Direct naar artikelinhoud
NieuwsZonsverduistering

De maan bijt vanmiddag een klein stukje uit de zon. Wat fascineert ons zo aan een zonsverduistering?

De maan bijt vanmiddag een klein stukje uit de zon. Wat fascineert ons zo aan een zonsverduistering?
Beeld zd

Vandaag rond het middaguur zal het lijken alsof iemand een stukje uit de zon beet. Dankzij een heldere hemel zal elke Belg (met een eclipsbrilletje) van die zonsverduistering kunnen genieten. Netbeheerder Elia voorziet ook een tijdelijke elektriciteitsterugval uit zonne-energie van zo’n 15 procent. 

Op het donkerste moment, rond 12.19 uur, zal de maan ongeveer een vierde van de zon hebben opgeslokt. Al is dat van op aarde gezichtsbedrog. Eigenlijk zien we de maan eventjes voor de zon schuiven. Het fenomeen begint om 11.16 uur en tegen 13.25 uur is de zonsverduistering afgelopen. In het grootste deel van Europa zal het natuurfenomeen zichtbaar zijn.

Er zijn verschillende soorten zonsverduisteringen. Meestal zien we gedeeltelijke eclipsen zoals nu. De volgende in de rij is al op 25 oktober 2022. Dan zal de zon voor 19 procent afgedekt zijn. Een tweede soort, de volledige zonsverduistering, dekt het hele zonoppervlak af. Daarvan zijn er elke drie jaar gemiddeld twee te zien, steeds van op specifieke plekken op de aarde.

“De komende jaren zullen er nog zonsverduisteringen zijn, maar het blijft absoluut de moeite om te kijken”, reageert Francis Meeus van volkssterrenwacht Mira. “Het klinkt wat cliché, maar we zijn allemaal gemaakt uit stardust. Enkel uit respect voor het zonnestelsel loont het dus al de moeite. Denk ook eens aan de wetenschappelijke evolutie wanneer je naar boven kijkt. Vroeger wisten we niets, nu kunnen we zulke zaken voorspellen en verklaren. Door nieuwe, jonge wetenschappers zullen we in de toekomst nog meer weten.”

Genkse schoolkinderen genieten met hun eclipsbrilletje van een verduistering in 2015.Beeld BELGA

Voor de zonsverduistering van 2021 hebben we dubbel geluk. “Niet alleen het weer zit mee, het valt ook binnen de schooluren. Dat wil zeggen dat leerkrachten het in hun les kunnen inplannen. Daar ijverden we met de volkssterrenwachten en onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) voor in een brief naar hen. Scholen hebben het laatste woord, maar ik spoor ze toch aan om de kans niet te laten liggen”, aldus Meeus.

Speciale bril

Wie van het schouwspel wil genieten, moet voor zijn veiligheid en gezondheid een speciale eclipsbril opzetten. “Heel wat scholen en geïnteresseerden hebben hun brillen al. Wie er nog geen heeft, kan nog snel bij een volkssterrenwacht proberen. Die zullen er wel nog wat op overschot hebben”, horen we bij Mira.

Zo’n speciale bril is nodig om ogen te beschermen tegen straling. “Met het blote oog of door een zonnebril kijken is geen goed idee. Een lasbril kan je bijvoorbeeld wel nog uit de nood helpen. Lukt dat allemaal niet? Dan kan je op een veilige manier de livestream volgen”, aldus Meeus.

Met het blote oog zou u schade kunnen oplopen. Dat gebeurde bij enkele bekende Amerikanen tijdens de fameuze ‘Great American Eclipse’ in 2017. Rapper Joey Bada$$ vond zichzelf iets te cool voor de bril. Een keuze die hem zuur opbrak. Hij moest de laatste drie optredens van zijn tour annuleren. Een reden gaf de artiest niet, maar suggestieve tweets leken er wel op te wijzen dat hij oogklachten had. Tijdens diezelfde ‘Great American Eclipse’ stond toenmalig Amerikaans president Donald Trump – tegen beter weten in – onbeschermd in de zon te turen. Een stunt, zo bleek. Het brilletje had hij gewoon op zak.

Zonnepanelen

Het spektakel is minder goed nieuws voor het Belgische elektriciteitssysteem. Netbeheerder Elia berekende dat de elektriciteitsproductie uit zonne-energie in België zo’n 15 procent zal dalen tijdens de eclips. Een daling van 500 MegaWatt, vergelijkbaar met een halve kerncentrale. “Als er meer zonnepanelen in het elektriciteitssysteem komen en er is een eclips, merken we een dip in elektriciteitsvoorziening. Dat past ook binnen het groter plaatje waarbij een toenemend aandeel hernieuwbare energie onderhevig is aan natuurverschijnselen”, vertelt Marie-Laure Vanwanseele, woordvoerder van Elia.

Toch kan u vanmiddag met een gerust hart van de zonsverduistering genieten. “De gevolgen van de dip zult u vandaag niet merken. De gaten geraken vlot gevuld. Alle marktspelers zijn goed ingelicht”, besluit Vanwanseele.