Met bacterie besmette muggen doorbraak in strijd tegen denguevirus in Indonesië
Het loslaten van muggen die geïnfecteerd zijn met een bacterie vermindert de verspreiding van het denguevirus zeer sterk. Dat blijkt uit een groot onderzoek in de Indonesische stad Yogyakarta, waarvan de definitieve resultaten vandaag zijn gepubliceerd. De ontdekking kan een doorbraak betekenen in de strijd tegen potentieel dodelijke virusziekten als dengue, zika, gele koorts en chikungunya.
Dengue wordt ook knokkelkoorts genoemd vanwege de hevige pijn in spieren en beenderen. Het wordt veroorzaakt door het denguevirus en dat wordt verspreid door muggen, vooral de Aedes aegypti-mug.
Het is de snelst groeiende door muggen verspreide ziekte ter wereld en jaarlijks zijn er meer dan 400 miljoen infecties waardoor 50 miljoen mensen ook effectief ziek worden. 8 miljoen daarvan doen zich voor in Indonesië, dat erg getroffen wordt door de ziekte.
Drie jaar geleden werd er dan ook een groot gerandomiseerd onderzoek met controlegroep opgezet in de Indonesische stad Yogyakarta.
De stad werd opgedeeld in 24 zones en in de helft daarvan plaatsten medewerkers van het World Mosquito Programme van de Australische Monash University om de twee weken emmers met water en eitjes van Aedes aegypti-muggen. Die muggen waren besmet met de bacterie Wolbachia pipientis, een bacterie die van nature in veel insecten voorkomt, maar niet in A. aegypti.
De bacterie is ongevaarlijk voor mensen en ook niet schadelijk voor de muggen, maar ze neemt wel de plaats in die het denguevirus nodig heeft om zich te vermenigvuldigen. Daardoor hadden de muggen veel minder kans om het virus op te lopen en door te geven als ze vervolgens iemand beten. Bovendien geven ze de bacteriën ook door aan hun nakomelingen, zodat ook die resistenter zijn tegen het virus dan niet-geïnfecteerde muggen.
In totaal werden vijf miljoen besmette muggeneitjes verspreid en het duurde negen maanden voor er zich een voldoende grote populatie geïnfecteerde muggen gevestigd had in de proefzones. Nu, drie jaar later, zijn de definitieve resultaten van het onderzoek gepubliceerd en ze zijn veelbelovend.
77 procent minder gevallen
Uit het onderzoek bleek dat het aantal gevallen van dengue met 77 procent verminderde in de zones van Yogyakarta waar de muggen met Wolbachia verspreid werden.
Het aantal gevallen dat in het ziekenhuis moest opgenomen worden, viel zelfs terug met 86 procent en de techniek bleek even doeltreffend tegen de vier verschillende types van het denguevirus.
Na meer dan drie jaar is de bacterie nog steeds zeer algemeen verspreid in de plaatselijke muggenpopulatie.
De plaatselijke medewerkers van het onderzoek waren zo enthousiast over de resultaten dat ze sinds het einde van het onderzoek de Wolbachia-methode over heel de stad toegepast hebben en intussen ook begonnen zijn met het verspreiden van de besmette muggen in de aangrenzende districten, zodat op termijn een bevolking van 2,5 miljoen mensen bereikt wordt.
"Dit is een groot succes voor de mensen van Yogyakarta", zei professor Ada Utarini van de Indonesische Gadjah Mada Universiteit, die mede-hoofdonderzoeker was van het project. "Het succes van het onderzoek laat ons toe ons werk uit te breiden over de hele stad Yogyakarta en in de aangrenzende stedelijke gebieden. We denken dat er een toekomst mogelijk is waarin de inwoners van Indonesische steden een leven vrij van dengue kunnen leiden."
"Dit experiment toont aan wat een opwindende doorbraak de wolbachia-methode kan zijn: een veilige, duurzame en efficiënte nieuwe aanpak in de strijd tegen dengue - net wat de internationale gemeenschap nodig heeft", zei professor Cameron Simmons van het World Mosquito Programme aan de Monash University, de andere hoofdonderzoeker.
"De magische truc van Wolbachia is dat ze standhoudt in de muggenpopulatie, doorgegeven wordt aan elke nieuwe generatie van muggen. En zodoende is het echt opmerkelijke aan deze interventie, dat het één keer is en gedaan. Eens je de Wolbachia in de muggenpopulatie krijgt, blijft ze voortleven in die populatie gedurende vele, vele jaren, waarschijnlijk decennia lang", zo zei Simmons aan de BBC.
De kans is groot dat de aanpak ook in de strijd tegen andere virusziektes kan helpen. Eerdere studies hebben aangetoond dat de wolbachia-methode effectief is bij het voorkomen van de overdracht van onder meer zika, chikungunya en gele koorts.
De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. Dit artikel is gebaseerd op een telex van IPS, een persbericht van de Monash University en een interview met BBC News.
Bekijk hier een interview van professor Simmons over het onderzoek en de resultaten.
