Corona of niet, voor Orenda (49) is vakantie niet evident: "Met €100 weekbudget moet ik elke euro sparen die overblijft"
Na het Overlegcomité van gisteren zijn de regels om deze zomer op reis te gaan weer wat duidelijker, maar niet iedereen heeft daar een boodschap aan. Ongeveer 1 op de 5 gezinnen in Vlaanderen kan zich geen week vakantie buitenshuis veroorloven, zo blijkt uit cijfers van Toerisme Vlaanderen. Ook Orenda moet elke euro die ze over heeft opzij leggen om een week per jaar naar zee te kunnen.
Orenda Baetens (49) uit Lokeren is een alleenstaande moeder van een zoon van 14 jaar. Door het faillissement van haar café zit ze momenteel in een traject van schuldbemiddeling, dat nog 5 jaar loopt. "Ik trek mijn plan met een weekbudget van 100 euro. Dat is het leefgeld waarover ik zelf beschik, voor bvb. de boodschappen. Mijn zoon zit tijdens de week op internaat, dat helpt. Maar elke euro die overblijft, spaar ik op voor mijn weekje vakantie, via "Iedereen verdient vakantie". Alleen op die manier kan ik op vakantie gaan."
"Iedereen verdient vakantie" gaat uit van het Steunpunt Vakantieparticipatie, een dienst van Toerisme Vlaanderen die vakantie mogelijk wil maken voor iedereen. Via samenwerking met allerlei partners in de toeristische sector kunnen mensen via een sociaal tarief een uitstap boeken. In 2019 zijn er via "Iedereen verdient vakantie" ongeveer 150.000 daguitstappen en meerdaagse vakanties georganiseerd. "Een triest hoogtepunt in onze werking", noemt Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen het.
Mijn zoon is nog nooit op vakantie geweest in het buitenland. Ik denk wel eens: konden wij dat ook maar.
Orenda kan met haar budget niet zomaar een reis boeken, online of via een reisbureau. "Veel mensen kunnen bijvoorbeeld geen 200 euro waarborg in één keer betalen, voor een appartement of vakantiehuisje. Dat bedrag heeft niet iedereen zomaar liggen. Ik reken exact uit hoeveel geld ik nodig heb voor mijn vakantie, zowel voor de boeking als ter plaatse. Maar 500 euro betalen voor één week vakantie: dat gaat niet", vertelt ze.
Dat er de laatste dagen veel wordt gesproken over vakanties, en alles wat daarbij komt kijken, vindt Orenda dan ook dubbel. "Ik ben een positief persoon, en ik ben niet jaloers: ik gun mensen hun geluk. Maar mijn zoon is nog nooit in het buitenland geweest. Dat vind ik jammer voor hem. Ik denk wel eens "konden wij dat ook maar". We kijken enorm uit naar onze week vakantie in augustus, en ik hoop ook eens naar het buitenland te kunnen, als de schuldbemiddeling is afgerond."
500 euro betalen voor één week vakantie: dat zit er niet in. Met een weekbudget van 100 euro spaar ik elke euro die overblijft.
Orenda is ook actief als vrijwilliger in het "Rap op Stap"-kantoor in Lokeren, waar mensen daguitstappen of meerdaagse reizen komen boeken aan een sociaal tarief. En daarbij telt letterlijk élke euro.
"Als tickets voor Plopsaland via ons 10 euro kosten, dan gaan ze een pak sneller de deur uit dan aan 15 euro per ticket. Sinds de coronacrisis vragen trouwens meer mensen naar een daguitstap. Meerdaagse uitstappen zijn vaak te duur geworden. Iedereen die langskomt, doet dat met een spaarpotje, en een duidelijk plan. Maar mensen zijn altijd dankbaar dat er ook voor hen iéts kan."
Het nieuws dat de NMBS voor de extra rechtstreekse treinen naar 4 kustgemeenten vanaf deze zomer een bijkomende reservatiekost van 1 euro per rit aanrekent, kan Orenda niet begrijpen. "Dit gaat veel mensen in mijn situatie afschrikken. Nog een extra drempel om buiten te komen! Die 2 euro extra, voor het traject heen en terug: daar koop je een brood mee", zegt ze. "Alles wordt sowieso duurder, en door de hele coronasituatie is het voor veel mensen nog meer jongleren met hun budget."
Natuurlijk was ik blij toen de terrasjes opnieuw open mochten, maar voor mij is het geen evidentie om iets te gaan drinken. Daar wordt weinig bij stilgestaan.
De evidentie waarmee over zaken als reizen of de heropening van de horeca wordt gesproken valt Orenda dan ook op. "Uiteraard was ik ook blij toen de terrasjes weer open mochten. Maar ik moet tevreden zijn met één cafébezoek per maand. Ik heb het geluk gehad dat een goede vriendin me vorige week getrakteerd heeft op een terrasje. Mensen staan daar niet bij stil. "Jullie hebben makkelijk spreken", denk ik wel eens. Al blijf ik positief, en wil ik me daar niet te hard aan storen."
Haar financiële situatie bezorgt Orenda wel wat stress. "Ik had een nieuwe bril nodig, die me honderden euro's heeft gekost. Dan besef ik dat er de komende twee of drie maanden geen ruimte is voor een extraatje met mijn zoon. Elke ouder wil zijn kind af en toe iets gunnen, een zak chips van Lay's bijvoorbeeld in plaats van het huismerk van Aldi."
Toch blijft Orenda optimistisch, en kijkt ze uit naar de zomer. "Hopelijk gaan de Lokerse Feesten door, daar ben ik actief als vrijwilliger. En ik hoop voor iedereen dat we opnieuw meer plezier kunnen maken, en mensen kunnen ontmoeten. Want voor mij is de coronacrisis als alleenstaande enorm zwaar geweest. Voor ons mentaal welzijn was er weinig aandacht tijdens deze coronacrisis", zegt ze. "En dat geldt zeker voor mensen die het financieel moeilijk hebben."
Het mentaal welzijn blijft in de coronacrisis onderbelicht. Op vakantie kunnen gaan, zorgt er mee voor dat mensen zich goed voelen.
"Vakantie is een basisrecht voor iedereen", zegt Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen. Het recht op verlofperiodes staat trouwens ook als artikel 24 beschreven, in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens, van de Verenigde Naties. Hij merkt dat de doelgroep voor vakanties aan een sociaal tarief steeds groter wordt.
"En dat is eigenlijk een blamage voor zo'n welvarende regio als Vlaanderen", zegt De Wilde. "De communicatie na het Overlegcomité valt dan ook te betreuren. Het is logisch dat de nadruk ligt op de volksgezondheid. Maar het mentaal welzijn van de bevolking blijft tijdens deze crisis al de hele tijd onderbelicht. En op vakantie kunnen gaan, dat zorgt er uiteraard mee voor dat mensen zich goed in hun vel voelen."
Een vakantie of daguitstap geeft ademruimte aan mensen die het moeilijk hebben, nu meer dan ooit.
In de sociale toeristische sector is er absoluut geen sprake van een stormloop. "We kennen onze doelgroep als late beslissers: ze gaan zo laat mogelijk hun vakantie boeken, als ze weten dat ze het effectief kunnen betalen", zegt Jeroen Marijsse van "Iedereen verdient vakantie"."Normaal lopen de boekingen voor de zomer tussen maart en mei binnen, nu wachten mensen af tot ze weten wat er kan. En daguitstappen worden altijd op het laatste moment geboekt."
Vanuit de politiek is er ongeveer 28,5 miljoen euro vrijgemaakt voor de sociale toeristische sector. Het staat vakantiegangers toe om een uitstap of reis te boeken met een serieuze korting, terwijl de toeristische bedrijven wel aan de volle pot betaald worden. Het prijsverschil wordt dan bijgepast met dat budget.
"Die steunmaatregelen zijn cruciaal om mensen in armoede niet achterwege te laten. Enkele dagen vakantie, of een leuke daguitstap: dat geeft ademruimte aan iedereen die het moeilijk heeft, nu meer dan ooit", aldus nog Jeroen Marijsse van "Iedereen verdient vakantie".