Tot en met Sint-Niklaas in westelijke richting, tot voorbij Brasschaat en Schoten in oostelijke richting, en zelfs tot voorbij de Nederlandse grens: volgens nieuwe berekeningen van de Universiteit Antwerpen zijn er in een straal van vijftien kilometer rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht mogelijke gezondheidsrisico’s verbonden aan het eten van eieren uit de eigen tuin. Binnen die perimeter stelt de universiteit in de eieren concentraties PFOS vast die hoger liggen dan de Europese consumptienorm.

Op basis van die vaststellingen heeft de universiteit aan de gemeente Zwijndrecht geadviseerd om alle inwoners binnen die straal van vijftien kilometer aan te bevelen "om geen eieren uit eigen tuin te consumeren".

Strengere norm

De UAntwerpen publiceert al sinds 2004 onderzoeken over de perfluoren nabij 3M. Het is nu de eerste keer dat ze zo’n ruime perimeter naar voren schuift, ook over de stad Antwerpen heen.

“We hebben in 2018 en 2019 stalen genomen van eieren en die geanalyseerd op PFAS (de stoffengroep waartoe PFOS behoort, red.)”, zei onderzoeker Thimo Groffen aan Radio 1. “Op een afstand van 15 km was er een overschrijding van gemiddeld 80 tot 100% van de gevallen, en dat is ten opzichte van de strengste, Europese normen.”

“Die resultaten verrasten ons. Op basis van eerdere studies bij koolmezen op 12 km van 3M, in Fort 4 in Mortsel, waren de concentraties vele malen lager dan in koolmezeneieren bij 3M zelf. Daarom hadden we veel lagere concentraties verwacht op een grote afstand van 3M, en dus minder risico voor de gezondheid.”

De concentraties zijn volgens hem dus wel degelijk hoog genoeg om een risico te vormen voor de gezondheid, als je twee eieren of meer per week eet.

“We hebben vooral gekeken naar de regio ten zuidwesten van 3M. Ten noorden en ten oosten heb je over het algemeen veel meer industrie. Maar er moet wel gekeken worden ook hoe de oriëntatie tegenover 3M is, want PFAS kon zich ook via de lucht verspreiden. We keken ook maar tot 15 km, dus we weten ook niet hoe de concentraties daarbuiten zich verhouden tot de consumptienormen.”

Kanker

PFOS wordt in meerdere recente onderzoeken gelinkt aan gezondheidsrisico’s zoals een verstoorde hormoonbalans en een verhoogde kans op kanker.

Zwijndrecht werkt momenteel samen met andere overheden en de UAntwerpen aan adviezen voor omwonenden om de inname van PFOS/PFAS te beperken. Ook landbouwers krijgen mogelijk te maken met beperkingen van hun activiteiten. De aanbevelingen zouden er over een aantal weken zijn.

“Mijn dochter eet al jaren geen eieren meer van hier in Zwijndrecht”