Veel onbegrip bij Europese Commissie nadat brexit-gesprekken met Britse regering opnieuw mislukken

Het Verenigd Koninkrijk verliet vorig jaar de Europese Unie en maakt sinds begin dit jaar ook geen deel meer uit van de interne markt en de Europese douane-unie. Daardoor dringen douanecontroles zich op, maar die lopen allesbehalve van een leien dakje. Vooral de sanitaire en fytosanitaire controles (controles op de plantengezondheid) op producten die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland verhandeld worden, komen maar niet van de grond - ondanks de afspraken die daarover zijn gemaakt. 

Noord-Ierland is een deel van het Verenigd Koninkrijk en stapte mee uit de EU, maar maakt wel nog deel uit van de Europese interne markt. Volgens de brexit-overeenkomst zouden de controles dan ook in de Noord-Ierse havens moeten gebeuren. Londen staat daar echter huiverachtig tegenover, omdat ze een in de praktijk zo een grens trekken tussen twee delen van de Britse unie. 

"Het aantal controles is er minimaal, we krijgen ook geen inkijk in wat er gaande is", stak Eurocommissaris Sefcovic zijn frustratie vanmiddag niet onder stoelen of banken. Hij was naar Londen gereisd voor een vergadering met Frost, maar een doorbraak leverde die niet op. Integendeel.

Zo kon Frost de geruchten niet ontkrachten dat de Britse regering unilateraal zal beslissen om de invoering van bepaalde grens- en douanecontroles nog langer uit te stellen. Als dat gebeurt, waarschuwde Sefcovic tijdens een persconferentie in de Britse hoofdstad, zal de EU "snel, ferm en resoluut stappen ondernemen om te garanderen dat het VK zijn internationale verplichtingen nakomt". Zo zou de EU tarieven en quota voor Britse producten kunnen invoeren of zelfs de samenwerking in sommige sectoren opschorten.

Wat de controles op dierlijke producten in de havens van Noord-Ierland betreft, brak Sefcovic een lans voor een "veterinair akkoord" zoals de EU dat ook met Zwitserland heeft. "Dat zou 80 procent van de sanitaire en fytosanitaire controles overbodig maken", zei de Slovaak. "Maar ideologie heeft de bovenhand gekregen op wat goed is voor de mensen in Noord-Ierland. Ik kan moeilijk begrijpen waarom we dit niet doen."

Sefcovic wil zich naar eigen zeggen zelfs zo flexibel opstellen dat hij een tijdelijk akkoord wil sluiten, om de Britten de kans te geven grote internationale handelsverdragen te onderhandelen, die een impact kunnen hebben op hun standaarden. "Met zo'n tijdelijk akkoord kunnen we dan de tijd kopen die nodig is om de noodzakelijke grensinfrastructuur op te zetten, personeel op te leiden, IT-systemen uit te bouwen... Dat zou in de luwte kunnen gebeuren en veel van de spanningen kunnen weghalen."

Morgen ziet de Britse premier Boris Johnson de Amerikaanse president Joe Biden. Wellicht komt de hele problematiek ter sprake. Sefcovic wilde niet voor Biden spreken, maar maakte wel duidelijk dat de Ierse grenskwestie en de relaties tussen het VK en de EU post-brexit ook in Washington met argusogen worden bekeken. "Alle grote internationale spelers volgen nu of het Verenigd Koninkrijk zijn internationale engagementen nakomt." 

Dat de Britten zich aan hun verplichtingen zouden onttrekken, is gedrag dat vroeger nooit met hen werd geassocieerd, zei Sefcovic. "Daarom is iedereen nu erg verrast. Daarom krijgen wij de telefoontjes."