‘Elke dag kan ik gekidnapt of vermoord worden’

In eigen land klinkt de naam Amaya Coppens amper nog bekend, maar in de Spaanstalige wereld is ze een belangrijke persoonlijkheid. In maart 2020 werd ze door de toenmalige Amerikaanse first lady Melania Trump gelauwerd met de prijs ‘International Woman of Courage’. Enkele maanden eerder riep de krant El Pais haar uit tot markantste persoonlijkheid van Latijns-Amerika in 2019.

“Een erkenning voor de zoektocht van de Nicaraguaanse bevolking naar zijn vrijheid”, noemt Coppens die internationale waardering. “Met deze prijzen toont de internationale gemeenschap haar bezorgdheid voor Nicaragua. Zo krijgen wij als politieke gevangenen een stem.”

Hoe gaat het met u?

Amaya Coppens: “Het is lastig. Op het huis van mijn ouders staat meermaals ‘plomo’, ‘kogel’, geschreven. President Ortega en zijn aanhang gebruiken dezelfde methoden als de nazi’s en fascisten om hun tegenstanders bang te maken. Al mijn familieleden zijn al achtervolgd en geïntimideerd geweest. We zijn bekogeld met stenen, er is benzine over ons huis gegoten...

“Toch mogen we nog van geluk spreken. In Trinidad, een kleine stad in Nicaragua, stond een jongeman aan de voordeur van zijn huis tijdens een betoging van de Sandinisten (de vroegere guerrillabeweging en huidige partij van president Ortega, red.). Hij riep: “Viva Nicaragua libre!”, ‘Leve vrij Nicaragua’. Een lid van de betoging nam daarop zijn pistool en schoot de jongen voor de ogen van zijn moeder in het hoofd. Hij was op slag dood. Beelden van deze gebeurtenis werden nadien door Sandinisten gebruikt om iedereen te waarschuwen dat zij alles te zeggen hebben in Nicaragua. Ik noem dit een staat van terreur. Sinds 2018 kennen de mensenrechten in Nicaragua een zeer zorgelijke negatieve trend.”

Kunt u zelf nog vrij rondlopen in Nicaragua?

“Nee. Ik moet ondergedoken leven. De politie is al meermaals naar mijn ouderlijk huis gekomen om me te zoeken. Ik ben al twee keer gearresteerd en in de gevangenis gezet. De laatste keer werd ik samen met een aantal vrienden opgepakt omdat ik water ging brengen naar moeders van politieke vluchtelingen die in hongerstaking waren. Mochten ze mij vinden, dan zou ik onmiddellijk terug naar in de gevangenis gestuurd worden.

“Elke dag kan ik vermoord of gekidnapt worden. Ook mijn familie laten ze niet met rust. Mijn rechten zijn mij ontnomen omdat ik solidariteit met de Nicaraguaanse bevolking heb getoond. Ik kan nergens in Nicaragua nog studeren en ik mag niet werken. Ik kan zelfs niet naar een dokter gaan. Een aantal maanden geleden had ik een blindedarmontsteking en moest ik dringend geopereerd worden. Ik ben daarvoor naar een privépraktijk gegaan. Nog voor ik bij bewustzijn was, hebben ze me naar een andere plaats moeten overbrengen, omdat de politie me op het spoor was gekomen en in alle privépraktijken naar me op zoek was.

“Toch mag ik nog van geluk spreken, ik leef nog. Het aantal doden in de hoofdstad Managua en in de periferie is gestegen. De inheemse bevolking is het slachtoffer van het geweld dat de regering toelaat en zelf mee veroorzaakt. Er zijn dit jaar in Nicaragua wellicht nog meer mensen gestorven door geweld veroorzaakt door president Ortega en zijn vrouw Murillo dan door covid en de orkanen Eta en Iota. De meeste slachtoffers van dit geweld zijn vrouwen.

“Helaas neemt de polarisatie in Nicaragua ernstige proporties aan. Aan de ene kant heb je de burgerbewegingen die geweldloos willen protesteren en anderzijds heb je de regering en de Sandinisten die hun rijkdom met geweld verdedigen.”

Heeft het coronavirus Nicaragua zwaar getroffen?

“Het is ontzettend moeilijk om te weten in welke mate Nicaragua door het coronavirus is getroffen. President Ortega en zijn regering doen er alles aan om te laten uitschijnen dat alles onder controle is. Officieel zijn er 7.000 positieve gevallen en 184 doden door het coronavirus.

“In tegenstelling tot buurlanden Costa Rica en Guatemala doet Nicaragua niets om zijn bevolking te beschermen. De regering heeft ziekenhuispersoneel verboden met de pers te spreken. Artsen en verpleegkundigen mogen zelfs geen beschermingsmiddelen dragen, ook al hadden ze het zelf aangekocht. Alles moest de schijn wekken dat het coronavirus in Nicaragua amper aanwezig was.

“Geen enkele maatregel die door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbevolen wordt, wordt opgevolgd in Nicaragua. Leerlingen en leerkrachten moeten naar school gaan, ook al zijn de basisvoorzieningen zoals water en zeep niet voorhanden. Ook leerkrachten mogen niet met een mondmasker op lesgeven, want de pandemie bestaat zogenaamd niet in Nicaragua.

“Verschillende burgerbewegingen hebben dan zelf het initiatief genomen om de bevolking te informeren opdat de mensen zich kunnen beschermen. Er zijn ook vrijwilligers naar ziekenhuizen en mortuaria getrokken om daar het aantal doden te tellen. De WHO doet nu zelfs een beroep op deze cijfers. Kun je je voorstellen dat zelfs zo’n gerenommeerde organisatie geen toegang krijgt tot de cijfers van het ministerie van Gezondheid?”

Zijn er betrouwbare cijfers die de officiële statistieken tegenspreken?

“Ondertussen weten we dat er in Nicaragua al een oversterfte is van meer dan 6.000 overlijdens. Zogezegd gaat dit over mensen die aan natuurlijke doodsoorzaken overleden zijn.

“Voorgaande jaren zijn er veel politieke vluchtelingen uit Nicaragua naar de buurlanden gevlucht. Door de pandemie hebben zij het moeilijk om te overleven en willen ze terug naar hun familie. Al deze mensen worden aan de grens tegengehouden. Zij moeten een covidtest laten afnemen vooraleer ze mogen binnenkomen. Nicaragua vraagt 150 dollar per test. Een bedrag dat de meeste politieke vluchtelingen niet kunnen betalen. Gelukkig zijn er zeer veel burgerbewegingen in Nicaragua die geld hebben ingezameld voor deze mensen.

“Hoe langer hoe meer moeten Nicaraguanen rekenen op de solidariteit van deze burgerbewegingen. Dat was ook het geval voor de slachtoffers van de orkanen Eta en Iota. Burgerbewegingen hebben voedselvoorraden met rijst, bonen en tonijn en drinkbaar water verzameld en naar de noodlijdende bevolking aan de kust gebracht. De bijdrage van de regering bleef beperkt tot het ontmantelen van een van hun bevoorradingspunten. Ze lieten het leger de basisgoederen in beslag nemen en hebben de organisatoren in de gevangenis gezet. Gelukkig hebben de burgerbewegingen ervoor gezorgd dat duizenden mensen hun huizen openden voor de families die dakloos waren geworden door de orkanen.

“De solidariteit onder de Nicaraguaanse bevolking groeit elke dag. Dat is de grootste vijand van Ortega en zijn regering. Zij weten al te goed dat als burgers samenkomen en zich verenigen, ze sterker zijn dan hen.

Nicaragua krijgt amper aandacht in Europa.

“Ik ben nochtans in België geboren en heb de Belgische en Nicaraguaanse nationaliteit. Ik hoop dat politici zoals Charles Michel, als voorzitter van de Europese Raad, en Alexander De Croo, als eerste minister van België, hun liberale overtuiging gebruiken om niet alleen in België maar ook in Nicaragua de normen en waarden van de democratie te verdedigen. Internationale druk op president Ortega en zijn regeringsleden kan een groot verschil betekenen voor de burgers in Nicaragua.”