BEKIJK - "Eindelijk" versus "hoeft niet voor mij": waarom niet iedereen staat te springen om terug te keren naar kantoor

"Ik kijk er al erg lang naar uit om eindelijk opnieuw naar kantoor te gaan. Mijn werk is immers een pak saaier als je hele dagen thuis moet zitten." Verzekeraar Heidi Forton is stellig: ze kan niet wachten tot ze opnieuw naar haar werk mag. Maar niet iedereen staat zo te juichen. "Telewerk heeft duidelijk mijn voorkeur, ik heb me aangepast aan deze situatie en dit optimaal benut", reageert digital marketeer Sofie Vanspeybroeck op onze vraag.

Waarom willen mensen al dan niet terugkeren? Ontdek het in deze video: 

Hoe dan ook is er beslist dat werknemers vanaf nu één dag per week naar de werkvloer mogen komen. Verder blijft thuiswerken wel verplicht. 

Uit de getuigenissen blijkt duidelijk dat er een duidelijke tweespalt is: sommige mensen kunnen niet wachten om terug te keren, voor anderen mag thuiswerk vanaf nu de norm worden. Maar hoe komt dat toch? Het simpele antwoord: we zijn niet allemaal hetzelfde. "We hebben allemaal behoefte aan autonomie én aan verbondenheid, maar we hebben dat niet allemaal in dezelfde mate nodig. De eerste groep heeft zich de afgelopen tijd redelijk goed gevoeld, de tweede groep heeft afgezien", zegt Kathleen Vangronsvelt van de Antwerp Management School. 

"Er is een hele groep van mensen die graag sociaal contact heeft en de band met de collega's en het werk gemist heeft", begint professor Arbeidsgeneeskunde Lode Godderis. "Zij hebben graag variatie, hebben prikkels nodig en die mensen keren nu met veel plezier terug." Dat beaamt ook arbeidspsycholoog Sara De Gieter. "Een heel aantal mensen heeft zich geïsoleerd gevoeld, dat is sowieso een van de grote nadelen van telewerk." 

Ook persoonlijke omstandigheden kunnen doorslaggevend zijn. "Een aantal noden kunnen gemakkelijker ingevuld worden op kantoor. Bij de ene gaat dat over sociaal contact met collega's, bij een ander over praktische beslommeringen. Denk maar aan iemand die op een appartement woont, in de living moet werken en luide buren heeft. Die zal nu op kantoor ongestoord kunnen werken."

Een ander argument is dat de grens tussen werken en wonen het afgelopen anderhalf jaar ontzettend vervaagd is. "Sommige mensen zijn daar nu op uitgekeken", klinkt het bij Godderis. Dat beaamt ook De Gieter. "Die vervaging heeft zich het afgelopen jaar in extremis gemanifesteerd, bij bijvoorbeeld koppels die allebei van thuis werken. Zij willen dat nu rechtzetten. Door opnieuw naar kantoor te gaan komt er ook weer een overgangsritueel tussen werk en privé. Even naar huis rijden, pendelen of wandelen is voor veel mensen een manier om het werk achter zich te laten."

Tegelijk is er een minstens even grote groep die eigenlijk niet wil terugkeren naar kantoor. "Het grotsyndroom (mensen die aangeven dat het niet zo evident is om terug te keren naar hun oude leven, red.) geldt ook voor de werksituatie", benadrukt Godderis. "Mensen zijn gewoontedieren. Terugkeren na een lange afwezigheid is altijd spannend. En spanning kan leuk zijn, maar kan ook afremmend werken." Ook daar spelen verschillende factoren een rol. 

Er is een groep mensen die houdt van de beslotenheid van thuis. "Zij hebben ingezien dat ze thuis op hun tempo kunnen werken, dat er daar weinig drukte of interactie is."

Daarnaast zijn er werknemers die opzien tegen de verplaatsing. "Nu gaan die naar het werk in 30 seconden, dat zal opnieuw een uur of anderhalf uur worden. Zij gaan die tijd missen, tijd die nu kon gaan naar hobby's, kinderen..." En dat tijdstekort kan ook wel opnieuw een stressfactor zijn. Al relativeert De Gieter wel: "Uit studies blijkt dat mensen die van thuis werken, vaker harder en meer werken. Dus die tijdswinst is vaak eigenlijk een illusie."

Een laatste belangrijke aspect is de angst voor een besmetting. "Niet iedereen is al gevaccineerd. Mensen hebben zich maanden aan de regels gehouden, hebben corona buiten kunnen houden en stellen zich nu de vraag of het wel veilig is om terug te keren."

Hoe dan ook zal de terugkeer naar de werkvloer "wennen zijn", concludeert De Gieter. "Die eerste volle vergadering, die eerste volle aula, dat zal schrikken zijn. We moeten wennen aan dingen in groep doen." Net daarom is het goed dat het thuiswerk geleidelijk afgebouwd wordt", zegt Godderis. "Dan gebeurt dat niet te bruusk."

Dan rest de vraag: zullen we nog helemaal terugkeren naar de pre-coronatijden? Godderis hoopt alvast van niet. "Er zijn ook heel wat positieve ervaringen met thuiswerken. Bedrijven moeten nu bekijken wat ze gaan doen met die vaststellingen, of er een hybride vorm mogelijk is, waar we elkaar soms ontmoeten op het werk, maar waar er ook momenten van thuis uit zijn. Als maatschappij moeten we hierover nadenken. We mogen niet in de val trappen en het werken op kantoor nu opnieuw helemaal verplichten." 

Hij denkt ook dat bedrijven dit niet uit de weg zullen kunnen gaan. "Je merkt dat ook al aan sollicitaties. Als mensen niet mogen thuiswerken, haken ze af. Dit wordt dus een wapen om mensen, zeker bepaalde profielen, binnen te halen."

Bovendien kan het ook economische voordelen hebben. "Als er meer mensen thuis werken, zal er op den duur ook minder kantoorruimte nodig zijn bijvoorbeeld."

Tegelijk benadrukt Vangronsvelt dat het belangrijk is om een evenwicht te bewaren. "Het moet een slimme combinatie zijn. Werkgevers moeten een soort van architect of work worden, en bekijken wie waarvoor moet samenkomen. Als mensen totaal de verbondenheid met het werk of de omgeving verliezen, dan houdt dat een groot risico in. Want dan verlies je een deel van de voeling, dan sta je als het ware los van de organisatie."

Kortom: we zullen geen totale terugkeer naar het oude hebben, concludeert ook De Gieter, maar we zullen er wel op een slimme manier mee moeten omgaan.

BEKIJK - "Het Journaal" trok er op 9 juni op uit om de stemming te meten onder de werknemers die terug naar het kantoor waren gekomen. Een beetje onwennig gingen de collega's bij het adviesbureau  BDO naar hun eerste vergadering op het werk, want dat was al een hele poos geleden: