De marswagen Perseverance als toerist: de mooiste beelden van zijn eerste honderd dagen op Mars

Robotwagen Perseverance moet tijdens zijn tweejarige missie op Mars een fikse bijdrage leveren aan onze wetenschappelijke kennis. Experts vermoeden dat onze buurplaneet, als de kosmische dobbelsteen nét anders was gevallen, ook als twee druppels water op de aarde had kunnen lijken – met nadruk op ‘water’. Want wat we nu de rode planeet noemen, een woestijnwereld vol kurkdroge landschappen waarin bergen en rondslingerende rotsblokken de voornaamste trekpleisters zijn, was in lang vervlogen tijden wellicht een blauwe, natte oase. Een plek waar mogelijk zelfs primitief leven ontstond.

En dus gaat Perseverance grond opscheppen waaruit we die miljarden jaren oude geschiedenis in meer detail kunnen reconstrueren. Dat materiaal verzamelt hij in 43 buisjes, die door een toekomstige missie – vertrek: ergens rond 2026 – moeten worden vervoerd naar een aards laboratorium. Een plek waar je per definitie meer instrumenten hebt dan je kunt monteren op een marswagen grofweg zo groot als een personenauto.

Zover is het nog niet. Natuurlijk, de robotwagen heeft niet zomaar wat met z’n wielen staan draaien. Hij liet al de helikopter Ingenuity los, die succesvolle proeftochtjes over het Marsoppervlak heeft gevlogen. Ook produceerde hij zuurstof uit Martiaans CO₂, als opstap naar toekomstige bemenste Marsmissies. Maar de buisjes van Perseverance zijn nog leeg. En de belangrijkste wetenschappelijke resultaten laten nog wel even op zich wachten.

Het begin van hun Marscarrière beginnen NASA’s robotwagens dan ook vooral als veredelde toeristen. Het belangrijkste doel: fatsoenlijk opstarten, controleren of alle techniek werkt, een stukje rijden, wat kekke kiekjes schieten, en – sinds Perseverance – wat video’s maken en geluiden opnemen. Zodat we Mars hier op aarde beleven in knisperend HD. 

Dat is ook logisch. NASA-missies worden betaald door de Amerikaanse belastingbetaler, die voor die miljarden dollars investering wel wat wil terugzien. Tegelijk levert dat unieke beelden op. Geen enkele andere generatie heeft in zoveel detail kunnen horen en zien hoe het eraan toegaat op het oppervlak van een andere planeet.

Nu de eerste honderd dagen van Perseverance op Mars erop zitten, schakelt de missie naar de volgende fase. De ingenieurs overhandigen de spreekwoordelijke sleutels aan hun wetenschappelijke collega’s. Tijd dus om terug te kijken op de succesvol verlopen technische testperiode. Het verhaal van de eerste honderd dagen in vijf bijzondere foto’s.

Dag 1 (18 februari): de landingsselfie

Kort na aankomst op Mars boekt Perseverance direct een bijzondere primeur: de eerste video van een landing op een andere planeet. Het zijn beelden die niet hadden misstaan in een Hollywoodfilm. “Het is onwaarschijnlijk dat ik ooit een ruimteschip op Mars laat landen”, zegt NASA’s Jet Propulsion Lab-directeur Michael Watkins op de persconferentie waarop men de beelden wereldkundig maakt. “Maar wat je hier kunt zien, geeft je hopelijk een idee van hoe dat zou voelen.”

Op dit beeld, een screenshot uit het filmpje, bungelt Perseverance onder de zogeheten ‘Sky Crane’, een zwevend takelplatform dat het marswagentje z’n laatste meters omlaag laag zakken naar het oppervlak. 

Dag 5 (22 februari): het eerste weidse panorama

Welkom in de Jezero-krater, het gebied waar Perseverance is geland. In dit gebied zou ooit een rivierdelta zijn geweest en dus is het een plek waar bewijs van voormalig Martiaans leven mogelijk voor het oprapen ligt. In de verte zie je de randen van de krater.

Het beeld werd samengesteld uit 79 losse opnamen, die de wagen in een volle cirkel om zichzelf heen schoot. De kleinste details in het weidse mozaïek dat dat oplevert, zijn zo’n 50 centimeter groot. De kleuren op de foto tonen Mars zoals je de planeet ziet wanneer je er zelf rond zou lopen: als een kale, roestrode vlakte. 

Dag 11 (28 februari): onze namen op Mars

Daar, in dat donkere vlakje rechtsonder op de foto, tussen twee schroefjes, zit een lichte strook met daarop drie ‘chips’. Op die chips staan, voor het blote oog onzichtbaar, de namen van 10,9 miljoen aardbewoners die zich daar, via de website ‘send your name to mars’, van tevoren voor hadden opgegeven. 

En het mooie: die namen staan op die chips niet gecodeerd in onpersoonlijke nullen en enen, maar zijn gegraveerd in echte letters, per stuk smaller dan een menselijke haar. Het is een slimme pr-truc van de doorgewinterde persafdeling van NASA, die hun Marsmissie daarmee overgiet met een fikse toef extra emotie en beleving. Dichter bij zélf op Mars landen zal van die 10,9 miljoen immers (vrijwel?) niemand komen. 

Dag 13 (2 maart): de wetenschappelijke close-up

Perseverance maakt behalve betoverende panorama’s soms ook close-ups van interessant gesteente. Nadat kenners op een reguliere foto van de marsgrond een veelbelovend stuk rots hadden gezien (rechts op de foto), zoomden ze direct in. De diameter van die ingezoomde foto is zo’n 6 centimeter. 

Na een eerste analyse bleek dat de steen mogelijk ooit is ontstaan in een waterrijke omgeving. Als dat inderdaad het geval is, is dat goed nieuws. Het betekent immers dat de zoektocht naar fossiele resten van oeroud microbieel leven op Mars in deze omgeving dan vermoedelijk kansrijker is dan elders.

Dag 64 (22 april): blik van boven

Ziehier de eerste kleurenbeelden geschoten door een vliegend voorwerp op een andere planeet. Deze foto maakte Marshelikopter Ingenuity tijdens zijn tweede vlucht, de beelden van de eerste vlucht waren nog zwart-wit. Onder aan deze foto bungelt de schaduw van de helikopter, waarin je zelfs de rondzwiepende wieken herkent, boven de bandensporen die Perseverance op de Marsgrond achterliet. 

Na vijf testvluchten met de marshelikopter kwam een onofficieel einde aan de opstartfase van de Marsmissie van Perseverance. Drie dagen later zwengelde de robot z’n wetenschappelijke instrumenten aan en onderzocht een stel interessante rotsen die hij tegenkwam op de bodem van de Jezero-krater. 

Onderzoekers hopen met dat soort metingen de tijdlijn in elkaar te kunnen knutselen die vertelt wanneer op die plek een meer ontstond, wanneer dat meer weer opdroogde en in welke periode de sedimentlagen die Perseverance in z’n buisjes gaat scheppen zich hier ophoopten. Zodat als we, in het zonnigste scenario, daarin daadwerkelijk versteend microbieel leven aantreffen, we óók weten wanneer precies die minimarsmannetjes over de rode planeet krioelden.