de gang is tussen twee machten. Enerzijds is er de president als uitvoerende macht en anderzijds de burgers en de rechters. Maar nu heeft de rechter dus een beslissing genomen en hij heeft het laatste woord. Obama heeft dit ook meegemaakt toen hij een besluit uitvaardigde om mensen zonder papieren een tijdelijke status te geven via een presidentieel besluit. Een rechter heeft daar toen een stokje voor gestoken en Obama heeft dat moeten intrekken. Dat is hoe de democratie werkt, dat zijn de checks and balances.