Spannend duel in presidentsverkiezingen Peru nog niet beslecht: links op kop, rechts spreekt, zonder bewijs, van fraude
De uitslag van de presidentsverkiezingen in Peru raakt maar niet beslecht. Het land is al dagen in de ban van een uiterst spannende nek-aan-nekrace tussen de linkse kandidaat Pedro Castillo en de rechts-conservatieve Keiko Fujimori. Met een uiterst nipte meerderheid van amper een half procent lijkt Castillo het te halen van zijn rechtse tegenstander. Maar Fujimori legt zich daar niet bij neer, beweert dat er fraude in het spel is en eist de annulatie van 200.000 stemmen.
Het was voorspeld dat het een nek-aan-nekrace zou worden tussen twee extreme kandidaten en zo geschiedde. Vijf dagen na de verkiezingen op zondag is er nog altijd geen definitieve uitslag. Volgens de laatste officiële tellingen - 99,129 procent van de stemmen is nu geteld - haalt de linkse Pedro Castillo 50,2 procent en de rechts-conservatieve Keiko Fujimori 49,7 procent.
De marge tussen de twee kandidaten schommelt nu al dagenlang rond het halve procent. Pedro Castillo blijft aan het langste eind trekken, met voorlopig 8.791.778 stemmen achter zijn naam. Fujimori haalt voorlopig 8.720.337 stemmen, een verschil van amper 71.441 stemmen.
Castillo roept zichzelf al uit als winnaar
Eergisteren al riep Castillo zichzelf uit tot overwinnaar. Maar Fujimori betwist de resultaten van ruim 800 stembureaus, goed voor zo'n 200.000 stemmen, wegens onregelmatigheden en fraude. Het rechtse kamp heeft daarvoor nog geen bewijzen geleverd en het is afwachten of de nationale kiesraad op die vraag zal ingaan.
Fujimori's claim zou de uitslag wel doen kantelen in haar voordeel en intussen lopen de spanningen tussen beide kampen op in Peru. Castillo ontkent de beschuldigingen met klem en volgens waarnemers is de stemming correct verlopen.
Als Castillo straks toch de officiële winnaar van deze verkiezingen blijkt te zijn, hoe klein de marge ook moge wezen, mag dat zeker een succes genoemd worden. Castillo, een 51-jarige leraar uit een plattelandsgemeente en een voormalige vakbondsleider, dook uit het niets op in de nationale politiek en verbaasde vriend en vijand door de eerste ronde van de presidentsverkiezingen te winnen.
Als linkse kandidaat kwam hij in de tweede ronde uit tegen de conservatieve kandidate Keiko Fujimori, de dochter van de autoritaire ex-president Alberto Fujimori die nog steeds een celstraf van 25 jaar uitzit. Keiko Fujimori schopte het drie verkiezingen op rij tot de tweede ronde, maar delft mogelijk ook nu weer het onderspit. Overigens loopt ook tegen haar een onderzoek wegens witwassen van geld. Als ze verliest, riskeert ze meteen na de uitslag in voorhechtenis opgesloten te worden.
Polarisatie
Als Castillo wint, zal hij als nieuwkomer aan het hoofd staan van een gepolariseerd land. Peru verkeert al jaren in een politieke crisis. In november vorig jaar had het land maar liefst drie verschillende presidenten in amper een week tijd.
De coronapandemie heeft Peru ook heel hard getroffen. Na een bijstelling van het aantal doden heeft het Zuid-Amerikaanse land nu een van de hoogste sterftecijfers per 100.000 inwoners ter wereld. Ongeveer een derde van de bevolking leeft in armoede en de ongelijkheid tussen het platteland en de steden is groot.
Castillo geniet enorm veel steun in de landelijke gebieden in Peru. Tijdens zijn ambtstermijn wil hij vooral inzetten op beter onderwijs. Tijdens de campagne beloofde hij het onderwijsbudget te zullen verhogen van 3,5 tot 10 procent van het binnenlands nationaal product. Hij wil ook nieuwe afspraken maken met grote mijnbouwbedrijven over hogere belastingen.
Zijn tegenstanders vrezen dat hij het land heel snel radicaal wil hervormen en bestempelen hem als een "communist" en een aanhanger van Het Lichtend Pad, een extreemlinkse guerrillabeweging die door de Peruaanse overheid als een terreurorganisatie wordt beschouwd. Castillo onkent elke band met de groep of met politieke aanhangers ervan. Zijn critici vrezen ook dat Castillo op termijn de macht naar zich toe zal trekken.
Zelfs de Peruaanse schrijver en Nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa vond het om die reden nodig om in zijn pen te kruipen en op te roepen om op Fujimori te stemmen, omdat Castillo zijn inziens een te groot gevaar vormt voor de democratie. Het was voor Vargas Llosa kiezen tussen de pest en de cholera, want zelf verloor hij in 1990 nog van vader Alberto Fujimori.
Toen Castillo zichzelf in de nacht van dinsdag op woensdag al tot winnaar van de verkiezingen uitriep, ook al is het verschil erg klein en zijn nog niet alle stemmen geteld, kondigde hij aan dat hij een regering zal vormen met respect voor de democratie en de huidige grondwet.