Eerst was hij er nog en een schreeuw en een tel later niet meer: reconstructie van het ongeluk van Dixie Dansercoer

Plots leek de grond onder zijn voeten weg te zakken. Eerst was hij er nog en een schreeuw en een tel later niet meer. Seb Audy (42), de Canadese reisgezel van avonturier Dixie Dansercoer, zag het allemaal gebeuren, in een fractie van een seconde. Een ijsbrug, schijnt het. Zo’n plek waarvoor mannen met ervaring in de poolstreek altijd beducht voor zijn. Een metersdiepe holte in een gletsjer, slechts verborgen onder een dun laagje ijs.

Dansercoer was kansloos, ook al omdat de twee niet aan elkaar vastgemaakt waren met een touw. Audy riep, schreeuwde, brulde in paniek, maar uit de peilloze diepte kwam geen antwoord meer. Hij keek voorzichtig over de rand, maar zag Dansercoer niet. Het was half vier in de namiddag van maandag 7 juni. De zon scheen volop en met een temperatuur van -3 graden voelde het daar zelfs zomers aan. Wat zich aankondigde als een 31ste mooie reisdag in de totale desolaatheid van de westkust van Groenland, veranderde in een drama.

•••

Het was tot maandagmiddag een voorspoedige reis geweest. Dansercoer en Audy waren vertrokken op 29 april, voor een tocht van 2.190 km die hen helemaal vanuit Nasarsuaq aan de zuidkust van Groenland naar Qaanaaq zou brengen. Ze hadden onderweg een storm moeten uitzitten, maar gelukkig hadden ze op tijd Dye 2 bereikt, een verlaten radarstation van het Amerikaanse leger uit de tijd van de Koude Oorlog.

Slaapliedje

Vier dagen later konden ze weer verder, steeds noordwaarts. Het weer werkt mee: de wind blaast niet al te hard, zodat ze hun grootste kites kunnen gebruiken en dus hogere snelheden halen. De sneeuw werkt ook mee: het is zo goed als vlak, zonder lastige sastrugi, bevroren sneeuwgolven. Op 6 juni schrijft Audy op Facebook: “Snowkiting hemel. Het sissende geluid van de ski’s en slee was als een slaapliedje in mijn oren. Het zijn momenten van pure vreugde. We komen dichterbij, onze harten zijn vol hoop. Qaanaaq, we komen je halen!”

Ze schoten goed op: de laatste 24 uur hadden Dansercoer en Audy 200,2 km afgelegd, een record. Aan dat tempo zouden ze over drie, maximum vier dagen het eindpunt bereiken. Maar Dansercoer, met al zijn ervaring, wist dat schijn bedriegt op de arctische ijsvlaktes langs de Baffinbaai. Hoe dichter bij de zee, hoe meer kloven. Met snelle kites zouden ze geen schijn van kans hebben die kloven te ontwijken. Dus, zo besliste hij, zouden ze te voet verder trekken. “Ik ken Dixie”, reageerde zijn vriend en ex-medereiziger Stefan Maes. “Hij zou nooit onnodige risico’s genomen hebben. Nòòit! Als hij een zwakke sneeuwbrug vermoedde, zocht hij andere wegen. Hij droeg veiligheid hoog in het vaandel en vroeg dat ook van zijn medereizigers.”

•••

Het was iets over half vier ’s namiddags. Seb Audy lag op z’n buik voor de plots ontstane kloof, nog maar een paar minuten, nadat ze hadden beslist hun kites op te bergen en voor de zekerheid te voet verder te gaan. De plotse paniek moest wijken voor de rede, wist hij. Er moest hulp komen, en snel. Zelf naar beneden proberen te klauteren, zou zelfmoord zijn. De Canadees is namelijk geen groentje, als het gaat over extreme omstandigheden: hij beklom op z’n 29ste al de Mount Everest en heeft alle hoogste toppen op alle continenten al bereikt, op de Mount Vinson op Antarctica na, die staat op de planning voor 2023, als eindpunt van een pool-tot-pool-expeditie.

Daarvoor was hij nu met Dansercoer in Groenland, als kennismaking met de gure omstandigheden op de voor hem onbekende poolgebieden. Audy wist, in die momenten van tomeloze ontreddering, dat hulp hen niet in één-twee-drie zou bereiken. “We staan op het punt om een gebied binnen te gaan waar we heel voorzichtig moeten zijn, omdat de helikopter die meestal gebruikt wordt voor reddingen ons niet kan bereiken. We moeten ernstige verwondingen en grote storingen in de apparatuur voorkomen en natuurlijk goed omgaan met ons voedsel en brandstof”, schreef hij al in één van zijn laatste blogposts.

Vier uur gevlogen

Om negen uur ’s avonds — er is vijf uur tijdsverschil met Groenland — rinkelde de satelliettelefoon bij Expeditions Unlimited in Lyon. Daar nam directeur Eric Bonnem op. Hij verwachtte zich aan een volgende update van de reis, kostprijs: 29.500 euro met Dansercoer als gids. Maar in de plaats daarvan kreeg hij een ontredderde Audy aan de lijn: ‘Dixie is gevallen. Stuur hulp!’ Bonnem schoot in actie, belde de reddingscentrale in Upernavik, stuurde de gps-coördinaten van de mannen door en hoopte vervolgens urenlang tegen beter weten in op goed nieuws.

In Upernavik, een vissersdorp met iets meer dan 1.000 inwoners, hebben ze een luchthaven en één helikopter. Meestal wordt hij gebruikt om boodschappen naar de bewoners van de verder gelegen eilanden te brengen, soms doet hij dienst als reddingshelikopter. Een half uur na de oproep van Bonnem steeg de heli op, met een dokter en drie inderhaast opgetrommelde reddingswerkers aan boord, naar een onbekende en moeilijk bereikbare plek die volgens de gps 250 kilometer landinwaarts lag. Het duurde vier uur voor ze Audy zagen zwaaien op de witte vlakte.

Met de moed der wanhoop probeerden de drie reddingswerkers twee uur lang Dansercoer nog te vinden, al was het maar om zijn lichaam te kunnen bergen. De dokter ontfermde zich intussen over Audy: de man was ongedeerd, maar in shock. De kloof waarin Dansercoer was gevallen, was diep, héél diep. Het touw van de helikopter bracht een reddingswerker 40 meter diep en nog waren ze niet op de bodem. Zo’n 25 meter lager lag, op een richel, de slee die Dansercoer voort had getrokken. Van zijn lichaam geen spoor: de kloof was, zo oordeelden de mannen uit Upernavik, minstens 90 meter diep. Nooit zouden ze zonder zichzelf in gevaar te brengen zo diep kunnen afdalen. Rond middernacht — het was nog altijd licht, want zo hoog in het noorden wordt het tijdens de zomer quasi nooit donker — besloot de equipe terug te vliegen.

•••

“Er was geen hoop meer”, zei Eric Bonnem van Expeditions Unlimited. Even werd nog geopperd om de volgende ochtend nog een poging te wagen, maar na overleg met Dansercoers vrouw Julie Brown werd dat plan opgeborgen. “De kans dat hij nog wordt teruggevonden, is onbestaande.” Bonnem slikte de krop in zijn keel door, toen hij dat zei. Dixie Dansercoer zal voor altijd in zijn avonturiersgraf liggen, diep in een gletsjer in het hoge noorden van Groenland.