EU-commissaris Johansson reageert na VRT NWS-reportage over pushbacks: "Kroatië werkt aan controlemechanisme"
De Europese Unie moet strenger toezien op de naleving van de Europese asielregels. Dat zeggen experten en ngo's in reactie op de reportage "Mishandeld bij de Europese buitengrenzen" van VRT NWS. Uit die reportage blijkt dat in Kroatië migranten en vluchtelingen bijna systematisch worden opgepakt en de grens overgezet, zonder dat ze de kans krijgen om asiel aan te vragen. Dat is volledig in strijd met het internationaal recht. "Kroatië vordert in het opzetten van een onafhankelijk controlemechanisme", reageert Europees commisaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson.
Mieke Strynckx, Majd Khalifeh en Bjorn Van Keer trokken voor VRT NWS naar de Kroatisch-Bosnische grens. Ze vonden er tal van getuigen die zeggen dat ze, vaak gewelddadig, de grens zijn overgezet zonder dat ze de kans kregen om asiel aan te vragen.
"De getuigenissen zijn weerzinwekkend maar helaas niet nieuw", reageert Els Hertogen, directeur van 11.11.11. "De reportage bewijst nog maar eens dat illegale pushbacks een dagelijkse praktijk geworden zijn in de Europese Unie".
In een recent rapport telden 11.11.11 en Vluchtelingenwerk Vlaanderen in 2020 alleen al meer dan 20.000 pushbacks, waarin geweld en misbruik een rode draad zijn.
(lees door onder de tweet)
Niet alleen in Kroatië, waar de reportage werd gemaakt. "Ook in Griekenland, Hongarije, Cyprus, Malta en Spanje vinden op systematische basis pushbacks plaats", zegt Els Hertogen van 11.11.11. "Ondanks een duidelijk mandaat van het Europese grensagentschap Frontex om mensenrechtenschendingen te rapporteren, gebeuren deze schendingen ook op plaatsen waar Frontex actief is."
Extra monitorings- of controlemechanisme?
De organisaties vragen dat de Belgische regering acties onderneemt om hier zo snel mogelijk een einde aan te maken. Bij de onderhandelingen over het nieuwe Migratie- en Asielpact van de Europese Unie moet ons land pleiten voor de oprichting van een onafhankelijk monitoringsmechanisme om mensenrechten te beschermen aan de grenzen, vinden ze.
Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi had vanmorgen in "De ochtend" op Radio 1 ook al gewezen op de mogelijke noodzaak van een extra controlemechanisme. "Ik zou graag hebben dat de EU via Frontex en de human rights officers die daar werken, zorgt voor een extra controle op wat er gebeurt op het terrein. Zo'n controlemechanisme hebben we vandaag te weinig."
Beluister hier het gesprek met Sammy Mahdi in "De ochtend" op Radio 1 (de tekst gaat hieronder door):
Sammy Mahdi: "Neerslaan van iemand op de vlucht, maakt geen deel uit van Europese waarden"
Taak voor de Europese Commissie
Maar de Europese Unie kan ook nu al nagaan of er schendingen gebeuren, zegt professor Internationaal Recht van de KU Leuven Jan Wouters. "Ik denk dat het aan de Europese Commissie is om strikt toe te zien op de bestaande Europese regels, en waar nodig lidstaten voor het Europese Hof van Justitie te brengen."
De Europese Commissie heeft die bevoegdheid en heeft het al eens gedaan, zegt Wouters. "Met name tegenover Hongarije, dat eind vorig jaar is veroordeeld. Maar zo'n zaak neemt makkelijk anderhalf jaar in beslag, terwijl er op het terrein intussen praktijken gecreëerd zijn die niet meer teruggedraaid kunnen worden en blijven doorgaan."
Beluister hier het gesprek met Jan Wouters in "De wereld vandaag" (de tekst gaat hieronder door):
Chain pushbacks in de Balkan: "Fenomeen is wijdverspreid en neemt toe"
Met die "praktijken" bedoelt Wouters ook zogenaamde "chain pushbacks", terugdrijvingen waarbij migranten telkens worden overgeleverd aan de grenspolitie van het buurland, telkens verder, tot ze weer buiten de Europese Unie staan.
"Het lijkt me heel sterk op een informele praktijk, een samenwerking tussen grenspolitie van de verschillende landen", zegt Wouters. "Dit is duidelijk illegaal. Ik vrees te moeten zeggen dat het wijdverspreid is én aan het toenemen is. We spreken over tienduizenden gevallen."
"Reportages als die van VRT NWS kunnen de Europese autoriteiten wijzen op hun verantwoordelijkheid", meent Jan Wouters.
Bekijk hier ook de reactie van Jan Wouters in "Het Journaal" (de tekst gaat hieronder door):
Hilde Vautmans en Guy Verhofstadt, liberale parlementsleden in het Europees Parlement, grijpen de reportage intussen aan om de Europese Commissie te vragen wat zij zal ondernemen tegen deze illegale pushbacks, wie er precies verantwoordelijk zal worden gehouden, en of de Commissie van plan is om fondsen op te schorten als lidstaten hun beleid terzake niet wijzigen.
(lees door onder de tweet)
"Europa mag niet wegkijken"
In "Terzake" reageerde Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken, de Zweedse Ylva Johansson, op de getuigenissen in de reportage van VRT NWS. Volgens Johansson doet met name Kroatië al redelijk wat inspanningen om de praktijken die aan de kaak worden gesteld te controleren.
"Er is een onderzoek gevoerd in Kroatië. Er zijn ook gezagdragers gestraft die zich schuldig hadden gemaakt aan ongepast gedrag", zegt Johansson. "De indruk die ik van de Kroatische premier heb, is dat hij dit zeer ernstig neemt. Ik ben verheugd dat Kroatië nu al gevorderd is in het opzetten van een onafhankelijk controlemechanisme. Dat is de juiste weg."
Maar ook de Europese Unie mag niet wegkijken, erkent Johansson. "In het nieuwe asiel- en migratiepact hebben we specifieke antwoorden opgenomen voor de aantijgingen van opzettelijke pushbacks aan onze buitengrenzen."
Bekijk hier het verslag in "Terzake", met daarin het gesprek met Ylva Johansson:
