Europese Commissie start procedure tegen Duitsland na ‘gevaarlijk precedent’

De Europese Centrale Bank (ECB) is al jaren bezig met een programma om massaal obligaties op te kopen. Vorig jaar maakte het Duitse grondwettelijk hof bekend dat het zich zou buigen over verschillende klachten rond dat programma. Het probleem is dat het Europees Hof van Justitie het programma toen wel al gevalideerd had. 

Omdat de Duitse rechters in Karlsruhe zich niet bij het opkoopprogramma neerlegden, schonden ze het basisprincipe dat Europees recht altijd voorrang heeft op nationaal recht, zo stelt de Commissie nu. Enkel EU-rechters kunnen oordelen over Europese instellingen. 

“Het is dus zo dat het Europees recht altijd voorrang heeft op het nationale recht in de domeinen waarin de EU actief is”, zegt Europa-kenner Hendrik Vos. “Als het Duitse grondwettelijk hof zich hoger wil plaatsen, dan is dat een gevaarlijk precedent. De EU kan enkel werken als lidstaten bereid zijn om een stukje soevereiniteit af te staan. Als elk grondwettelijk hof stokken in de wielen kan steken, dan is de EU machteloos.” 

Twee maanden tijd

De Commissie heeft nu een brief gestuurd naar de Duitse regering waarin ze die voorrang – ‘primauteit’ in juridische termen – sterk onderstreept. Volgens een woordvoerder is eerst nog een informele dialoog geweest met de Duitse regering, maar leverde die niets op. Hiermee zit de Duitse regering ook in een lastig parket, omdat het grondwettelijk hof uiteraard onafhankelijk is. 

De procedure die nu opgestart is, geeft de Duitse autoriteiten twee maanden de tijd om een antwoord te formuleren op de bezwaren van de Commissie. Raakt de zaak niet uitgeklaard, dan kan de Commissie Duitsland voor het Hof van Justitie in Luxemburg dagen, voor wat misschien opnieuw tot een historisch arrest kan leiden.

De vrees van de Commissie is dat niet enkel het Duitse grondwettelijk hof, maar ook andere hoven en rechtbanken de regels aan hun laars lappen en dan is het einde zoek. “De Commissie wil hiermee proberen te vermijden dat straks elk grondwettelijk hof dingen in vraag kan beginnen te stellen”, aldus Vos.