Ook privépraktijken van psychologen en psychiaters slibben dicht: “Totaalplan nodig om mentale lockdown te vermijden”

De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen zijn een bekend probleem. Zeker kinderen en jongeren moeten vaak lang wachten op gespecialiseerde hulp. De coronacrisis heeft het probleem van de wachttijden nog acuter gemaakt.

De Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg (SGGG) heeft nu ook de wachttijden bij de privépraktijken in kaart gebracht via een bevraging bij ruim 1.300 psychologen, psychotherapeuten, orthopedagogen en psychiaters. 

De bevindingen bevestigen de alarmerende berichten. Zo signaleren 7 op de 10 bevraagden (71,9 procent) een toename van het aantal aanmeldingen sinds de coronacrisis. En net als de gesubsidieerde zorgcentra moeten veel privépraktijken werken met wachtlijsten en/of aanmeldingsstops.

Dat is in de eerste plaats het geval bij psychiaters. Ruim 60 procent van de psychiaters aanvaardt momenteel geen nieuwe patiënten meer en bij 43 procent bedraagt de wachttijd minstens een half jaar. Bij psychologen, psychotherapeuten en orthopedagogen is de situatie minder prangend, maar nog steeds “zorgwekkend”, meent de Staten-Generaal. 

Gemiddeld staan er 10,7 personen op de wachtlijst. Voor alle bevraagden samen gaat het om meer dan 6.000 mensen op de wachtlijst.

De bevraging bevestigt ook eerdere studies. De situatie is erger voor kinderen en jongeren. Voor hen zijn de wachttijden het langst. 35,8 procent van de zorgverleners met doelgroep kinderen en 42,2 procent met doelgroep jongeren heeft een wachttijd van minder dan een maand, tegenover ongeveer de helft (53,3 procent) van de zorgverleners met volwassenen als doelgroep.

De zorgverleners zelf schuiven een aantal mogelijke hefbomen naar voor om iets te doen aan het probleem van de wachttijden. De suggesties gaan van “een aantrekkelijker statuut voor zelfstandige zorgverleners” en “een ruimere terugbetaling van psychotherapie”, tot de nood aan “capaciteitsuitbreiding binnen gesubsidieerde centra” en “het prioritair subsidiëren en uitbreiden van geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren”.

Het dramatische voorval met het 14-jarige meisje uit Gavere is volgens de SGGG “helaas de bikkelharde realiteit”. De SGGG wil daarom verder in overleg gaan met de bevoegde ministers Frank Vandenbroucke (Vooruit) en Wouter Beke (CD&V). “Als een samenleving tijdens een pandemie acute lichamelijke zorg kan organiseren, moet ze toch ook in staat zijn om duurzame standaardzorg voor geestelijke gezondheidsproblemen op te zetten”, luidt het.

Vlaams parlementslid Jeremie Vaneeckhout van oppositiepartij Groen reageert verontwaardigd op de wachtlijsten binnen de geestelijke gezondheidszorg. Volgens het groene parlementslid voert Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V), net als zijn voorgangers, een te laks beleid tegen de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg.

"Je kan toch onmogelijk tegen iemand met zelfmoordneigingen zeggen: ‘Kom terug binnen zes maanden’? Toch gebeurt het vandaag wel. Dat is schuldig verzuim vanuit het beleid. De sector doet wat hij kan, maar het is dweilen met de kraan open."

Om een "mentale lockdown" te vermijden, is het volgens Vaneeckhout nu tijd voor een ommekeer. Daarvoor is een totaalplan nodig, dat inzet op preventie en het sneller opsporen van geestelijke gezondheidsproblemen.

Daarnaast moeten meer investeringen naar de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg gaan. "Als een jongere vandaag snel wordt geholpen, vermijdt minister Beke dat het probleem morgen nog ernstiger wordt. Het verkleint bovendien de kans dat we de jongeren als volwassenen zien opduiken in de hulpverlening. De aandacht gaat te vaak naar structuren en te weinig naar de hulpverleners zelf", vindt hij.