Jongeren tussen 12 en 16 jaar kunnen in Vlaanderen jarenlang opgesloten worden in een gesloten gemeenschapsinstelling wanneer ze bepaalde zware feiten gepleegd hebben. Het gaat dan onder meer om terrorisme en levensdelicten, maar binnenkort ook verkrachting met of zonder verzwarende omstandigheden. De Vlaamse regering heeft daarvoor een nieuw kader uitgewerkt, dat was nodig na een uitspraak van het Grondwettelijk Hof. De regels gaan in vanaf september 2022.

Vlaanderen startte in 2019 met een nieuw, eigen jeugddelinquentierecht. Het bijhorende decreet bepaalt hoe Vlaanderen omgaat met jongeren die delicten plegen. Maar in februari 2021 vernietigde het Grondwettelijk Hof een deel van dat decreet. Met name de regels over de langdurige gesloten opvang van jonge delictplegers waren volgens het Hof onvoldoende wettelijk afgelijnd.

Dat heeft de Vlaamse regering nu aangepast. Voor jongeren tussen 12 en 16 jaar die zware feiten gepleegd hebben, kan een jeugdrechter een langdurig verblijf in een gemeenschapsinstelling opleggen. Dat kan wel enkel bij een beperkte reeks heel ernstige misdrijven: oorlog- of terroristische misdrijven, levensdelicten, roofmoord en verkrachting met of zonder verzwarende omstandigheden of met de dood tot gevolg.

Jongeren vanaf 12 tot 14 jaar kunnen dan voor maximaal 2 jaar in een gesloten gemeenschapsinstelling worden opgenomen. Voor jongeren tot 16 jaar is die termijn maximaal 5 jaar, en voor jongeren tot 18 jaar kan de periode oplopen tot 7 jaar. 

Voor minderjarigen vanaf 16 jaar kan een jeugdrechtbank de sanctie ook opleggen bij andere delicten zoals bijvoorbeeld bij opzettelijke slagen en verwondingen met verzwarende omstandigheden, diefstal of afpersing met geweld en onmenselijke behandeling. 

‘Geen plaats voor excessief geweld’

‘Met deze wijzigingen geven we een duidelijk signaal dat er voor excessief geweld in onze samenleving geen plaats is. Wanneer je als jongere zware feiten pleegt, zal de jeugdrechter een passende sanctie kunnen opleggen’, zegt minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V).  

‘Elke verkrachting is in mijn ogen onder verzwarende omstandigheden’, zegt N-VA-minister voor Justitie en Handhaving Zuhal Demir. ‘Een verkrachting is een aanslag op een leven, ook wanneer minderjarigen het doen. En het feit is dat, vergeleken met de levenslange trauma’s van de slachtoffers, daders te vaak goed wegkomen.’