Biden op NAVO-top: “Rusland en China handelen niet zoals we hadden gehoopt”

Biden is al sinds zijn aantreden druk bezig om het vertrouwen van de bondgenoten te herwinnen. Dat helende werk doet hij op de NAVO-top op het hoofdkwartier in Brussel naar verwachting nog eens dunnetjes over. Biden wil dan ook iets van de NAVO-landen: dat ze één front vormen tegen het opkomende China.

Tot dusver waakte de NAVO vooral voor oervijand Rusland. Die dreiging bestaat nog altijd en de betrekkingen zijn zelfs sinds de jaren negentig niet zo beroerd geweest, zeggen veel NAVO-leiders. Maar verder naar het oosten dient zich een mogelijk gevaarlijker rivaal aan, met meer in zijn mars.

Om die te weerstaan, moet de NAVO zich wel opnieuw uitvinden. China ligt aan de andere kant van de wereld en valt daardoor in principe nog buiten het werkveld van het bondgenootschap. Maar gevaar schuilt tegenwoordig niet meer alleen in troepen aan de grens of kernraketten op scherp, beseffen de lidstaten. Ze zijn beducht voor ontwrichtende acties van computerhackers in staatsdienst, voor het stilletjes in vreemde handen vallen van essentiële voorzieningen en voor wantrouwen en verdeeldheid zaaiend nepnieuws.

Tegen deze nieuwe vormen van oorlogvoering willen de NAVO-leiders zich beter wapenen. Ook moet de NAVO voorbereid zijn op de gevolgen van klimaatverandering voor de veiligheid. Het bondgenootschap moet bovendien een bijdrage leveren om die tegen te gaan.

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg wil alvast geen nieuwe Koude Oorlog met China. “China is niet onze tegenstander of onze vijand”, zei Stoltenberg bij zijn aankomst op het NAVO-hoofdkwartier.

Wat de Amerikaanse president betreft moet de NAVO nu de “nieuwe uitdagingen” aanpakken die uit Rusland en China komen, zei hij verder nog. “De laatste twee jaar groeit het bewustzijn dat we te maken krijgen met nieuwe uitdagingen. We hebben Rusland dat niet handelt zoals we hadden gehoopt, en China evenmin.”

Het is Bidens eerste NAVO-top als president. Op het NAVO-hoofdkwartier wil Biden verder de boodschap doorgeven dat Amerika, na de vier jaren van Donald Trump, terug is op het wereldtoneel. “Ik wil heel Europa laten weten dat Amerika hier is”, zei Biden.

Stoltenberg kreeg een bedankje van Biden voor zijn “ongelooflijke leiderschap”. “Echt, ik meen het”, zei Biden.

“Wat belangrijk is, is dat Europa zijn eigen prioriteiten definieert. Europa moet uit de Amerikaanse schaduw komen. Als de Amerikaanse en Europese prioriteiten gelijklopen, dan is dat plan A - we zijn samen sterker. Maar we moeten een plan B klaar hebben", zei premier Alexander De Croo in een persbriefing voor de start van de top.

De Croo gaf wel toe dat de besprekingen over de NAVO-begroting wel nog lopen. “De Belgische positie is dat men de noodzaak om de financiering te verhogen analyseren, net als het gebruik van die middleen, om na te gaan hoe we de efficiëntie kunnen verbeteren.”

De VS blijven er ook onder Biden op aandringen dat de Europese bondgenoten meer geld in defensie steken. België en andere bondgenoten die nog altijd veel minder uittrekken dan ze hebben toegezegd, zullen dat ook op deze top weer te horen krijgen. Maar dat lijkt op een minder hoekige manier te gebeuren dan onder Trump. In de aanloop naar de top klonk zelfs een enkel compliment uit Washington.

“De top zal gaan over heel wat dossiers”, zegt professor buitenlands beleid aan de Universiteit Antwerpen David Criekemans bij HLN LIVE. Zo wordt Afghanistan een belangrijk dossier omdat Biden heeft beslist om zich terug te trekken uit het land, tot verrassing van de NAVO-partners. “Er moeten een aantal plooien glad gestreken worden”, zegt Criekemans. 

“Er zal ook besproken worden hoe de NAVO zich kan aanpassen aan de veiligheidsuitdagingen van de toekomst zoals cyberbedreigingen. Er is meer politieke consultatie en coördinatie nodig op vlak van terreurbestrijding. Daarnaast moet de NAVO zich ook aanpassen aan klimaatverandering”, aldus Criekemans nog.

Woensdag heeft Biden een ontmoeting met zijn Russische ambtsgenoot Poetin. “Je kan deze bijeenkomst zien als een voorbereiding daarop om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. De Amerikaanse president zal voorstellen doen om belangwekkende stappen te zetten om de spanningen te verlichten”, klinkt het. “Hoe gaan we strategisch om met China? Daarbij wil men Europa op één lijn krijgen. Tot slot zullen ook de geldbijdragen aan de NAVO besproken worden, maar daarin is Biden anders dan Trump: hij wil wel degelijk in dialoog gaan met Europa.”

Bekijk ook: Romina Van Camp aan NAVO-top

Bekijk ook: Premier Alexander De Croo verwelkomt president Joe Biden in ons land