"Amerikaanse geheime dienst NSA bespioneerde Angela Merkel en andere Europese politici met Deense hulp"

Volgens onder meer de Deense openbare omroep Danmarks Radio (DR) heeft de Amerikaanse inlichtingendienst NSA tussen 2012 en 2014 met de hulp van de Deense militaire inlichtingendienst FE Deense internetkabels afgetapt.

Omdat verschillende Europese onderzeese internetkabels in Denemarken aan land komen, kon de NSA op die manier prominente politici en hoge functionarissen in Duitsland, Zweden, Noorwegen en Frankrijk bespioneren. 

De onthullingen zijn volgens de omroep gebaseerd op inlichtingen van negen bronnen die toegang hadden tot geheime informatie van FE en werden volgens de omroep ook onafhankelijk bevestigd door verschillende andere bronnen.

Op het lijstje van personen die door de NSA werden afgeluisterd staan volgens DR onder meer huidig Duits bondskanselier Angela Merkel, de toenmalige Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier en toenmalig oppositieleider Peer Steinbruck. De Amerikanen zouden toegang hebben gehad tot sms'jes, telefoonoproepen en internetverkeer, inclusief zoekopdrachten, chats en e-maildiensten. 

Bekijk hier het verslag uit "Het journaal 13u" (en lees verder onder de video):

Dat de Verenigde Staten verschillende Europese landen bespioneerden door het aftappen van de Deense kabel werd enige tijd geleden al geopperd. In 2013 onthulde klokkenluider Edward Snowden, die voor de Amerikaanse inlichtingendiensten NSA en CIA werkte, ook al dat de Amerikaanse regering haar eigen burgers en bondgenoten bespioneerde, onder wie Merkel.

Volgens DR zou de Deense minister van Defensie Trine Bramsen, die in juni 2019 aantrad, in augustus 2020 op de hoogte zijn gebracht van de zaak. Aan DR verklaarde Bramsen dat "systematische spionage door bondgenoten onaanvaardbaar is". 

De spionage werd gedetailleerd beschreven in een geheim intern rapport onder de codenaam "Operatie Dunhammer" en in mei 2015 gepresenteerd aan het topmanagement van de Deense inlichtingendienst, aldus nog DR.

De Deense en Amerikaanse inlichtendiensten weigeren voorlopig te reageren op de zaak. Enkele buurlanden deden dat wel. Zweden en Noorwegen noemen de onthullingen ernstig en eisen meer informatie. De Duitse voormalige oppositieleider Steinbruck noemt het schandalig dat bevriende inlichtingendiensten politici van andere landen bespioneren.

Snowden reageerde ook al. Op Twitter wijst hij op de verantwoordelijkheid van de Amerikaanse president Joe Biden. Die was vicepresident op het moment van de spionage. De toenmalige president Barack Obama beloofde na Snowdens onthulling in 2015 dat het afluisteren zou stoppen. De vraag is nu of Obama toen op de hoogte was van de Deense betrokkenheid.

In Denemarken zelf loopt intussen een onderzoek naar de spionage. Dat zou in de loop van dit jaar afgerond moeten zijn.

Volgens diplomatiek expert Robert van de Roer is het afluisteren een professioneel middel om het economische en geopolitieke veiligheidsplaatje volledig te krijgen. "Door het afluisteren van de gesprekken en berichten konden de Amerikanen bijvoorbeeld achterhalen hoe de economische relaties tussen Duitsland en China waren." De Amerikanen gebruikten deze ongebruikelijke kanalen dus vooral om extra informatie te vergaren over Merkel en andere wereldleiders. Toch is de expert niet verbaasd: "Alle grotere landen doen dit, ondanks dat ze zeggen dat ze het niet wenselijk vinden."

Beluister hier het gesprek uit "De ochtend" van vandaag met diplomatiek expert Robert van de Roer over de afluisterpraktijken.