Waarom is Venus zo onleefbaar? NASA plant twee nieuwe missies naar mysterieuze planeet
Het is er tegenwoordig heet genoeg om lood te smelten, en toch was er wellicht ooit vloeibaar water en primitief leven. Twee NASA-missies moeten onthullen hoe buurplaneet Venus zich ontwikkelde tot onherbergzaam inferno.
De twee missies (lanceerdatum ergens tussen 2028 en 2030) kosten 410 miljoen euro per stuk. Deze week onthulde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA haar plan om nieuwe onbemande sondes naar Venus te sturen, de loeihete hellewereld in onze kosmische achtertuin waar we nog altijd weinig van weten.
De laatste keer dat de NASA een missie naar Venus lanceerde is alweer eventjes geleden. Ruimtesonde Magellan vertrok op 4 mei 1989, toen president George Bush senior pas een paar maanden het stokje had overgenomen van Ronald Reagan en de Berlijnse Muur nog overeind stond.
In de tussentijd stuurde de Europese ESA weliswaar nog een sonde (Venus Express, in 2005 vertrokken) die tot 2015 metingen verrichtte, en in 2010 deed Japan een mislukte poging, maar de aandacht voor Venus verbleekt in vergelijking met die voor onze andere buurman, Mars. In dezelfde periode vertrokken namelijk 24 missies richting de rode planeet.
En dat terwijl de wetenschappelijke aantrekkingskracht van beide planeten vergelijkbaar is. Waar Mars tegenwoordig een roestrode woestijnwereld is, is Venus een onherbergzaam inferno met een oppervlaktetemperatuur van zo’n 450 graden Celsius. Bij beide planeten is de prangende vraag echter: hoe is dat zo gekomen?
Natte oases
Het is een vraag die ons ook meer leert over de aarde. Want net als onze planeet waren beide buren in het verleden mogelijk blauwe, natte oases met oceanen en de juiste omstandigheden voor (primitief) leven. Venus zou zelfs miljarden jaren lang levensvatbaar kunnen zijn geweest, stelden NASA-onderzoekers onder meer in 2019.
Totdat 700 miljoen jaar geleden het noodlot toesloeg, een reusachtige hoeveelheid in de grond opgeslagen CO2 vrijkwam, het klimaat volkomen op hol sloeg en het resulterende broeikaseffect de planeet reduceerde tot de onleefbare plek die we vandaag door onze telescopen zien.
Of ja: onleefbaar op het oppervlak, dan toch. Al langer speculeren wetenschappers dat in de hogere luchtlagen van Venus nog microbisch leven kan voorkomen, zwevend tussen de buitenaardse wolken. Vorig jaar dachten radioastronomen zelfs een teken van zulk leven in de Venus-atmosfeer te hebben opgevangen: fosfine, een stofje dat vrijwel alleen door zulke microben kan worden gemaakt.
Ondertussen zijn de meeste experts het er echter over eens dat die ontdekking een ongelukkige samenballing was van meetruis, fouten in het experiment en een fikse toef ongerechtvaardigd optimisme.
De twee nieuwe NASA-missies, Davinci+ en Veritas, gaan respectievelijk de samenstelling van de Venus-atmosfeer en van het planeetoppervlak in kaart brengen. Op die manier willen ze de geologische geschiedenis van de planeet ontsluieren, de plotselinge klimaatramp reconstrueren en vaststellen of Venus inderdaad ooit een oceaan had.