Nederlanders die minder dan zes maanden voor hun eerste prik een coronabesmetting hebben doorgemaakt, krijgen één prik mRNA-vaccin in plaats van twee. Binnenkort zullen ook Nederlanders die langer dan een half jaar geleden corona opliepen niet meer moeten terugkomen voor een herhalingsprik. Dat adviseert het Nederlandse Outbreak Management Team (OMT).

Is na besmetting één prik voldoende?

Het adviesorgaan - de Nederlandse tegenhanger van onze Gems - gaat daarbij af op verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Die maken duidelijk dat een coronabesmetting leidt tot ‘een brede stimulering’ van het afweersysteem.

‘Als mensen besmet zijn geweest en ze krijgen hun eerste prik, dan zien we een enorme boost in antistoffen, dat wijzen studies inderdaad algemeen uit’, bevestigt viroloog Steven Van Gucht, verbonden aan Sciensano. ‘Je krijgt dan echt een topimmuniteit. Laat je dus zeker vaccineren als je een infectie hebt doorgemaakt.’

Als je al een topimmuniteit hebt, dan hoef je dus geen tweede prik meer? ‘Je voegt minder toe met een tweede prik, dat zie je in die studies’, aldus de viroloog.

Kan de Belgische vaccinatiecampagne tijd winnen op die manier?

Door die tweede prik achterwege te laten bij mensen die eerder besmet zijn geraakt, kan je de vaccinatiecampagne toch enorm versnellen? Dat zou welkom zijn, na de vertraging waar de leeftijdsbeperking op het Janssen-vaccin voor heeft gezorgd.

• 11 juli, de dag dat niet iedere Vlaming een eerste prik kreeg

Van Gucht is voorzichtig: ‘Ondertussen zijn er in ons land 1 miljoen besmettingen vastgesteld. Het aantal uitgespaarde dosissen kan dus ergens wel een impact hebben op de snelheid van de vaccinatiecampagne. Maar de taskforce vaccinatie heeft die optie niet weerhouden. De wetenschap achter die Nederlandse strategie klopt, maar het systeem is complex’, besluit Van Gucht.

Hoeveel winst kunnen we halen met de Nederlandse strategie?

‘Veel van de mensen die een besmetting hebben opgelopen en positief getest zijn, hebben hun vaccinatie, ook hun tweede prik, al gehad. Een kwart van de volwassen bevolking is nu volledig gevaccineerd. Het virus toonde zich, zeker in het begin van de pandemie, duidelijker onder de ouderen, die het eerst aan de beurt kwamen’, nuanceert Gudrun Briat van de Belgische taskforce vaccinatie.

De winst aan vaccindosissen komt dus zeker niet in de buurt van de 1 miljoen vastgestelde besmettingen in ons land. ‘De gevolgen van de operationele impact van zo’n strategie wegen niet op tegen de beperkte winst’, zegt ze.

Wat verhindert België om de Nederlandse strategie te volgen?

Briat haalt aan dat die strategie een enorme logistieke inspanning vraagt. ‘Je moet nagaan of mensen besmet zijn geweest. Zijn er genoeg antilichamen in het bloed? Je wint dan wel een aantal dosissen, maar daar staat tegenover dat je een gigantische bloedanalysestrategie moet ontrollen.’

Dat is nodig omdat er veel onduidelijkheden zijn rond de uitgevoerde coronatests. ‘In het begin van de crisis kon er maar weinig getest worden. Bij symptomen bleef je thuis, zonder test. Dat is niet te vergelijken met de laatste drie maanden, waarin wel meer tests zijn uitgevoerd’, aldus Briat.

• Met maar één prik is het nog meer opletten geblazen

‘Het kan weinig kwaad om een extra dosis te zetten. Het risico is veel groter dat je vals positieven een dosis te weinig geeft. Zij denken dan dat ze beschermd zijn,terwijl ze net kwetsbaar zijn’, voegt Briat nog toe. Volgens de laatste wetenschappelijke informatie beschermt de eerste prik van het Pfizervaccin immers veel minder goed tegen de Indiase en Zuid-Afrikaanse varianten van het virus.

Ook weet Briat niet of de GDPR-wetgeving te verzoenen is met het verzamelen van de nodige resultaten, om dan de juiste uitnodiging te kunnen versturen.

Waarom doet Nederland het dan wel?

Voor Nederland weegt de nood aan Pfizer- en Moderna-vaccins wellicht harder door op die keuze. Het land maakte gisteren bekend dat het binnenkort stopt met het Janssen-vaccin. AstraZeneca wordt er bovendien alleen gebruikt bij mensen boven de zestig. Elke uitgespaarde dosis van Pfizer en Moderna telt er dus.

• Is het verantwoord om te blijven prikken met AstraZeneca?

‘Nederland loopt achter op België in de vaccinatiecampagne’, weet Briat. ‘We hebben wel leveringsproblemen, Johnson & Johnson levert bijvoorbeeld minder dan verwacht. We zeggen niet definitief nee tegen het Nederlandse systeem, maar op dit moment is het niet aan de orde.’