El Salvador maakt bitcoin wettig betaalmiddel, als eerste land ter wereld

Met de bitcoin als wettig betaalmiddel hoopt El Salvador – een land met 6,5 miljoen inwoners en half zo groot als Nederland – zijn economie een boost te geven. De speciale ‘Bitcoin-wet’, ingediend door president Nayib Bukele, werd dinsdagavond (lokale tijd) met ongeveer driekwart van de stemmen door het parlement aangenomen. Binnen 90 dagen moet de cryptomunt als wettig betaalmiddel van kracht worden.

“De Bitcoin-wet is ambitieus, maar eenvoudig”, zei de 39-jarige Bukele op Twitter. De president denkt dat bijvoorbeeld de toeristische sector zal profiteren van de invoering. “Bovendien is de wet goed gestructureerd zodat degenen die geen risico willen lopen, dat ook niet hoeven.”

Lees ook: Deze jonge beleggers vinden spaarrekeningen ‘bullshit’: ‘Ik kan leven van mijn aandelen en cryptomunten’

Volgens het ministerie van Economische Zaken heeft 70 procent van de Salvadoranen geen toegang tot traditionele financiële diensten. Om de economische groei te stimuleren ziet het land zich genoodzaakt “de circulatie van digitale valuta waarvan de waarde uitsluitend voldoet aan de criteria van de vrije markt”, te reguleren.

Wegbereider

In de wereld van de cryptomunten is de bitcoin een wegbereider. Het betaalsysteem is zo ontworpen dat het zonder centrale sturing kan functioneren. Alle transacties worden in chronologische volgorde vastgelegd in een zogenaamde blockchain, een soort database die op duizenden computers over de hele wereld is opgeslagen.

Maar al is de cryptomunt onder beleggers populair, haar koers is zo wisselvallig als het weer: in korte tijd kunnen investeerders extreme winsten boeken, maar ook extreme verliezen lijden. Op 14 april bereikte de munt zijn hoogste waarde: 64.000 dollar. Inmiddels is de bitcoin gezakt tot zo’n 36.000 dollar, omgerekend een kleine 30.000 euro.

Begin februari nam de koers van de bitcoin een hoge vlucht toen Elon Musk, baas van autofabrikant Tesla, op Twitter verkondigde dat zijn bedrijf 1,5 miljard dollar in bitcoins ging investeren en bovendien betalingen met de cyrptomunt ging accepteren. Drie maanden later kwam hij daar op terug: het blockchainsysteem waarmee overschrijvingen worden bijgehouden, verbruikte te veel energie, waardoor het groene imago van Tesla in het geding raakte.

‘Leuke hype’

Dat de bitcoinmunt ooit in onze contreien als wettig betaalmiddel voet aan de grond krijgt, is volstrekt uitgesloten, zegt Wim Boonstra, hoogleraar economische en monetaire politiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam en speciaal adviseur bij RaboResearch. Het Salvadoraanse besluit komt op hem over als een “leuke hype, maar niet meer dan dat”. Bovendien is er voorlopig “nog heel weinig concreet”.

Een wettig betaalmiddel is sowieso minder belangrijk dan het lijkt. “Wat mensen accepteren als betaalmiddel”, zegt Boonstra, “dat doet ertoe. Bij ons is bijvoorbeeld alleen de contante euro een wettig betaalmiddel. Giraal geld heeft die status niet, maar wordt toch meer gebruikt, mede omdat het altijd naar contant geld is om te zetten.”

Zogenaamde ‘stablecoins’, zoals de door Facebook geïntroduceerde ‘Diem’, zijn volgens Boonstra een grotere bedreiging voor de autonomie van centrale banken. In tegenstelling tot de bitcoin is dat soort munten wel vastgeklonken aan de koers van een bestaande munt en gedekt door beleggingen. “Zeker in landen waar het monetaire en financiële stelsel minder ontwikkeld is, kan zo’n munt een grote vlucht nemen. Wereldwijd zijn er nu eenmaal veel mensen die geen bankrekening hebben, maar wel een smartphone.”

Om dat soort ontwikkelingen voor te blijven, is de Europese bank bezig een digitale euro te introduceren, als aanvulling op het bestaande contante en girale geld. Als burgers bij een centrale bank een rekening kunnen openen, worden ze minder afhankelijk van een commerciële bank en grijpen ze minder snel naar andere cryptomunten, is de gedachte. Boonstra: “Centrale banken zullen niet toestaan dat private initiatieven hun monetaire autonomie doorbreken.”

Eerdere experimenten

Andere landen in de regio van El Salvador experimenteerden eerder al met digitale valuta. Zo voerde de regering van Venezulea in 2018 de petro in, een variant op de bitcoin. De munt moest Venezuela “in staat stellen weer op de internationale financiële markt te opereren”, aldus de Venezolaanse president Nicolás Maduro destijds, maar werd geen succes.

In El Salvador zijn dan ook kritische geluiden te horen over het parlementsbesluit. Carlos Carcah, een professor aan de Superior School of Economics and Business van El Salvador, voerde aan dat de acceptatie van Bitcoin als wettig betaalmiddel “niet nodig en ook niet handig is”.

Tot het begin van deze eeuw was de colon de nationale munteenheid van El Salvador, vernoemd naar ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus, die in het Spaans Cristóbal Colón heet. Inmiddels is de colon volledig vervangen door de Amerikaanse dollar, die als wettig betaalmiddel blijft bestaan.