Ontbossing Amazonewoud in Brazilië breekt nieuw record: 200.000 voetbalvelden gekapt in maand mei

Nog nooit verdween er in de maand mei zoveel hout uit het Braziliaanse regenwoud. Het gaat voor het eerst sinds het begin van de metingen in 2015 over meer dan duizend vierkante kilometer. 1.180 vierkante kilometer om precies te zijn, ofwel meer dan 200.000 voetbalvelden. Dat is een toename met 41 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. 

De cijfers komen van het Braziliaanse Instituut voor Ruimteonderzoek (INPE) en zijn verontrustend. De maand mei is in Brazilië namelijk de start van het droge seizoen, een periode waarin de boskap in het Amazonewoud traditioneel toeneemt. Het nieuwe kaprecord belooft dus niet veel goeds voor het Amazonewoud de komende maanden. Ook in maart en april braken de kapcijfers records.

Tijdlijn: bekijk hier satellietbeelden van de ontbossing van het Amazonewoud van 2017 tot 2020 en lees daarna verder:

Het Klimaatobservatorium, een netwerk van een zestigtal ngo's en verenigingen, waarschuwde vorige maand al dat de kans groot is dat de ontbossing van het Amazonewoud voor het vierde jaar op rij zal stijgen. Sinds zijn aantreden in 2019 heeft de Braziliaanse president Jair Bolsonaro, een notoir klimaatskepticus, de economische exploitatie van het woud namelijk alleen maar aangemoedigd. 

In april zei Bolsonaro tijdens een virtuele klimaattop van de Amerikaanse president Joe Biden dat hij illegale ontbossing in Brazilië wil verbannen tegen 2030, maar milieuorganisaties zijn niet onder de indruk. "In 2021 is er geen enkele federale inspanning gebeurd rond het controleren van de ontbossing en het proces om milieumisdrijven te onderdrukken is stilgelegd door de minister van Milieu", zo klinkt het bij het Klimaatobservatorium.

Die minister van Milieu, Ricardo Salles, kreeg twee weken geleden nog bezoek van de Braziliaanse federale politie. Het Braziliaanse Hooggerechtshof gaf de speurders ook toegang tot zijn bankgegevens. Salles wordt ervan verdacht deel uit te maken van een criminele bende die Braziliaans hout exporteert naar Europa en de Verenigde Staten. 

Naast Salles zouden ook Braziliaanse hoge ambtenaren en bedrijven verwikkeld zijn in de illegale houttrafiek. Er zijn huiszoekingen uitgevoerd in het ministerie van Milieu in Brasilia en in verschillende overheidskantoren in Sao Paulo en Para. Tien topambtenaren van het ministerie en het milieubeschermingsagentschap Ibama zijn geschorst.

En het is niet de eerste keer dat Salles onder vuur komt te liggen. Vorig jaar zei hij tijdens een regeringsoverleg dat hij wilde profiteren van de media-aandacht voor de coronacrisis om de milieunormen te versoepelen. Wat de milieuminister niet wist, was dat die vergadering opgenomen werd. 

Afgelopen zomers gingen er ook grote delen van het Amazonegebied in rook op. In de eerste twee weken van september vorig jaar telde het Braziliaanse Instituut voor Ruimteonderzoek (INPE) 20.486 brandhaarden, een stijging van 86 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2019, en het hoogste aantal brandhaarden in het Amazonegebied in de afgelopen 10 jaar. En dat terwijl er vooral in 2019 wereldwijd veel aandacht was voor de bosbranden in het Amazonewoud. 

De branden zijn meestal aangestoken. Vaak zijn het landbouwbedrijven die woud of moerasland platbranden om er op velden soja of granen te kweken. Ook mijnbedrijven die hun activiteit willen uitbreiden, branden regelmatig delen van het woud plat. 

Het is bij wet verboden om brandhaarden aan te steken, maar volgens milieuorganisaties treft president Bolsonaro toch schuld. "De cijfers tonen aan dat enkel een verbod op branden niet werkt", zegt Amazone-expert An Lambrechts bij Greenpeace daarover.  "Het is essentieel om de branden beter te monitoren en meer geld en middelen te investeren in milieu-agentschappen. Sinds zijn aantreden heeft Bolsonaro deze agentschappen systematisch ontmanteld en ondermijnd."

Bekijk hier een verslag uit "Terzake" over de bosbranden in het Amazonewoud en de oorzaken ervan uit 2019: