NAVO eerste Belgische halte voor Biden: "Inhoudelijk voortbouwen op Trump, maar minder brutaal"
De NAVO, dat wordt de eerste belangrijke halte van het tweedaagse bezoek van Amerikaans president Joe Biden aan ons land. Qua toon zal het er alvast helemaal anders aan toe gaan dan in de Trump-jaren, maar inhoudelijk zal de boodschap heel vergelijkbaar zijn: de lidstaten moeten allemaal meer bijdragen om de alliantie in ere te houden. "De VS heeft geen eindeloze middelen om aan zijn verschillende wereldwijde engagementen tegemoet te komen."
Het Belgische programma van Amerikaans president Joe Biden is redelijk rechttoe rechtaan vandaag: een NAVO-top en een gesprek met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Voor Biden wordt het de eerste NAVO-top waarop hij fysiek aanwezig is.
Helemaal bovenaan de agenda daar: "het versterken van de politieke consultatie- en coördinatiefunctie van de NAVO", vertelt Alexander Mattelaer, vicedecaan onderzoek bij het Instituut voor Europese Studies aan VUB, in "De ochtend" op Radio 1. Lees: het onderling overleg tussen de lidstaten van de militaire alliantie moet weer beter verlopen.
"Daarover was tijdens de jaren onder Trump wat gemor. Want Trump wist natuurlijk dat de Europeanen erg afhankelijk zijn van de VS voor hun fundamentele veiligheid. Die maakte daar haast chantagegewijs gebruik van om zijn wil door te drukken."
Onevenredig
In die Trump-jaren is vooral gefocust op het militaire gedeelte, zegt Mattelaer. "Het op punt stellen van een afschrikkingspostuur, het paraat stellen van de krijgsmachten". "Verschillende landen hebben fundamenteel beseft dat Trump op vlak van die defensie-inspanningen eigenlijk een punt had: de verdeling van de lasten binnen dat defensie-agentschap was nogal onevenredig. Hij bracht die boodschap wel op een heel brutale wijze naar de onderhandelingstafel."
Verschillende landen hebben fundamenteel beseft dat Trump op vlak van die defensie-inspanningen eigenlijk een punt had
Inhoudelijk gaat die boodschap trouwens niet veranderen onder Biden, weet Mattelaer. "De VS heeft natuurlijk ook geen eindeloze middelen om aan zijn verschillende wereldwijde engagementen tegemoet te komen. De boodschap van Biden zal daar inhoudelijk op voortbouwen, te meer omdat Biden het geld van de Amerikaanse belastingbetaler in eigen land wil inzetten. Maar de boodschap zal op een andere manier worden gebracht. Trump dreigde zijn bondgenoten bijna af: 'je moet betalen of we komen niet opdagen'."
Bekijk hier de aankomst van Biden op Zaventem en lees verder onder de video:
Renovatie-operatie
De bijeenkomst van vandaag moet in een volgende vergadering uitmonden in een nieuw politiek document, "NAVO 2030". Dat is het zogenoemde "strategisch concept", een soort missieverklaring van de NAVO.
"Die 'strategische concepten' van de NAVO worden om de 10 jaar herbekeken. Het huidige dateert van 2010 en niet aangepast aan strategische omgeving van vandaag. Rusland werd toen nog beschouwd als partnerland, zij het wel een moeilijke partner. Er was nog geen sprake van de verreikende veiligheidsgevolgen van de opkomst van China en er was nog veel minder aandacht voor de terrorismeproblematiek."
In de voorbije jaren is er wel al wat aanpassingswerk gebeurd, maar de politieke richtlijnen dateren nog van een ander tijdperk. "In die zin is het een soort renovatie-operatie voor de NAVO."
(Lees verder onder de foto)
Enorme veiligheidsmaatregelen
De passage van Biden zal zich trouwens stevig laten voelen in Brussel. Zo'n 2.000 agenten en 300 motards van de Brusselse en federale politie moeten alles in goede banen leiden. Met name rond de Amerikaanse ambassade en rond The Hotel op Waterloolaan, waar Biden overnacht, zijn vandaag en morgen stevige veiligheidsperimeters ingesteld.
Mensen die in de omgeving wonen, moeten doorlaatbewijzen hebben om hun huis binnen te kunnen. Binnen de perimeters mag er ook geen enkel vervoersmiddel staan: geen auto, geen fiets, geen step. Alle vuilniszakken moeten weg van de straat, riooldeksel zijn verzegeld en horecazaken moeten hun terrassen sluiten. Wie binnen de perimeter naar een winkel wil, moet dat onder politiebegeleiding doen.
De MIVB en De Lijn zullen vandaag en morgen wat bussen en trams omleiden, maar de metro's blijven gewoon rijden. "Voor automobilisten wordt het lastiger, vooral wanneer Biden met z’n gevolg in de stad en naar de luchthaven rijdt", zegt VRT NWS-verkeersexpert Hajo Beekman. "Dan zal de politie het verkeer op de ring rond Brussel maar ook op de E40 vanuit Leuven en op de kleine ring en in de Wet- en Belliardstraat even stil leggen."
Door de NAVO-top is vandaag de A201-snelweg tussen de luchthaven en de hoofdstad helemaal dicht. "Morgen zie ik vooral problemen in de Europese wijk, en in de omgeving van het koninklijk paleis en het Warandepark."
Amnesty voert actie voor sluiting Guantanamo
Nu Biden in het land is, gaat Amnesty International actievoeren voor de Amerikaanse ambassade. De organisatie wil dat Biden het detentiecentrum in Guantanamo Bay sluit. Die militaire gevangenis werd opgericht onder George W. Bush in 2002 na de aanslagen van 11 september 2001. De bedoeling was om er buitengewoon gevaarlijke criminelen en terreurverdachten op te sluiten, maar de gevangenis werd vooral een smet op het blazoen van de VS.
Obama, de opvolger van Bush, beloofde uiteindelijk om Guantanamo te sluiten, maar dat lukte niet volledig. Van de 245 gedetineerden zitten er nu nog 40. Die mensen zitten in een vergeetput, zegt Wies De Graeve, de directeur van Amnesty International Vlaanderen.
"Sommigen van hen zitten daar van in het begin, 20 jaar. Ze worden arbitrair vastgehouden, geen van hen heeft een eerlijk proces gehad. Velen zijn ouder geworden, hebben bijzondere medische zorg nodig, zijn soms ook getraumatiseerd door de folteringen." Amnesty vraagt hun vrijlating, of, als er bewijzen zijn, een eerlijke rechtszaak. In Brussel zal de organisatie tijdens de actie vandaag de 40 portretten van de gevangenen tonen, samen met een spandoek met het opschrift "Go Joe, close Guantanamo".