Krijgen kwetsbare patiënten straks een derde prik?

De aanbeveling van de Franse gezondheidsinstantie is duidelijk: sommige subgroepen van patiënten krijgen best snel een derde prik om hun afweersysteem meer te ‘boosten’. Het gaat dan voornamelijk om patiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem door hematologische of oncologische aandoeningen en om transplant-patiënten. Ook in andere landen, waaronder België, wordt hier ernstig over nagedacht, zegt professor Dirk Ramaekers, hoofd van de Taskforce Vaccinatie. “Een aantal, voorlopig nog kleine, studies tonen aan dat de immuunrespons bij die groepen na twee prikken onvoldoende is.”

Sinds begin mei buigt een werkgroep bij de Hoge Gezondheidsraad zich over de kwestie. Daar worden alle internationale studies grondig geanalyseerd. Ook bij ons lopen enkele kleinere studies in ziekenhuizen. Het gaat voornamelijk om onderzoek bij oncologische, hematologische en nierdialysepatiënten naar hoe zij reageren op de vaccinatie, zegt Patrick Soentjens, internist-infectioloog en hoofdarts bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde, die de werkgroep voorzit. “We weten inderdaad dat patiënten die een behandeling krijgen of medicijnen nemen die het immuunsysteem verminderen soms minder goed reageren op vaccinatie. Dat zagen we eerder al bij bijvoorbeeld reisvaccins tegen hepatitis.”

Een derde prik voor die groepen zou een goede zaak kunnen zijn, meent professor Soentjens. Maar de vraag is vooral wanneer je die dan moet toedienen. Die snel na de tweede injectie geven, zoals Frankrijk van plan is, lijkt hem geen goed idee. “Daar is voorlopig geen wetenschappelijke evidentie voor. De Fransen gaan ervan uit dat een derde dosis geen schade toebrengt en net nog extra antistoffen zal opwekken. Dat zou kunnen, maar we weten het niet zeker. Het kan ook zijn dat te snel een derde dosis geven net overbelastend is voor mensen met een al verzwakt immuunsysteem.”

Een langer interval tussen de eerste en tweede dosis biedt meestal ook een betere bescherming. Mogelijk geldt dat ook voor de tijd tussen de tweede en de eventuele derde dosis. “We weten dat vaccins bij deze patiënten doorgaans trager werken”, stelt Soentjens. “Deze patiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem zijn voornamelijk in april gevaccineerd. Dus is de vraag ook of we hen niet eerst die rust moeten geven, zodat de eerste twee dosissen volop hun werk kunnen doen. We moeten ondertussen wel inzetten op het vaccineren van alle mensen in de omgeving van deze patiënten.”

De Taskforce Vaccinatie onderzoekt ondertussen ook of het nodig is om de hele bevolking nog een boosterprik te geven komende winter. Tegelijkertijd kwam de HGR gisteren met een advies voor mensen die de ziekte al eens hebben doorgemaakt. De experts adviseren om de vaccinatiecampagne ongemoeid te laten en iedereen nog steeds alle prikken te geven. Enkel wie een coronapas nodig heeft om te reizen en dus zelf eerder besmet raakte, kan het in overleg met zijn of haar behandelend arts bij één prik houden. 

De Taskforce bekijkt daarnaast ook hoe ze de eerdere beslissing van de minister van Volksgezondheid, om tussen twee AstraZeneca-prikken acht in de plaats van twaalf weken te laten, in de praktijk kan omzetten. De campagne kan zo versnellen, maar dan moeten er wel eerst voldoende leveringen zijn.