De 5 boeken die het leven van Yves Desmet hebben veranderd

De schooltijd is een belangrijke periode in de ontwikkeling van een mens. Zo ook voor journalist Yves Desmet. Zijn vader en moeder pendelden met de trein naar hun werk in Antwerpen en Brussel, waardoor hij de enige was die avondstudie volgde. "Ik bleef dan bij de onderwijzer die na zijn schooluren het werkfiliaaltje van de stedelijke bibliotheek openhield", vertelt Desmet. "Ik schat dat ik tussen mijn zes en mijn twaalf zo mijn eerste duizend boekjes en boeken moet gelezen hebben. Dat tekent je voor de rest van je leven."

Uiteindelijk was Desmet op zijn twaalfde al door de volledige jeugdbibliotheek heen en ging hij snuisteren bij de volwassenen. "Ik ontdekte daar de boeken met een rood bolletje op de rug. Ze waren eigenlijk voorbehouden voor "ouder dan 18"." En tussen die boeken vond hij Black Venus van Jef Geeraerts. "Ik heb Jef Geeraerts ooit verteld dat hij verantwoordelijk was voor mijn allereerste erectie en hij was daar zeer verguld over."

Het boek gaat over een jonge, gehuwde Belgische assistent-gewestbeheerder in de toenmalige Belgische kolonie Kongo. Daar ontwikkelt hij een obsessieve liefde voor een zwarte vrouw. Hij leeft zonder beperkingen en stort zich in ongeremde erotische avonturen. "Een gulpende vitalistische levensdrang, erotiek en demonen: Gangreen was een boek dat andere levens, andere manieren van schrijven opeens denkbaar maakte. Allemaal redelijk heavy voor een twaalfjarige, maar het was de eerste echte kennismaking met wat literatuur kon zijn."

"Afgelopen kerst heb ik mezelf de volledige werken van Camus cadeau gedaan, in de prachtige reeks van uitgeverij Pléiade. En ik ben nog steeds blij." "L’étranger" of "De vreemdeling" vertelt het verhaal van een Algerijn van Franse afkomst: een jongeman met weinig emotioneel vermogen. Hij kent geen liefde of vriendschap, maar ook geen berouw. Op een dag schiet hij een man dood. Het kwam door "de hitte van de zon". Ondanks alles weigert hij zich fatsoenlijk te verdedigen en zich aan te passen aan de normen van de maatschappij. En terwijl hij zijn executie afwacht, voelt hij zich… een tevreden mens.

"In het atheneum hadden we een leraar Frans die bij hoog en laag volhield dat hij een jaar aan de Sorbonne had gestudeerd en daar naast Albert Camus had gezeten", vertelt Desmet. "Ik heb nooit geweten of het waar was, maar het was een kennismaking met een auteur die ik nog regelmatig lees. Sterker nog: een auteur die mijn basishouding in het leven heeft bepaald." De mythe van Sysiphus is een verhaal over een man die door de goden wordt gestraft. Hij krijgt de onmogelijke opdracht om een steeds zwaardere steen een berg op te rollen, totdat die net voor de top te zwaar wordt en naar beneden rolt. "En toch werd Sysiphus gelukkig. Hij besefte namelijk dat het geluk niet op de top ligt, maar in de poging om die te bereiken.

Bij de vraag naar levensbeïnvloedende boeken en niet goede boeken, raadt Desmet dit vrij hermetisch en moeilijk filosofisch werk over hoop aan.

"Tijdens mijn universiteitsjaren vond ik er de gedachte in dat utopieën alleen kunnen ophouden utopieën te zijn wanneer ze, in de tijd dat ze nog utopieën waren, door sommigen als mogelijk toekomstbeeld worden gezien. Denk maar aan kinderarbeid of slavernij, ooit werden ze beschouwd als eeuwig en vanzelfsprekend. Vrouwenrechten of achturige werkdagen als naïeve utopieën. Geloof dus nooit politici die beweren dat er maar één mogelijke weg of manier is."

John Irving schreef op de cover van dit boek: "Een prachtige roman, met genoeg liefde, gebroken hart, wraak, identiteitsverwarring, verlangen en euforische taal om Shakespeare zelf tevreden te houden." "Ik zou het niet beter kunnen zeggen", meent Desmet.

“All that is” is een complex boek over een in wezen banaal leven. De Amerikaanse marinier Bowman keert na de tweede wereldoorlog terug naar Amerika, waar hij als redacteur aan de slag gaat. Zijn huwelijk springt af. Hij heeft talloze affaires, maar uiteindelijk wordt hij opgelicht door de minnares van zijn dromen. Hij wil wraak nemen door haar dochter te verleiden. "Je hebt zo van die boeken die je weken tot maanden nadien geen enkel ander boek nog goed laten vinden. Dit is er zo ééntje. Dat zal wel goede redenen hebben."

Primo Levi was een van de weinige joden die van Auschwitz terugkeerden. Onmiddellijk na de bevrijding schreef hij "Is dit een mens?" Later pleegde hij zelfmoord omdat hij zijn nachtmerries niet kon overwinnen.

"De concentratiekampherinneringen van Primo Levi getuigen van een hel waarin mensen hun menselijkheid verliezen, zowel aan de daders- als aan de slachtofferkant. Het wordt duidelijk dat veruit de meesten onder ons, afhankelijk van de omstandigheden en de druk die wordt uitgeoefend, zowel kampbeul als gevangene kunnen worden. Dat het ultieme kwaad niet wordt uitgevoerd door psychopaten, maar door ambtenaren die denken dat ze alleen maar hun job doen. Het is een boek dat je altijd waakzaam zal houden als je ergens opnieuw die mechanismen ziet beginnen."