Regering investeert fors in Staatsveiligheid: op naar 1000 medewerkers

Tijdens zijn eerste werkbezoek aan de Staatsveiligheid kondigde minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) donderdag forse investeringen aan in de inlichtingendienst: tegen 2024 komt er 75 procent personeel bij. Er wordt ook 7,5 miljoen euro extra vrijgemaakt voor het ICT-systeem.

Voor een land dat het NAVO-hoofdkwartier, de Europese instellingen en tal van andere internationale organisaties huisvest, heeft België relatief kleine inlichtingendiensten. Dat pijnpunt wordt al jarenlang aangekaart door het Comité I, de toezichthouder van de Staatsveiligheid en de militaire inlichtingendienst ADIV. Ook de parlementaire commissie die zich over de terreuraanslagen in Zaventem en Maalbeek boog, pleitte voor bijkomende investeringen in beide diensten om zo hun informatiepositie te versterken.

‘Landen als Nederland, Denemarken, Zweden en Kroatië hebben significant meer middelen ter beschikking’, schreef administrateur-generaal Jaak Raes in het Jaarverslag 2019 van de Staatsveiligheid. ‘De benchmark die we hebben uitgevoerd, geeft duidelijk aan dat een inhaalbeweging noodzakelijk is. Daarom pleit de Staatsveiligheid sinds een aantal jaren consequent voor een verdrievoudiging van het budget en een verdubbeling van het personeelsaantal.’

Aan die vraag naar een grotere getalsterkte komt de regering-De Croo nu voor een groot stuk tegemoet. Tijdens een werkbezoek aan het hoofdkwartier van de Staatsveiligheid kondigde minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) donderdagmiddag aan dat het personeelsbestand wordt opgetrokken van 583 medewerkers vandaag naar 1000 in 2024.

‘Het gaat om een investering van meerdere tientallen miljoenen euro’, zegt Van Quickenborne. ‘Het plan is om gedurende vier jaar 135 voltijdse medewerkers per jaar bijkomend aan te werven.’

De investering in bijkomend personeel komt geen moment te vroeg. Tijdens een bezoek aan de dienst begin februari stelde het Comité I nog vast dat de Staatsveiligheid ‘in 2021 slechts een laag aantal van de geopende dossiers kon opvolgen, waardoor deze administratie, die kampt met een personeelstekort, onbetwistbaar keuzes moet maken’.

Waar de nieuwe rekruten uiteindelijk allemaal zullen worden gehuisvest, is op dit moment nog niet duidelijk. ‘Daarover is nog geen beslissing genomen’, klinkt het bij de woordvoerders van Van Quickenborne en de Staatsveiligheid.

‘Historisch moment’

Administrateur-generaal Jaak Raes reageert verheugd op de beloofde investeringen en spreekt van een ‘historisch moment’. Ervaren inlichtingenofficieren zullen de nieuwe medewerkers intern opleiden. ‘Op termijn zal de Staatsveiligheid met gelijke wapens kunnen strijden aan de zijde van onze zusterdiensten’, zegt Raes. ‘Je kunt niet verwachten dat buitenlandse partnerdiensten info blijven sturen als je die gegevens niet kunt verwerken.’

Om de gegevensstromen efficiënt te beheren zijn ook meer performante ICT-systemen nodig. Daarvoor trekt de regering nu 7,5 miljoen euro extra uit. Ook de vorige regering gaf al een financiële injectie voor de digitale transformatie. Van Quickenborne: ‘Deze zomer worden de modules uitgerold waarmee de dienst efficiënter data kan verwerken. Vanaf de zomer van volgend jaar zal de Staatsveiligheid het onderhoud van haar ICT-systeem volledig in eigen handen nemen. Ze zal een tool in gebruik nemen die moet toelaten om dossiers efficiënter te beheren.’

De minister verduidelijkt dat de investeringen ons land beter moeten wapenen ’tegen de dreiging van extremisme, buitenlandse inmenging en economische spionage’.

Onze dame in Washington

Die drie dreigingen staan ook centraal in het Strategisch Plan 2021-2024 van de Staatsveiligheid. Raes: ‘Door de aanslagen in Zaventem en Maalbeek hebben we de voorbije jaren ingezet op terreurbestrijding. Maar we moeten ook alert blijven voor spionage en inmenging. Vergeet niet dat Brussel na Washington de drukst bezochte stad is qua diplomatieke vertegenwoordigingen.’ Het is geen geheim dat diplomatie een klassieke cover is voor inlichtingenwerk.

Wat terrorisme en extremisme betreft, stipt Raes aan dat die dreiging niet noodzakelijk uit België zelf komt. Internationale samenwerking is dan ook cruciaal. ‘Daarom gaan we verbindingsofficieren in het buitenland plaatsen. De eerste – een dame – zal aan de slag gaan in Washington, en er komt ook een verbindingsofficier bij Europol in Den Haag.’ Bedoeling is om nog efficiënter informatie uit te wisselen. Daarvoor zijn menselijke contacten erg belangrijk. In 2012 al pleitte Raes’ voorganger, Alain Winants, ervoor om verbindingsofficieren te plaatsen in landen die van strategisch belang zijn voor de bescherming van België -zoals Marokko, Turkije en Congo.

In de derde werf, de bescherming van het zogenoemde ‘wetenschappelijk en economisch potentieel’, was de rol van de Staatsveiligheid volgens Raes tot nu toe ‘relatief beperkt’. Voortaan zal de dienst via ‘front offices’ nauwere contacten aanknopen met universiteiten, onderzoeksinstellingen en privébedrijven. ‘De dienst zal ook bepaalde investeringen in Belgische bedrijven gaan screenen’, vult Van Quickenborne aan.